چند نكته بهداشتی که برای برگزاری مراسم عزاداری ضروری است
نذری سالم
ماه محرم كه از راه می‌رسد، افراد زیادی اقدام به توزیع نذورات می‌كنند. همیشه كیفیت نذورات، یكی از مهم‌ترین دغدغه افراد به حساب می‌آید و همه دوست دارند یك نذری خوب را به دست عزاداران بدهند. برای توزیع یك نذری با كیفیت، باید به موازین مرتبط به سلامتی و بهداشت هم توجه كافی داشت. «سمیه شیخی»، كارشناس ارشد بهداشت خانواده و مدرس دانشگاه چند نكته مهم را در این رابطه با ما در میان گذاشته است.
بهاره جلالوند
انتخاب محل پخت و پز
انتخاب محل پخت و پز، یكی از مهم‌ترین نكاتی است كه باید به آن توجه كافی شود. رعایت بهداشت محل پخت و‌پز بسیار حائزاهمیت است، به همین دلیل مدیر برگزاری هیات عزاداری باید از مسؤولان بهداشتی مشاوره‌های لازم را بگیرد و برای این منظور تاییدیه بهداشتی صادر شود. وقتی این‌كار صورت بگیرد، بهداشت تضمین شده به حساب می‌آید.
نكات مهم تهیه مواد غذایی
مواد اولیه برای پخت و پز باید حتما از مراكز معتبر تهیه شوند تا اطمینان كامل از سالم و بهداشتی بودن آنها وجود داشته باشد. اگر افرادی قصد دارند در رابطه با تامین مواد اولیه نذورات، اماكنی چون مسجد، حسینیه و...، مشاركت كنند، باید حتما شناخت نسبت به این دسته از افراد وجود داشته باشد تا سلامت مردم به مخاطره نیفتد. مدیران هیات‌ها، مساجد و حسینیه‌ها، باید توجه كافی نسبت به قبول نذورات آماده داشته باشند و از دریافت مواد غذایی از افراد ناشناس اجتناب كنند چون در چنین شرایطی نظارتی بر كیفیت و سلامت غذا وجود ندارد. خوشبختانه، مدیران برگزاری هیات‌ها به این مساله نظارت كافی دارند و در این رابطه چندان جای نگرانی وجود ندارد. یكی دیگر از نكاتی كه نباید از آن غافل شد، خرید فرآورده‌های دامی از كشتارگاه‌های تحت نظر اداره دامپزشكی است. افراد از خرید فرآورده‌هایی كه مورد تایید اداره دامپزشكی نیستند، باید پرهیز كنند. به طور كلی، خرید دام زنده پیشنهاد نمی‌شود و در صورتی كه اصرار بر خرید دام زنده باشد، باید حتما از مراكزی كه مورد تایید اداره دامپزشكی هستند، خرید كرد.
ورود افراد متفرقه ممنوع!
از دیگر نكات بهداشتی كه نباید آن را نادیده گرفت، محدود كردن رفت و آمد افراد به محل طبخ است. تنها افرادی كه در آشپزخانه مسؤولیتی دارند باید اجازه ورود داشته باشند. گرفتن كارت بهداشت برای افرادی كه قصد دارند در آشپزخانه كار كنند، ضروری به نظر می‌رسد و مسؤول هیات باید این مساله را مورد توجه قرار بدهد. كاركنان آشپزخانه باید حتما دست‌های خود را به صورت مداوم بشویند و ناخن‌های خود را كوتاه نگه دارند. پوشیدن روپوش مخصوص آشپزی به این دسته از افراد توصیه می‌شود و در ارتقای بهداشت موثر است. علاوه بر این، آن دسته از افرادی كه نذورات مختلف مثل چای و غذا در بین عزاداران توزیع می‌كنند، باید زیر نظر هیات فعالیت كنند یا جای ثابت داشته باشند.
پخت و پز بهداشتی
اگر قرار است كه غذایی به عنوان نذری پخته شود كه در آن كشك یا شیر وجود دارد، با توجه به این كه این روزها بشدت درباره تب مالت هشدار داده می‌شود و متاسفانه مواردی در كشور گزارش شده است پس توجه داشته باشید كه باید حتما از شیر پاستوریزه استفاده كرد. یكی دیگر از مواردی كه نباید آن را نادیده گرفت، انتخاب روغن است به طوری كه سرخ كردن مواد غذایی، باید با استفاده از روغن سرخ كردنی باشد.
سرخ كردن مواد غذایی باید حتما با حرارت ملایم صورت بگیرد. علاوه بر این، نباید از روغنی كه یك‌بار در آن سرخ كردن انجام شده دوباره استفاده كرد. شاید این موارد در نگاه اول ساده به نظر برسند ولی واقعیت این است كه همین موارد به ظاهر ساده، بر سلامت و كیفیت نذورات، تاثیر مستقیم دارد.
ضدعفونی یادتان نرود
هنگام توزیع نذورات غذایی، بهتر است تا حد‌امکان از توزیع سالاد و سبزی خوردن در كنار غذا، اجتناب شود. اما در صورت اصرار بر انجام این كار، شست و شوی دقیق و ضدعفونی را باید مدنظر قرار داد. شاید خیلی از افراد تصور كنند كه آبكشی سبزیجات به تنهایی كفایت می‌كند در حالی‌كه این باور نادرست است و باید حتما از مواد ضدعفونی‌كننده مجاز استفاده شود. به غیر از سبزیجات، ظروف آشپزخانه را نیز باید به خوبی با مایع ظرفشویی شست.
زباله‌ها را از یاد نبرید
جمع‌آوری ظروف و زباله‌های باقی مانده پس از پذیرایی عزاداری، باید مد نظر قرار بگیرد.
رها كردن ظروف و زباله در خیابان‌ها و معابر، علاوه بر زشت كردن منظر شهر، سبب تجمع سوسك و موش می‌شود و بهداشت محیط را دچار مشكل خواهد كرد.
در نظر گرفتن سطل زباله به مقدار كافی در محل‌های توزیع غذا حائزاهمیت است و مسؤولان برگزاری مراسم عزاداری باید به این مساله توجه كافی داشته باشند.
اصول توزیع غذا
یكی از نكات مهمی كه نباید از نظر دور بماند نحوه توزیع غذاست. افراد باید توجه داشته باشند كه غذاهای پخته را نباید برای مدت طولانی خارج از یخچال نگه داشت. توجه به این مساله در هوای گرم، دو صد چندان است و نباید آن را نادیده گرفت.
غذا و هر نوع خوراكی دیگر را باید در ظروف یك‌بار مصرف استاندارد توزیع كرد و توزیع‌كنندگان نذری نباید غذاهای خیلی گرم را در ظروف پلاستیكی بریزند چون انجام این‌كار روی سلامت عزاداران تاثیر منفی می‌گذارد. برای غذاهای گرم باید از ظروف جایگزین پلاستیكی كه مخصوص غذاهای گرم هستند، استفاده كرد.
یكی دیگر از نكاتی كه هیات‌ها باید به آن توجه كنند، استفاده از سفره یك‌بار مصرف است.اگر برای توزیع نذورات قرار است سفره‌ای پهن شود، این سفره باید یك‌بار مصرف باشد. علاوه بر این، توزیع كنندگان غذا به هیچ عنوان نباید روی سفره‌ها راه بروند چون انجام این كار بهداشتی نیست و می‌تواند مشكلاتی را در پی داشته باشد.
چند نكته دیگر
نظافت سرویس‌های بهداشتی كه افراد از آن استفاده می‌كنند، اهمیت دارد و باید حتما در آنها صابون مایع وجود داشته باشد. استفاده از صابون جامد به‌دلیل انتقال برخی از بیماری‌ها، توصیه نمی‌شود. اماكن سرپوشیده كه در آنها مراسم عزاداری برگزار می‌شود، باید حتما به تهویه هوای مناسب و سیستم اطفای حریق
مجهز باشند. نصب تابلوی استعمال دخانیات ممنوع، در اماكن عزاداری سرپوشیده ضروری به حساب می‌آید. علاوه بر این، نباید از ایمنی محل برگزاری عزاداری غافل شد. اطمینان از ایمنی محل برگزاری مراسم عزاداری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و به همین دلیل لوله‌كشی، برق‌كشی و گاز باید به دقت مورد بررسی قرار بگیرد.
چنانچه فردی در مراسم عزاداری، بنا بر هر دلیل دچار حادثه یا مشكلی شود، از تجمع در اطراف او و مداخله درمانی باید پرهیز كرد و برای كمك به فرد، می‌توان با فوریت‌های پزشكی (115) تماس گرفت.
انتخاب محل پخت و پز، یكی از مهم‌ترین نكاتی است كه باید به آن توجه كافی شود. رعایت بهداشت محل پخت و‌پز بسیار حائزاهمیت است، به همین دلیل مدیر برگزاری هیات عزاداری باید از مسؤولان بهداشتی مشاوره‌های لازم را بگیرد و برای این منظور تاییدیه بهداشتی صادر شود. وقتی این‌كار صورت بگیرد، بهداشت تضمین شده به حساب می‌آید.
نكات مهم تهیه مواد غذایی
مواد اولیه برای پخت و پز باید حتما از مراكز معتبر تهیه شوند تا اطمینان كامل از سالم و بهداشتی بودن آنها وجود داشته باشد. اگر افرادی قصد دارند در رابطه با تامین مواد اولیه نذورات، اماكنی چون مسجد، حسینیه و...، مشاركت كنند، باید حتما شناخت نسبت به این دسته از افراد وجود داشته باشد تا سلامت مردم به مخاطره نیفتد. مدیران هیات‌ها، مساجد و حسینیه‌ها، باید توجه كافی نسبت به قبول نذورات آماده داشته باشند و از دریافت مواد غذایی از افراد ناشناس اجتناب كنند چون در چنین شرایطی نظارتی بر كیفیت و سلامت غذا وجود ندارد. خوشبختانه، مدیران برگزاری هیات‌ها به این مساله نظارت كافی دارند و در این رابطه چندان جای نگرانی وجود ندارد. یكی دیگر از نكاتی كه نباید از آن غافل شد، خرید فرآورده‌های دامی از كشتارگاه‌های تحت نظر اداره دامپزشكی است. افراد از خرید فرآورده‌هایی كه مورد تایید اداره دامپزشكی نیستند، باید پرهیز كنند. به طور كلی، خرید دام زنده پیشنهاد نمی‌شود و در صورتی كه اصرار بر خرید دام زنده باشد، باید حتما از مراكزی كه مورد تایید اداره دامپزشكی هستند، خرید كرد.
ورود افراد متفرقه ممنوع!
از دیگر نكات بهداشتی كه نباید آن را نادیده گرفت، محدود كردن رفت و آمد افراد به محل طبخ است. تنها افرادی كه در آشپزخانه مسؤولیتی دارند باید اجازه ورود داشته باشند. گرفتن كارت بهداشت برای افرادی كه قصد دارند در آشپزخانه كار كنند، ضروری به نظر می‌رسد و مسؤول هیات باید این مساله را مورد توجه قرار بدهد. كاركنان آشپزخانه باید حتما دست‌های خود را به صورت مداوم بشویند و ناخن‌های خود را كوتاه نگه دارند. پوشیدن روپوش مخصوص آشپزی به این دسته از افراد توصیه می‌شود و در ارتقای بهداشت موثر است. علاوه بر این، آن دسته از افرادی كه نذورات مختلف مثل چای و غذا در بین عزاداران توزیع می‌كنند، باید زیر نظر هیات فعالیت كنند یا جای ثابت داشته باشند.
پخت و پز بهداشتی
اگر قرار است كه غذایی به عنوان نذری پخته شود كه در آن كشك یا شیر وجود دارد، با توجه به این كه این روزها بشدت درباره تب مالت هشدار داده می‌شود و متاسفانه مواردی در كشور گزارش شده است پس توجه داشته باشید كه باید حتما از شیر پاستوریزه استفاده كرد. یكی دیگر از مواردی كه نباید آن را نادیده گرفت، انتخاب روغن است به طوری كه سرخ كردن مواد غذایی، باید با استفاده از روغن سرخ كردنی باشد.
سرخ كردن مواد غذایی باید حتما با حرارت ملایم صورت بگیرد. علاوه بر این، نباید از روغنی كه یك‌بار در آن سرخ كردن انجام شده دوباره استفاده كرد. شاید این موارد در نگاه اول ساده به نظر برسند ولی واقعیت این است كه همین موارد به ظاهر ساده، بر سلامت و كیفیت نذورات، تاثیر مستقیم دارد.
ضدعفونی یادتان نرود
هنگام توزیع نذورات غذایی، بهتر است تا حد‌امکان از توزیع سالاد و سبزی خوردن در كنار غذا، اجتناب شود. اما در صورت اصرار بر انجام این كار، شست و شوی دقیق و ضدعفونی را باید مدنظر قرار داد. شاید خیلی از افراد تصور كنند كه آبكشی سبزیجات به تنهایی كفایت می‌كند در حالی‌كه این باور نادرست است و باید حتما از مواد ضدعفونی‌كننده مجاز استفاده شود. به غیر از سبزیجات، ظروف آشپزخانه را نیز باید به خوبی با مایع ظرفشویی شست.
زباله‌ها را از یاد نبرید
جمع‌آوری ظروف و زباله‌های باقی مانده پس از پذیرایی عزاداری، باید مد نظر قرار بگیرد.
رها كردن ظروف و زباله در خیابان‌ها و معابر، علاوه بر زشت كردن منظر شهر، سبب تجمع سوسك و موش می‌شود و بهداشت محیط را دچار مشكل خواهد كرد.
در نظر گرفتن سطل زباله به مقدار كافی در محل‌های توزیع غذا حائزاهمیت است و مسؤولان برگزاری مراسم عزاداری باید به این مساله توجه كافی داشته باشند.
اصول توزیع غذا
یكی از نكات مهمی كه نباید از نظر دور بماند نحوه توزیع غذاست. افراد باید توجه داشته باشند كه غذاهای پخته را نباید برای مدت طولانی خارج از یخچال نگه داشت. توجه به این مساله در هوای گرم، دو صد چندان است و نباید آن را نادیده گرفت.
غذا و هر نوع خوراكی دیگر را باید در ظروف یك‌بار مصرف استاندارد توزیع كرد و توزیع‌كنندگان نذری نباید غذاهای خیلی گرم را در ظروف پلاستیكی بریزند چون انجام این‌كار روی سلامت عزاداران تاثیر منفی می‌گذارد. برای غذاهای گرم باید از ظروف جایگزین پلاستیكی كه مخصوص غذاهای گرم هستند، استفاده كرد.
یكی دیگر از نكاتی كه هیات‌ها باید به آن توجه كنند، استفاده از سفره یك‌بار مصرف است.اگر برای توزیع نذورات قرار است سفره‌ای پهن شود، این سفره باید یك‌بار مصرف باشد. علاوه بر این، توزیع كنندگان غذا به هیچ عنوان نباید روی سفره‌ها راه بروند چون انجام این كار بهداشتی نیست و می‌تواند مشكلاتی را در پی داشته باشد.
چند نكته دیگر
نظافت سرویس‌های بهداشتی كه افراد از آن استفاده می‌كنند، اهمیت دارد و باید حتما در آنها صابون مایع وجود داشته باشد. استفاده از صابون جامد به‌دلیل انتقال برخی از بیماری‌ها، توصیه نمی‌شود. اماكن سرپوشیده كه در آنها مراسم عزاداری برگزار می‌شود، باید حتما به تهویه هوای مناسب و سیستم اطفای حریق
مجهز باشند. نصب تابلوی استعمال دخانیات ممنوع، در اماكن عزاداری سرپوشیده ضروری به حساب می‌آید. علاوه بر این، نباید از ایمنی محل برگزاری عزاداری غافل شد. اطمینان از ایمنی محل برگزاری مراسم عزاداری از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و به همین دلیل لوله‌كشی، برق‌كشی و گاز باید به دقت مورد بررسی قرار بگیرد.
چنانچه فردی در مراسم عزاداری، بنا بر هر دلیل دچار حادثه یا مشكلی شود، از تجمع در اطراف او و مداخله درمانی باید پرهیز كرد و برای كمك به فرد، می‌توان با فوریت‌های پزشكی (115) تماس گرفت.
