گزارشی از سفر متفاوت فعالین حوزه سفر به استان کرمانشاه
عملیات نجات برای جاذبه‌های گردشگری کرمانشاه
مدتی قبل عده‌ای از فعالین حوزه سفر و گردشگران داخلی به دعوت سازمان میراث فرهنگی کرمانشاه راهی این استان شدند و در مسیرهای خاص اما از پیش تعیین شده به گردش در این استان پرداختند. اعضای این گروه از بین چند مسیرهای مشخص شده یکی را انتخاب می‌کردند و طی یک سفر دو روزه به گشت و گذار در آن می‌پرداختند. تمامی مسیرهای طراحی شده از مناطق بکر استان کرمانشاه می‌گذشت. مناطقی که شاید گردشگران عادی آنها را نشناسند یا تبلیغات مناسبی برای آنها صورت نگرفته باشد. برای آگاهی از جزئیات این ایده جذاب به سراغ یکی از مسئولین برگزاری آن یعنی نرگس کاظمی رفتیم تا در مورد جزئیات طرح و نحوه برگزاری‌اش با او صحبت کنیم.
صادق پریدری
در ابتدا درباره این ایده و بازخوردهایی كه از آن دریافت كرده‌اید صحبت كنید.
من در پایان‌نامه‌ام روی بحث «گردشگری كم‌شتاب» كار كردم كه در آن به سفر كردن با تعداد نفرات كم، به طوری كه آسیبی به جامعه محلی هم زده نشود، می‌پرداختیم. در این موضوع ما سعی كردیم به این بپردازیم كه افراد در كنار این‌كه آسیبی به جامعه و افراد محلی نمی‌زنند، بتوانند نكات مختلفی را هم به مردم آنجا آموزش بدهند. افرادی كه در این نوع گردشگری حضور دارند معمولا افرادی هستند كه به تجربه‌كردن علاقه دارند؛ به‌طور مثال دوست دارند وقتی فردی را در حال دوشیدن شیر یا كارهای محلی دیگر می‌بینند، بروند و به او كمك كنند.
فكر می‌كنید گردشگری در این استان آن‌طور كه انتظار می‌رود مورد توجه قرار گرفته است؟
گردشگری استان كرمانشاه با این‌كه جاذبه‌های زیاد و ناشناخته زیادی دارد اما چندان مورد توجه گردشگران قرار نگرفته بود. همین موضوع باعث شد تا با شكل‌گیری این برنامه، مردم را با جاذبه‌های گردشگری این استان آشناتر كنیم. یك‌سری از این جاذبه‌ها حتی برای توریست‌های داخلی و خارجی هم جالب بود.
آیا مردم این استان آن‌طور كه باید، ارزش گردشگری این منطقه را می‌دانند؟
متاسفانه خیر. خیلی از این جاذبه‌ها فراموش شده است و از طرفی خیلی از مردم هم چندان ارزش فرهنگی این منطقه را نمی‌دانند و به همین دلیل دارند این مساله را از دست می‌دهند. خیلی از اهالی كرمانشاه دیگر لباس این منطقه را نمی‌پوشند و حتی در بعضی از مناطق، به فارسی صحبت می‌كنند و خبری از زبان مخصوص آن منطقه نیست.
برگردیم به بحث شگل‌گیری این ایده. این بلاگرها را از كجا پیدا كردید؟
من به دلیل این‌كه رشته‌ام گردشگری بود، افراد مختلفی را در این حوزه می‌شناختم و همین موضوع باعث جذب این افراد شد. این بلاگرها هیچ‌كدام كرمانشاهی نیستند؛ بلكه بلاگر سفر بودند و هركدام به نحوی در حوزه گردشگری مشغول فعالیت هستند.
آیا گزینه‌های خاصی برای انتخاب این افراد داشتید؟
بله، ما چند گزینه و ویژگی برای انتخاب این افراد داشتیم. اول این كه تعداد خیلی كمی از این افراد را می‌توانستیم به این سفر ببریم كه دلیل آن هم شرایط خاص این منطقه بود. دومین گزینه هم این بود كه كسانی به این سفر بیایند كه سبك سفر درستی داشته باشند و بدانند باید با جامعه محلی چگونه رفتار كنند. این نكته را هم بهتر است یادآور شوم كه صرفا تعداد مخاطبان بالا در شبكه‌های اجتماعی برای ما مهم نبود.
در كل چند نفر را برای این سفر انتخاب كردید و نحوه قرارگیری آنها در مسیرها به چه شكل بود؟
در كل 15 نفر را انتخاب كردیم كه به كرمانشاه بیایند. آنها را در هفت مسیر تقسیم كردیم. قبل از آغاز سفر این هفت مسیر را با جاذبه‌های آن در اختیار بلاگرها گذاشتیم و به آنها این اختیار را دادیم كه هر فردی آن مسیری را كه علاقه دارد انتخاب كند تا مساله اقامت آنها را انجام بدهیم.
بحث سكونت این افراد به چه شكل بود؟
این سفر‌ها دو روزه بود و با توجه به آن از اقامتگاه‌های بوم گردی استفاده می‌كردیم. در هر مسیر این اقامتگاه‌ها مشخص بود و با توجه به مسیر هر بلاگر، این مكان‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت.
آیا تا به امروز تیم مستند سازی برای تهیه گزارش از این نوع گردشگری سراغ شما آمده است؟
متاسفانه خیر. هیچ تیم مستندی تا به حال برای تهیه مستند سراغ این سوژه نیامده، اما امیدوارم در روزهای آینده این اتفاق رخ بدهد، چون به‌نظرم این سوژه‌ها قابلیت پرداختن دارند.
واكنش‌های مردم محلی به این نوع گردشگری به چه شكل بود؟ آیا بازخورد منفی هم در این موضوع داشتید؟
این نكته برای من خیلی جالب بود كه مردم كرمانشاه حتی تصور هم نمی‌كردند فرهنگشان تا این میزان مورد پسند گردشگر‌ها قرار بگیرد و خیلی غافلگیر شدند.
اما درباره سؤال دومتان باید بگویم مثل همه برنامه‌ها این برنامه هم دچار ناهماهنگی‌هایی هرچند اندك شد كه خوشبختانه این موضوع در نهایت به نارضایتی مردم و بلاگرها منجر نشد.
واكنش بلاگرها به چه شكل بود؟ با توجه به این‌كه آنها سفرهای متعددی را تجربه كرده‌اند آیا این سفر هم آنها را شگفت‌زده كرد؟
این نكته‌ای كه می‌گویید دقیقا اتفاق افتاد. خیلی از این بلاگرها با این‌كه تجربه سفر به شهرها و كشورهای مختلف را داشتند، ولی باز هم از جذابیت‌های این استان غافلگیر شده بودند. خیلی از آنها حتی از این‌كه مردم كرمانشاه اهمیت زیادی به محیط‌زیست می‌دهند هم متعجب شده بودند.
هدف از شكل‌گیری این ایده چیست و در نهایت قرار است به كجا ختم شود؟
این ایده مرحله اول خود را سپری كرده و سعی می‌كنیم در مراحل بعد به مساله آموزش به مردم محلی بپردازیم. نتیجه این برنامه توسعه گردشگری كرمانشاه است و ما سعی در جذب گردشگری محلی در این استان داریم و صرفا به جذب گردشگر فكر نمی‌كنیم. ما پنج مدل بعد از این مرحله را هم آماده داریم و منتظر بازخوردهای مردمی هستیم تا با توجه به آنها مراحل بعد را برنامه‌ریزی كنیم.
به نظرتان برای رونق گردشگری
کم شتاب چه کاری می‌توان کرد؟
به‌نظرم این موضوع گردشگری كم شتاب جایش در كشور خیلی است و باید بیشتر به آن پرداخت. به شخصه امیدوارم این مدل گردشگری در قسمت‌های مختلف ایران اجرا شود و در قسمت‌های بعدی حتی ضعف‌هایی كه ما الان داریم هم برطرف شود. این ایده برای اولین بار در ایران اجرا می‌شود و طبیعتا مشكلاتی دارد. لازم است این را هم بگویم كه تمام هزینه‌های این برنامه برعهده میراث فرهنگی و یك شركت خصوصی بوده است كه البته تعداد افراد و روزهای كم باعث این شد تا هزینه آنچنانی صرف این ماجرا نشود.
من در پایان‌نامه‌ام روی بحث «گردشگری كم‌شتاب» كار كردم كه در آن به سفر كردن با تعداد نفرات كم، به طوری كه آسیبی به جامعه محلی هم زده نشود، می‌پرداختیم. در این موضوع ما سعی كردیم به این بپردازیم كه افراد در كنار این‌كه آسیبی به جامعه و افراد محلی نمی‌زنند، بتوانند نكات مختلفی را هم به مردم آنجا آموزش بدهند. افرادی كه در این نوع گردشگری حضور دارند معمولا افرادی هستند كه به تجربه‌كردن علاقه دارند؛ به‌طور مثال دوست دارند وقتی فردی را در حال دوشیدن شیر یا كارهای محلی دیگر می‌بینند، بروند و به او كمك كنند.
فكر می‌كنید گردشگری در این استان آن‌طور كه انتظار می‌رود مورد توجه قرار گرفته است؟
گردشگری استان كرمانشاه با این‌كه جاذبه‌های زیاد و ناشناخته زیادی دارد اما چندان مورد توجه گردشگران قرار نگرفته بود. همین موضوع باعث شد تا با شكل‌گیری این برنامه، مردم را با جاذبه‌های گردشگری این استان آشناتر كنیم. یك‌سری از این جاذبه‌ها حتی برای توریست‌های داخلی و خارجی هم جالب بود.
آیا مردم این استان آن‌طور كه باید، ارزش گردشگری این منطقه را می‌دانند؟
متاسفانه خیر. خیلی از این جاذبه‌ها فراموش شده است و از طرفی خیلی از مردم هم چندان ارزش فرهنگی این منطقه را نمی‌دانند و به همین دلیل دارند این مساله را از دست می‌دهند. خیلی از اهالی كرمانشاه دیگر لباس این منطقه را نمی‌پوشند و حتی در بعضی از مناطق، به فارسی صحبت می‌كنند و خبری از زبان مخصوص آن منطقه نیست.
برگردیم به بحث شگل‌گیری این ایده. این بلاگرها را از كجا پیدا كردید؟
من به دلیل این‌كه رشته‌ام گردشگری بود، افراد مختلفی را در این حوزه می‌شناختم و همین موضوع باعث جذب این افراد شد. این بلاگرها هیچ‌كدام كرمانشاهی نیستند؛ بلكه بلاگر سفر بودند و هركدام به نحوی در حوزه گردشگری مشغول فعالیت هستند.
آیا گزینه‌های خاصی برای انتخاب این افراد داشتید؟
بله، ما چند گزینه و ویژگی برای انتخاب این افراد داشتیم. اول این كه تعداد خیلی كمی از این افراد را می‌توانستیم به این سفر ببریم كه دلیل آن هم شرایط خاص این منطقه بود. دومین گزینه هم این بود كه كسانی به این سفر بیایند كه سبك سفر درستی داشته باشند و بدانند باید با جامعه محلی چگونه رفتار كنند. این نكته را هم بهتر است یادآور شوم كه صرفا تعداد مخاطبان بالا در شبكه‌های اجتماعی برای ما مهم نبود.
در كل چند نفر را برای این سفر انتخاب كردید و نحوه قرارگیری آنها در مسیرها به چه شكل بود؟
در كل 15 نفر را انتخاب كردیم كه به كرمانشاه بیایند. آنها را در هفت مسیر تقسیم كردیم. قبل از آغاز سفر این هفت مسیر را با جاذبه‌های آن در اختیار بلاگرها گذاشتیم و به آنها این اختیار را دادیم كه هر فردی آن مسیری را كه علاقه دارد انتخاب كند تا مساله اقامت آنها را انجام بدهیم.
بحث سكونت این افراد به چه شكل بود؟
این سفر‌ها دو روزه بود و با توجه به آن از اقامتگاه‌های بوم گردی استفاده می‌كردیم. در هر مسیر این اقامتگاه‌ها مشخص بود و با توجه به مسیر هر بلاگر، این مكان‌ها مورد استفاده قرار می‌گرفت.
آیا تا به امروز تیم مستند سازی برای تهیه گزارش از این نوع گردشگری سراغ شما آمده است؟
متاسفانه خیر. هیچ تیم مستندی تا به حال برای تهیه مستند سراغ این سوژه نیامده، اما امیدوارم در روزهای آینده این اتفاق رخ بدهد، چون به‌نظرم این سوژه‌ها قابلیت پرداختن دارند.
واكنش‌های مردم محلی به این نوع گردشگری به چه شكل بود؟ آیا بازخورد منفی هم در این موضوع داشتید؟
این نكته برای من خیلی جالب بود كه مردم كرمانشاه حتی تصور هم نمی‌كردند فرهنگشان تا این میزان مورد پسند گردشگر‌ها قرار بگیرد و خیلی غافلگیر شدند.
اما درباره سؤال دومتان باید بگویم مثل همه برنامه‌ها این برنامه هم دچار ناهماهنگی‌هایی هرچند اندك شد كه خوشبختانه این موضوع در نهایت به نارضایتی مردم و بلاگرها منجر نشد.
واكنش بلاگرها به چه شكل بود؟ با توجه به این‌كه آنها سفرهای متعددی را تجربه كرده‌اند آیا این سفر هم آنها را شگفت‌زده كرد؟
این نكته‌ای كه می‌گویید دقیقا اتفاق افتاد. خیلی از این بلاگرها با این‌كه تجربه سفر به شهرها و كشورهای مختلف را داشتند، ولی باز هم از جذابیت‌های این استان غافلگیر شده بودند. خیلی از آنها حتی از این‌كه مردم كرمانشاه اهمیت زیادی به محیط‌زیست می‌دهند هم متعجب شده بودند.
هدف از شكل‌گیری این ایده چیست و در نهایت قرار است به كجا ختم شود؟
این ایده مرحله اول خود را سپری كرده و سعی می‌كنیم در مراحل بعد به مساله آموزش به مردم محلی بپردازیم. نتیجه این برنامه توسعه گردشگری كرمانشاه است و ما سعی در جذب گردشگری محلی در این استان داریم و صرفا به جذب گردشگر فكر نمی‌كنیم. ما پنج مدل بعد از این مرحله را هم آماده داریم و منتظر بازخوردهای مردمی هستیم تا با توجه به آنها مراحل بعد را برنامه‌ریزی كنیم.
به نظرتان برای رونق گردشگری
کم شتاب چه کاری می‌توان کرد؟
به‌نظرم این موضوع گردشگری كم شتاب جایش در كشور خیلی است و باید بیشتر به آن پرداخت. به شخصه امیدوارم این مدل گردشگری در قسمت‌های مختلف ایران اجرا شود و در قسمت‌های بعدی حتی ضعف‌هایی كه ما الان داریم هم برطرف شود. این ایده برای اولین بار در ایران اجرا می‌شود و طبیعتا مشكلاتی دارد. لازم است این را هم بگویم كه تمام هزینه‌های این برنامه برعهده میراث فرهنگی و یك شركت خصوصی بوده است كه البته تعداد افراد و روزهای كم باعث این شد تا هزینه آنچنانی صرف این ماجرا نشود.
