برکه یعنی ...
آبانبار همانگونه كه از نامش مشخص است محلی برای ذخیره آب در فصول پر باران و استفاده آن در بقیه ایام سال است.
این ساختمان، حوض و استخر سرپوشیدهای است كه برای ذخیره آب در زیر زمین ساخته میشود و مطمئنترین و رایجترین راه برای تأمین آب آشامیدنی است. در واقع آبانبار یكی از عناصر شاخص در سكونتگاههای كویری است كه مردمان خطه كویر و جنوب به آن «بركه» میگویند.
غالبا این آبانبارها در مسیر آب باران یا جویبارهای فصلی بنا میشوند. هر آبانبار دارای یك یا چند ممر است كه آب باران آن حوالی را جمع كرده و داخل آبانبار هدایت و ذخیره میكند.
آبانبارها از نظر شكل و نوع ساخت در شهرهای جنوبی كشور بیشتر گنبدیشكل هستند، هرچند در لارستان فارس سه نوع بركه دیده میشود:
1 ـ بركههای دایرهایشكل كه مخصوص مسلمانان منطقه است.
2ـ بركههای استوانهای و كشیده كه برای یهودیان ساخته شده تا آب شرب آنها از مسلمانان جدا شود.
3ـ بركههای صلیبی كه در واقع راه ارتباطی چهار بركه را به صورت صلیب به هم وصل كرده و محل خروج این آب در اصطلاح دهنشیر نامیده میشود.
و در نهایت اینكه آبانبارها ساخته میشوند تا اولا ذخیره آب برای زمانهای خشكسالی باشند و ثانیا آب را در تابستان خنك نگه دارند.
قدیمی ترین آب انبارها
از قدیمیترین آبانبارها در ایران میتوان به نمونهای اشاره كرد كه در كنار محوطه چغازنبیل مربوط به هزاره دوم قبل از میلاد در دوران شكوفایی تمدن عیلام ساخته شده است. اما از آبانبار شهر اور در نزدیكی بصره به عنوان قدیمیترین آبانبار جهان نام برده میشود كه قدمت آن به ۲۱۵۰ سال قبل از میلاد برمیگردد.
آبانبار به نامهای مختلفی همچون بركه، منبع، مصنع، انبار (در برخی نقاط همچون بیرجند) یا هود (به معنی حوض) خوانده میشود. واژه بركه در منابع متأخر اسلامی به همان معنای آبانبار است.
در دیگر كشورهای اسلامی به این نوع از مخازن آبی، سردابه (در تركمنستان)، مصنع (در مصر)، خزان (در فلسطین) و حوض (در هرات) میگویند.
این ساختمان، حوض و استخر سرپوشیدهای است كه برای ذخیره آب در زیر زمین ساخته میشود و مطمئنترین و رایجترین راه برای تأمین آب آشامیدنی است. در واقع آبانبار یكی از عناصر شاخص در سكونتگاههای كویری است كه مردمان خطه كویر و جنوب به آن «بركه» میگویند.
غالبا این آبانبارها در مسیر آب باران یا جویبارهای فصلی بنا میشوند. هر آبانبار دارای یك یا چند ممر است كه آب باران آن حوالی را جمع كرده و داخل آبانبار هدایت و ذخیره میكند.
آبانبارها از نظر شكل و نوع ساخت در شهرهای جنوبی كشور بیشتر گنبدیشكل هستند، هرچند در لارستان فارس سه نوع بركه دیده میشود:
1 ـ بركههای دایرهایشكل كه مخصوص مسلمانان منطقه است.
2ـ بركههای استوانهای و كشیده كه برای یهودیان ساخته شده تا آب شرب آنها از مسلمانان جدا شود.
3ـ بركههای صلیبی كه در واقع راه ارتباطی چهار بركه را به صورت صلیب به هم وصل كرده و محل خروج این آب در اصطلاح دهنشیر نامیده میشود.
و در نهایت اینكه آبانبارها ساخته میشوند تا اولا ذخیره آب برای زمانهای خشكسالی باشند و ثانیا آب را در تابستان خنك نگه دارند.
قدیمی ترین آب انبارها
از قدیمیترین آبانبارها در ایران میتوان به نمونهای اشاره كرد كه در كنار محوطه چغازنبیل مربوط به هزاره دوم قبل از میلاد در دوران شكوفایی تمدن عیلام ساخته شده است. اما از آبانبار شهر اور در نزدیكی بصره به عنوان قدیمیترین آبانبار جهان نام برده میشود كه قدمت آن به ۲۱۵۰ سال قبل از میلاد برمیگردد.
آبانبار به نامهای مختلفی همچون بركه، منبع، مصنع، انبار (در برخی نقاط همچون بیرجند) یا هود (به معنی حوض) خوانده میشود. واژه بركه در منابع متأخر اسلامی به همان معنای آبانبار است.
در دیگر كشورهای اسلامی به این نوع از مخازن آبی، سردابه (در تركمنستان)، مصنع (در مصر)، خزان (در فلسطین) و حوض (در هرات) میگویند.