چرخی در بازار پوشاك مردانه و زنانه در ماه محرم
سیاه پوشان
از چند هفته مانده به محرم، حال و هوای شهر عوض میشود. دیوارها سیاهپوش میشوند، تكیهها با پارچههای سیاه در كوچه و خیابان خودنمایی میكنند و خلاصه همه جنب و جوش خاصی دارند تا هر چه سریعتر برای رسیدن محرم آماده شوند. اغلب مردم پوشش خود را هم تغییر میدهند و در ایام محرم سیاهپوش میشوند و به صاحب این ماه ادای احترام میكنند. چند سالی است علاوه بر سیاهپوش شدن فروشگاهها و مغازههای فروش لباس و مانتو ، اقلام محرم رنگ و روی دیگری پیدا كردهاند. طراحان پوشاك در ماههای منتهی به محرم دست به كار شده و طرحهای مختلفی را برای انوع لباسهای زنانه، مردانه و بچگانه تهیه میكنند با چاپ روی پارچه، علاوه بر این كه لباس سیاه را از یكنواختی خارج میكند، زیبایی دو چندانی به آن میدهد. از نوشتن اسامی اهل بیت علیهم السلام گرفته تا طرحهای عاشورایی، روی پوشاك محرمی دیده میشود. به دلیل اهمیت این مقوله آیینی مذهبی، چهار سالی است كه نمایشگاه لباسهای عاشورایی هم برگزار میشود و در آن از جدیدترین مدلهای پوشاك محرم رونمایی میشود.
ندا اظهری
پیراهنهای مشكی پای ثابت ایام محرم است؛ به ویژه در سالهای اخیر با طرحهای متفاوت، این بازار داغتر هم شده است. طرحهای عاشورایی كه روی پیراهنهای مردانه نقش میبندد، با توجه به تنوعی كه دارد، میتواند سلیقههای مختلفی را تأمین كند. برخی خطاطی روی لباس را ترجیح میدهند و بعضی دیگر، نقاشیهایی را كه جلوی لباس كشیده شده، میپسندند.
طرحهای خطاطی شده
بسیاری از طراحان لباس، برای طراحی پیراهنهای محرم از هنر خطاطی ایرانی بهره میبرند تا علاوه بر این كه طرحهای زیبایی را به تصویر میكشند، ارادت خود را هم به صاحب این ماه نشان دهند و پیراهنها و تیشرتهای زیبایی را در اختیار مشتریان قرار دهند. خطاطی بهكار رفته روی لباسهای محرمی با طرحهای مختلفی چون تحریری، نستعلیق و خطوط درهم نوشته میشود.
در حاشیه
برخی از جوانان در ایام محرم با آرایش مو و صورت خاصی كه آن را منتسب به آرایش محرمی یا عزاداری خطاب میكنند، ظاهر میشوند كه متاسفانه گاهی هدف واقعی خود را از دست داده و به خودنمایی پوچ و البته بیحرمتی به این روزهای عزیز تبدیل میشود. هزینههای گزافی كه این افراد برای تزیین مو و صورتهای خود هزینه میكنند واقعا عجیب است و بیشتر با هدف جلب توجه انجام میشود. از جمله نمونههای اینگونه آرایشهای محرمی میتوان به تراشیدن موهای سر به شكل اسم اسامی مقدس یا آرایشهای تیرهرنگ اشاره کرد كه در سالهای اخیر نمود بیشتری پیدا كرده است.
طرحهای تركیبی
روی بسیاری از این پیراهنها و تیشرتها تركیبی از طرحهای نگارگری و خطاطی به كار میرود كه زیبایی كار را دو چندان میكند. در این طرحها كه تركیبی از دو هنر ایرانی- اسلامی خطاطی و نگارگری است، طرحهای زیبا و چشمنوازی خلق میشوند. علاوه بر نگارگری، طراحان از مدلهای دیگری هم در دل خطاطیها استفاده میكنند كه بیارتباط با عاشورا و محرم نیست.
نمادهای عاشورایی
معمولا در عاشورا و محرم از نمادهایی استفاده میشود كه سالیان سال به عنوان المانهایی از این ایام به كار میرفت. خمسه، یكی از این نمادهاست كه به شكل كف دست با پنج انگشت بازشده است. خمسه معمولا در ادوات عزاداری مانند بالای كتل، گاهی قسمتهایی از علامت از آن استفاده میشود. علاوه بر این، گاهی روی لباسهای مشكی محرم كف دستی خونیرنگ بهعنوان نمادی از خمسه طراحی میشود كه اغلب با اسامی شهدای كربلا مزین میشود.
شال و چفیه
علاوه بر طرحهایی كه روی پیراهنها و تیشرتهای محرمی حكمیشوند، شال گردنها هم اغلب جزئی از پوشش ایام محرم در آقایان است كه بیشتر در قالب حاشیهنگاری طراحی میشود. شالها بیشتر به رنگ مشكی است كه دو سر انتهایی آن با طرحهای مختلفی چون خوشنویسی، طرحهای عاشورایی یا نگارگری و طرحهای مختلف مزین میشود. در این میان بعضی افراد كه از خاندان سادات هستند، گاه به جای شال مشكی، از شال سبز استفاده میكنند. علاوه بر این، چفیه هم میتواند جایگزینی برای شال باشد و افراد طبق سلیقه و علاقه خود، شال یا چفیه را با لباس خود ست میكنند.
پیكسلهای عاشورایی
از دیگر ادواتی كه چند سالی است در ماه محرم مورد استفاده قرار میگیرد، پیكسلهایی است كه روی لباس، شال و روسری وصل میشود. پیكسلها با مفهوم عاشورایی هم با طرحهای مختلف و زیبایی طراحی میشود. پرچم سرخ منقش با نام امام حسین(ع)، طرحهای درهم نستعلیق، طرح نمادین كاروان كربلا و طرحهای متنوع، از جمله طرحهای به كار رفته رویپیكسلهاست.
پوشاك زنانه
در كنار لباسهای مردانه، پوشاك زنانه هم یكپای ایام محرم است. لباسهای زنانه هم مانند پیراهنهای مردانه، با طرحهای متنوعی عرضه میشود. در بعضی نمونهها خطوط نستعلیق سطح وسیعی از پیراهن را دربرمیگیرد. خطوط درهم نستعلیقی كه بیشتر به رنگهای قرمز و طلایی مزین میشود، تنوع پوشاك محرم را برای بانوان فراهم میكند. نمونهای از مانتوهای عاشورایی كه در نمایشگاه لباس عاشورایی امسال به نمایش درآمده، با طرحی از نیزه خودنمایی میكرد كه در پس زمینه پارچه المان خمسه و در قسمتی از آن كلماتی خطاطی شده است. در پیراهنها و مانتوهای دیگر هم طرحها و رنگهای مختلف به كار رفته است. شالهای مشكی و سبز هم با طرحهای مختلف، مكمل پوششهای زنانه محرمی است كه میتواند رنگ و بوی ایام محرم و عاشورا را دگرگون كند.