آیین مطالبه‌گری در نماز جمعه

آیین مطالبه‌گری در نماز جمعه


در نظام اسلامی و با ایفای نقش امام جمعه، مردم و كارگزاران نظام می‌توانند در نماز جمعه صدای یكدیگر را بشنوند و در دسترس یكدیگر قرار گیرند. مسؤولان و كارگزاران دولتی و حكومتی می‌توانند در گفتارهای پیش از خطبه، به‌صورت مستقیم و هماهنگ با خطیب نماز جمعه، از طریق ایشان مردم را از اهداف و برنامه‌های خود آگاه سازند و انتظارات خود را درباره چگونگی همكاری و همراهی آنان بیان كنند. مردم نیز می‌توانند از صدای رسای نماز جمعه در حكومت اسلامی بهره جسته، مطالبات خود را از حكومت اسلامی داشته باشند كه در اینجا هم باز خطیب نماز جمعه می‌تواند با مشی و استقلال خود، به ایفای نقشی ممتاز بپردازد.
میدان مطالبه
نماز جمعه عرصه مطالبه‌گری گروه‌های مختلف اجتماعی در حوزه‌های مختلف اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی است و در شرایط فعلی جامعه ایران می‌تواند آیینه مطالبات انقلابی مردم نیز باشد.
مقام معظم رهبری در مقام تبیین حساسیت به ارزش‌ها و آرمان‌های انقلاب می‌فرمایند: «نماز جمعه نسبت به اصول و ارزش‌های انقلاب اسلامی نیز وظیفه دارد و نماز جمعه باید به ارزش‌های اسلامی پایبندی مبتنی بر مبانی فكری و عقلی داشته باشد.»
اولویت‌های مطالبه
آرمان‌های انقلاب اسلامی، سرفصل‌های حیات جامعه ایران به شمار می‌روند و غفلت از آنها ممكن است زمینه‌های انحراف جامعه را فراهم آورد و ازاین‌روست كه نماز جمعه غریو بیدارباش كارگزاران نظام به حساب می‌آید.
آنچه می‌تواند در نماز جمعه در این‌باره مورد توجه قرار گیرد، پیگیری مطالبات در اندازه‌های خرد و كلان در شهر و منطقه و دیاری است كه نماز جمعه در آن برپا می‌شود. به عنوان نمونه در یك منطقه سیاحتی، آرمانی چون عدالت می‌تواند در هشدار برای پیگیری تصرف عرصه‌های عمومی چون محیط‌زیست توسط عده‌ای سودجو و رانت‌خوار بروز و ظهور یابد؛ و در یك كلان‌شهر همین شاخصه عدالت می‌تواند در مطالبه گسترش حمل و نقل عمومی و ارزان‌قیمت به منظور حمایت از اقشار آسیب‌پذیر مد نظر قرار گیرد.
مطالبه اجرای احكام اسلامی در تمام حوزه‌ها و پاسخگویی كارگزاران دولتی و حكومتی، پیشگیری از شیوع اشرافیت، و مطالبه حقوق مستضعفین و سایر آرمان‌های انقلاب اسلامی، همگی می‌تواند در نماز جمعه بروز و ظهور یابد، به شرط این‌كه در ورطه دو حوزه خطرناك نیفتد:
1. سیاست‌زدگی
نماز جمعه صرفاً عرصه مطالبات سیاسی و در پی آن، هدایتگری سیاسی نیست و باید از سیاست‌زدگی در آن پرهیز كرد. رهبر معظم انقلاب در این‌باره می‌فرمایند: «ما گمان نكنیم كه... در فلان مساله سیاسی روز كه محل ابتلا هم هست، دادِ سخن دادیم و حرف زدیم و مطالب خودمان را با بیان شیوا بیان كردیم، قصه تمام شد؛ نه، ما هدایتگری فرهنگی را از هدایتگری سیاسی بنیانی‌تر می‌دانیم.»
2. دوقطبی‌سازی
بیان مطالبات با هدف دوقطبی‌سازی و برهم زدن وحدت جامعه اسلامی، ورطه خطرناك دیگری است كه باید از آن پرهیز كرد؛ چراكه به تنگ كردن عرصه بر نمازگزاران غیرهمسو و البته اقبال‌زدایی از نماز جمعه منجر می‌شود و اینها كوچك‌ترین آفات این اشتباه كلیدی است و به تعبیر رهبری: «نماز جمعه محل وحدت است، محل جمع است، محل نزدیكی دل‌هاست» كه نباید گذاشت مظهر اختلاف شود.
در هردوی این پیش‌شرط‌ها و شروطی از این دست، خطیب نماز جمعه می‌تواند پیشگام باشد و با هدایتگری خود، همچنان كه نماز جمعه را دیگ جوشان مطالبات انقلابی نگاه می‌دارد، از سوی دیگر موجبات صحت عمل را نیز فراهم آورد تا در ازمنه پیش‌رو، جامعه كماكان بر مدار آرمان‌های انقلاب، در حركت و پویا باشد و زمینه‌های انحراف در آن از میان برود.