تنها در میان جمع

بعد از قطر، حالا نوبت کویت و عمان رسیده تا مورد شماتت عربستان قرار بگیرند؛ آیا این اتفاق باعث تنهایی بیشتر ملک‌سلمان در منطقه خواهد شد؟

تنها در میان جمع

سیاست‌های جنگ‌طلبانه و وابسته عربستان سعودی به آمریكا و اسرائیل روز به روز این دولت را حتی در میان دوستان خودش نیز منزوی می‌كند. این سیاست‌ها كه با روی كار آمدن سلمان بن عبدالعزیز شروع شد و با ورود این كشور به جنگ خانمانسوز یمن استمرار پیدا كرد، با تحریم دولت قطر و قتل جمال خاشقچی به اوج خود رسید و حال تبعات خود را یكی پس از دیگری آشكار می‌كند. كشمكش‌های اخیر بین كویت و عربستان و نیز سرد شدن روابط ریاض و عمان بخش دیگری از همین پیامدهاست كه خشم سعودی‌ها را به دنبال داشته است.

به گزارش ایرنا، روزنامه سعودی عكاظ كه از سوی دیوان پادشاهی عربستان تامین مالی می‌شود و سیاست‌های محمد بن سلمان ولیعهد سعودی را تبیین می‌كند، در مطلبی به قلم محمد الساعد، روزنامه‌نگار سعودی، كویت و عمان را به صورت ضمنی تهدید به محاصره‌ای شبیه محاصره قطر كرد. وی در این مطلب كه با عنوان «اگر عربستان به خلیج پشت كند چه؟» به سیاست‌های قطر علیه عربستان پرداخت و نوشت: قطری‌های كوچك كه سال ۱۹۷۱ از انگلیس خواهش می‌كردند خلیج فارس را ترك نكند، گمان می‌كنند وجود كشور بزرگی مانند سعودی در كنارشان از آنها امكان رقابت و ایستادگی در مقابل ریاض را می‌گیرد و آنها گمان می‌كنند فقط با جنگ لفظی، توطئه و كشیدن كشورهای استعمارگر به سواحل خود، توانایی رقابت و ایستادگی را دارند.
این نویسنده در ادامه به برخی كشورهای عربی منطقه كه دشمنی خود را با عربستان پنهان كرده‌اند، پرداخته و می‌نویسد: قطر به این كشورها نیز پیام آشكاری می‌دهد كه ایجاد پایگاه‌های نظامی و همكاری‌های نظامی با كشورهایی مانند انگلیس آنها را قادر خواهد کرد دشمنی خود را با عربستان بی‌پرده علنی كنند. الساعد می‌نویسد: راه حل عربستان پشت كردن به همسایه بد قطری و تحریم آن بود. حال آیا همین رویكرد گزینه‌ای مناسب برای كسانی خواهد بود كه دستكش حریری بی‌طرفی بر دست دارند، اما در آن خنجر مسموشان را پنهان كرده‌اند‌؟
تحریم در برابر انتقاد
در واكنش به این مطلب شماری از رسانه‌های عرب‌زبان نوشتند مقصود نویسنده سعودی از «كشورهای بی‌طرف» كویت و عمان است كه با محاصره قطر و جنگ یمن مخالفت كردند و به نوعی سیاست بی‌طرفی در بحران خلیج‌فارس را در پیش گرفتند. این گونه برخوردها تاكنون بارها خشم سعودی‌ها به‌ویژه محمد بن سلمان را به دنبال داشته است. عربستان سعودی خرداد ۹۶ در یك اقدام عجولانه به همراه امارات، بحرین و مصر و به‌بهانه حمایت قطر از تروریسم و نزدیك شدن به محور مقاومت، روابط خود را با دوحه قطع كرد. گرچه عربستان تصور می‌كرد با این تحریم قادر خواهد بود اراده قطر را شكسته و این كشور را تسلیم كند، اما تجربه سه سال گذشته عكس این مطلب را ثابت كرد. دولت قطر تصمیم گرفت روابط خود را با ایران و تركیه گرم كرده و جای عربستان را پر كند. به این وسیله نه تنها قطر سر تسلیم در برابر «پدر سالاری» عربستان سعودی فرود نیاورد، بلكه همچنان به انتقاد از سیاست‌های این كشور در منطقه پرداخت و آنها را محكوم كرد.
مخالفت قطر و ایستادگی دوحه بر این موضعگیری موجب شد تا برخی دیگر از كشورهای عرب نیز تابوهای محافظه‌كاری در برابر عربستان را شكسته و به انتقاد از برخی سیاست‌های این دولت روی آورند. این مساله به‌خصوص در سلطان‌نشین عمان بروز بیشتری داشت. مقامات این كشور تاكنون بارها با لحنی نرم و برادرانه سیاست‌های عربستان را به باد انتقاد گرفته یا از همراهی با این كشور در برخی از تصمیم‌گیری‌های مهم صرف‌نظر كرده‌اند. این روزها دولت كویت نیز كه به برادری تاریخی خود با عربستان افتخار می‌كرد نسبت به سیاست‌های عربستان رنجیده شده و حتی در یك كشمكش لفظی خواستار عذرخواهی رسانه‌های سعودی از مقامات كویتی شد.
داستان كویت

یك هفته پیش خالد جارا...، معاون وزیر خارجه كویت در واكنش به توهین مجری شبكه خبری العربیه سعودی گفت این شبكه باید بابت توهین خود عذرخواهی كند. وی اظهار كرد كویت برای كاهش شكاف‌ها در میان كشورهای عضو شورای همكاری خلیج فارس اقدام كرده و می‌كند اما این حملات رسانه‌ای به روابط برادرانه در این شورا خدشه وارد می‌كند. از سوی دیگر وزارت اطلاع رسانی كویت با انتشار بیانیه‌ای، توهین مجری شبكه العربیه را محكوم و خواستار عذرخواهی این شبكه شد. پیش از آن ساره دندروای، مجری شبكه العربیه در یك برنامه این شبكه به كویت اهانت كرده و با اشاره به كاهش قیمت مشروبات الكلی در قطر به منظور جذب بیشتر تماشاچیان جام جهانی ۲۰۲۲ به حالت كنایه به تلاش‌های كویت برای آشتی دادن قطر با چهار كشور عربی گفته بود: «منتظر واكنش كویت به این بذل و بخشش قطر هستیم.» وی بعد باهمان لحن گفته بود « شاید كویتی‌ها هم قصداجرای همین برنامه‌ها را دارند.»
جالب این‌كه پس از العربیه، روزنامه عربستانی الاقتصادیه نیز كاریكاتوری را در انتقاد به كشور و امیر كویت منتشر كرد هرچند كمی بعد، آن را از سایت خود حذف كرد. در این كاریكاتور «بی‌طرفی» كویت به تمسخر گرفته شده بود. الاقتصادیه در ادامه با انتشار توییتی از كویت عذرخواهی و تاكید كرد، كشور دوست كویت با رهبری، ملت، تاریخ و رویكردهای شناخته شده‌اش بزرگ باقی خواهد ماند و مزدوران و انسان‌های حقیر هرگز به آن آسیبی وارد نخواهند كرد. اما این اقدام با واكنش شدید كاربران كویتی و عرب مواجه شد و آنها این اقدام الاقتصادیه را به منزله انحطاط در سیاست‌های عربستان سعودی و رسانه‌های مرتبط با این كشور توصیف كردند.
بی‌طرفی ممنوع
برخورد مقامات و رسانه‌های سعودی با مواضع كشورهای عمان و كویت اتفاقا نشان می‌دهد كه در نظر سعودی‌ها مساله بی‌طرفی معنایی ندارد و كشورهای عرب منطقه یا باید همراه و همسو با سیاست‌های تجاوزگرانه عربستان باشند یا در غیر این صورت در معرض تحریم و خشم این كشور قرار خواهند گرفت. تجزیه قطر، عمان و كویت به روشنی ثابت می‌كند كه مساله برادری اعراب در نظر سعودی‌ها یك تعارف خشك و خالی بیش نیست. برای آنها اتحاد با كشورهای دوست و برادر معنایی ندارد. همچنان كه برای آنها مساله فلسطین وحقوق تضعیف شده آنان بهایی نداشت و به سادگی پرچمدار طرح ضد فلسطینی معامله قرن شدند. همه اینها درحالی است كه عربستان سعودی خود استقلالی از خویش ندارد و تمام سیاست‌هایش را در مسیر اهداف واشنگتن یا تل‌آویو تنظیم می‌كند‌. كما این‌كه روز شنبه اعلام شد عربستان میزبانی 500 نیروی نظامی آمریكایی را تقبل كرده است و روز گذشته نیز در یك اعلامیه كه با انشای سعودی‌ها نوشته شده بود، شورای همكاری خلیج فارس به جای محكوم كردن سیاست‌های آمریكا در منطقه با حمایت از سیاست‌های ضد ایرانی واشنگتن، تهران را به «جنگ‌طلبی» در منطقه متهم ساخت.