مروری بر برخی رسمهای عجیب و غریبی كه دامنگیر زوجها شده است
هشتگ جهیزیه، هشتگ تاج و باغ
دختر و پسر با هزار و یك آرزو و بعد از گذراندن مشكلات فراوان به هم میرسند و سر سفره عقد مینشینند و میشوند زن و شوهر. بله را كه میگویند، دیگر باید پای خیلی چیزها بایستند. با خیلی از ناملایمات زندگی كنار بیایند و از خیلی رفتارها چشمپوشی كنند تا زندگیشان، همان چیزی شود كه همیشه آرزویش را داشتند. این مراسم كه تمام شود تازه اول دردسر خرید جهیزیه است و بازار پررنگو لعاب وسایل و قیمتهای سربهفلككشیدهای كه لرزه بر تن میاندازد. به سالها قبل و زمان پدر و مادرانمان كه برگردیم، زندگیها سادهتر شكل میگرفت. زن و شوهر با یك تخته فرش و خردهوسایلی اندك زندگیشان را در اتاقی جمعوجور شروع میكردند و زندگی شیرینی كنار هم میساختند. به مرور، با پیشرفت زندگی، روال زندگی تغییر كرد و رسم و رسوماتی وارد زندگیها شد كه نه تنها به بهتر شدن و بالا رفتن كیفیت آنها كمك نكرد، بلكه هر روز كه میگذرد، به چالشهای آن اضافه میشود. در سالهای اخیر، با توجه به گسترش و وسعت اینترنت و نفوذ شبكههای اجتماعی در میان مردم بهویژه قشر جوان، این رسم و رسوم شكل دیگری به خود گرفته است و گاهی آنقدر تجملات و موارد فرعی در زندگی جای اصل داستان را گرفتهاند كه به تنها مسالهای كه در زندگی یك زوج جوان توجه نمیشود، روابط بینفردی و ارتباط زن و شوهر و تقویت این رابطه است.
ندا اظهری
گسترش اینترنت و نفوذ شبكههای اجتماعی را شاید به جرأت بتوان یكی از عوامل بروز تجملات و چشم و همچشمیها در مراسم خواستگاری، بلهبرون، عقد و ازدواج دانست. اگر چرخی در سایتهای اینترنتی و بهویژه شبكههای مجازی پرطرفدار بزنید، شاهد انتشار عكسهای رنگ و لعابداری خواهید بود كه افراد در كنار به رخ كشیدن بخشی از زندگی خصوصی خود كه ارتباطی با دیگران ندارد، تأثیری ناخودآگاه بر روان كاربران به جا میگذارد كه آنها را انسانهایی تجملاتی و مدگرا بار میآورد.
در اینستاگرام به عنوان یك شبكه فراگیر اجتماعی، اگر با هشتگ جهیزیه، ازدواج، عروسی، نوعروس یا جهیزیه جستوجو كنید، به صفحات متعددی برخورد میكنید كه تصاویری از جهیزیه زوجهای مختلف را به تصویر كشیدهاند. صفحات آنها را كه نگاه میكنید، چیزی جز تجملگرایی به چشم نمیخورد. وسایل رنگارنگی كه در خانههای تازه عروس و دامادها جا خوش كرده و هر روز بر تعداد آنها افزوده میشود و تنها ظاهر یك زندگی پرزرق و برق را پیش چشم كاربرانی با قدرت مالی و فرهنگهای متفاوت نمایش میدهد و نتیجه آن ایجاد توقعات پوچ و واهی از خریدهای سرسامآور وسایلی برای جهیزیه عروسخانمهاست كه در نهایت بسیاری از آنها نقش دكور را در خانه ایفا میكنند و عملا كاربردی هم نبوده و مستلزم صرف هزینههای گزافند. یكی از مواردی كه در دل همین صفحات مجازی نظر كاربران را جلب میكند و در انتها به تغییر الگوی ذهنی افراد در خرید منجر میشود، حجم بالای اجناسی است كه در تصاویر بهعنوان وسایل عروس و داماد به نمایش میگذارند. به عنوان مثال، یكی از پستها را كه باز میكنید، با تصاویر خانه یكی از عروس خانمها از یكی از شهرهای ایران روبهرو میشوید. تكتك تصاویر وسایل لوكسی است كه هزینه بالایی برای خرید آنها پرداخت شده است. ناگهان به عكسی میرسید كه داخل سرویس سرویس بهداشتی را به تصویر كشیده است كه حجم بالایی از انواع مواد شوینده به شكل و تزئینی خاص روی زمین چیده شدهاند. انواع پودرها و مایعات شوینده، مسواك و خمیردندانهای متعدد، وسایل اصلاح و ... كه اگر یك حساب سرانگشتی داشته باشید، این مقدار وسایل برای خانوادهای چند نفره كفایت میكند؛ این در حالی است كه این وسایل تنها برای یك عروس و داماد خریداری شده است. علاوه بر این، گاهی تزئینات و مدلهایی كه وسایل داخل خانه یا حتی سرویس بهداشتی را نشان میدهد هم جای تأمل دارد و به مرور به رسم و رسومی تبدیل میشود كه منشأیی برای آن نمیتوان یافت.
رسوماتی كه رنگ باختهاند
شما هم حتما با رسم و رسومی چون مراسم خواستگاری، بلهبرون، عقد و جهازبرون آشنا هستید. رسومی كه از دیرباز در فرهنگ ما ایرانیها وجود داشته و هر روز پررنگتر از روز قبل برگزار میشوند. اما چشم و همچشمیهایی كه از دل فضای مجازی سربرمیآورد، آتشی شده كه به جان همین رسم و رسومات زیبای ایرانی افتاده و از آنها غولی ساخته كه در بسیاری از موارد جز صرف هزینههای بالا، چشم و همچشمی و اختلاف چیز دیگری عاید خانوادهها نمیشود.
از خرید دستهگلهای چند میلیونی برای مراسم خواستگاری گرفته تا برگزاری جشنهای مفصل در مراسم بلهبرون، عقدهای آنچنانی و جهازبرونهایی كه قصه خودشان را دارند، سنتهایی است كه امروزه رنگ واقعی خود را باخته و تنها به سنتهایی برای كور كردن چشم اطرافیان و پز دادن جلوی اقوام تبدیل شده است.
سالها پیش، خانواده داماد با خرید یك جعبه شیرینی و دسته گلی ساده به خواستگاری میرفت و مراسم در نهایت سادگی برگزار میشد. مراسم بلهبرون در آن سالها متشكل بود از مراسم سادهای كه بین دو خانواده و با حضور بزرگترهای خانوادهها برگزار و قول و قرارهای عقد و عروسی در آن مطرح میشد اما امروزه این مراسم و هزینهها و جشنهایی كه برای آن گرفته میشود، چیزی كمتر از یك مراسم عقدكنان ندارد و هزینههای سنگینی را به خانوادهها تحمیل میكند. از آن كه بگذریم، به مراسم عقدكنان میرسیم كه به عقیده برخی خانوادهها حتما باید در تالار یا باغی مجلل و با حضور مهمانان زیادی برگزار شود. جهازبرون هم از جمله سنتهایی است كه از دیرباز بین خانوادهها رسم بوده و عدهای از اعضای خانواده دو طرف هم برای آن دعوت میشوند. این یكی از مراسمی است كه همیشه حرف و حدیثهای خاص خودش را به همراه داشته و در بسیاری از موارد نكاتی از سوی دو خانواده مطرح میشود كه موجب ناراحتی طرفین شده و ریشه بسیاری از اختلافات زوجین، عروس و مادر شوهر و داماد میشود كه در سالهای اخیر با گسترده شدن حجم وسایلی كه برای جهیزیه تهیه میشود، این موارد بیشتر میشود.