مجازات سنگین برای دعوایی‌ها
شهریار مقدم / حقوقدان
«دست خودم نبود، وقتی با ماشین پیچید جلوی ماشینم در یك لحظه همه چیز به هم ریخت و دعوای ما منجر به شكستگی بینی و پارگی صورت راننده آن ماشین شد. ای كاش ماجرا به عذرخواهی ختم می‌شد. عصبانیتم را كنترل می‌كردم و مثل زمانی كه هنگام عبور از یك در، به هم كلی تعارف می‌كنیم، اینجا هم با حسن خلق و برادری با هم رفتار می‌كردیم.»
قبل از خواندن این متن اگر آدمی عصبانی هستید، چاره‌ای بیندیشید. ضرب یعنی زدن و جرح در اینجا یعنی زخم زدن و جراحت اما ضرب را معمولاً شامل صدمه‌هایی كه بدون علائم شكستگی یا خونریزی باشد دانسته‌اند كه می‌تواند شامل انواع تروما یعنی كبودی، سیاهی، سرخی، جابه‌جایی و دررفتگی باشد و جرح نیز اغلب با خونریزی‌های سطحی، پارگی نسوج، شكستگی و حتی نقص عضو همراه است كه در عامه مردم همراه با توهین و دشنام انجام می‌شود. در قانون مجازات اسلامی جنایت بر اعضا از جمله جرح، قطع عضو یا حتی صدمه‌هایی كه منافع را مُختل می‌كنند مثل نابینا شدن یا ناشنوا شدن بر اثر آن، شامل تعریف جنایت بر اعضاست و در گروه جرایم علیه اشخاص قرار دارد. ضرب و جرح الزاما نباید به وسیله چوب و چماق و چاقو باشد و می‌تواند حتی با ناخن باشد، اما در جرایم كیفری حتما باید عناصر سه‌گانه قانونی، مادی و معنوی وجود داشته باشند كه در این خصوص ماده 614 قانون مجازات اسلامی تاكید می‌كند هركس عمدا به دیگری جرح یا ضربی وارد آورد كه موجب نقصان یا شكستن یا از كار افتادن عضوی از اعضا یا منتهی به مرض دائمی یا فقدان یا نقص یكی از حواس یا منافع یا زوال عقل مجنی علیه شود در مواردی كه قصاص امكان نداشته باشد چنانچه اقدام وی موجب اخلال در نظم و صیانت و امنیت جامعه یا بیم تجری مرتكب یا دیگران شود به دو تا پنج سال حبس محكوم خواهد شد و در صورت درخواست مجنی علیه، مرتكب به پرداخت دیه نیز محكوم می‌شود.
تبصره: در صورتی كه جرح منتهی به ضایعات فوق نشود و آلت جرح اسلحه یا چاقو و امثال آن باشد، مرتكب به سه ماه تا یك‌سال حبس محكوم خواهد شد.
به زبان ساده‌تر جدای از این‌كه قانونگذار به مجنی علیه یا همان شخصی كه مورد آسیب قرار گرفته توجه خاص كرده است، از باب نظم عمومی هم در جایی كه ممكن است خشونت و ضرب و جرح باعث بدآموزی و به عبارت دیگر تشویق دیگران به انجام چنین اعمالی شود مجازات حبس علاوه بر دیه را مقرر كرده است و داشتن آلت جرم را نیز در تبصره یاد شده مورد توجه قرار داده كه حتی در صورت وارد نشدن جراحت توسط این آلات باعث حبس دارنده آن خواهد شد كه ممكن است از سه ماه تا یك‌سال حبس را شامل شود.
حال اگر آسیب وارده به شخص شرایط قصاص را داشته باشد، به درخواست آسیب دیده عین همان آسیبی كه شخص مجرم به وی وارد كرده دقیقاً به ضارب وارد می‌شود، اما اگر نتوان عین همان ضرب و جرح را دقیقاً قصاص كرد در این حالت قانونگذار مبلغ معینی كه در قانون دیه نام دارد و مرتكب جرم درصورت درخواست شخص آسیب‌دیده موظف به پرداخت آن می‌شود، در نظر می‌گیرد.
این مبلغ چنانچه ضرب و جرح آن‌قدر شدید باشد كه موجب از كار افتادگی و فقدان یا زوال آن عضو یا منفعت (مثل بینایی، شنوایی) شود مرتكب جرم به حبس از دو تا پنج سال نیز محكوم خواهد شد.
قبل از خواندن این متن اگر آدمی عصبانی هستید، چاره‌ای بیندیشید. ضرب یعنی زدن و جرح در اینجا یعنی زخم زدن و جراحت اما ضرب را معمولاً شامل صدمه‌هایی كه بدون علائم شكستگی یا خونریزی باشد دانسته‌اند كه می‌تواند شامل انواع تروما یعنی كبودی، سیاهی، سرخی، جابه‌جایی و دررفتگی باشد و جرح نیز اغلب با خونریزی‌های سطحی، پارگی نسوج، شكستگی و حتی نقص عضو همراه است كه در عامه مردم همراه با توهین و دشنام انجام می‌شود. در قانون مجازات اسلامی جنایت بر اعضا از جمله جرح، قطع عضو یا حتی صدمه‌هایی كه منافع را مُختل می‌كنند مثل نابینا شدن یا ناشنوا شدن بر اثر آن، شامل تعریف جنایت بر اعضاست و در گروه جرایم علیه اشخاص قرار دارد. ضرب و جرح الزاما نباید به وسیله چوب و چماق و چاقو باشد و می‌تواند حتی با ناخن باشد، اما در جرایم كیفری حتما باید عناصر سه‌گانه قانونی، مادی و معنوی وجود داشته باشند كه در این خصوص ماده 614 قانون مجازات اسلامی تاكید می‌كند هركس عمدا به دیگری جرح یا ضربی وارد آورد كه موجب نقصان یا شكستن یا از كار افتادن عضوی از اعضا یا منتهی به مرض دائمی یا فقدان یا نقص یكی از حواس یا منافع یا زوال عقل مجنی علیه شود در مواردی كه قصاص امكان نداشته باشد چنانچه اقدام وی موجب اخلال در نظم و صیانت و امنیت جامعه یا بیم تجری مرتكب یا دیگران شود به دو تا پنج سال حبس محكوم خواهد شد و در صورت درخواست مجنی علیه، مرتكب به پرداخت دیه نیز محكوم می‌شود.
تبصره: در صورتی كه جرح منتهی به ضایعات فوق نشود و آلت جرح اسلحه یا چاقو و امثال آن باشد، مرتكب به سه ماه تا یك‌سال حبس محكوم خواهد شد.
به زبان ساده‌تر جدای از این‌كه قانونگذار به مجنی علیه یا همان شخصی كه مورد آسیب قرار گرفته توجه خاص كرده است، از باب نظم عمومی هم در جایی كه ممكن است خشونت و ضرب و جرح باعث بدآموزی و به عبارت دیگر تشویق دیگران به انجام چنین اعمالی شود مجازات حبس علاوه بر دیه را مقرر كرده است و داشتن آلت جرم را نیز در تبصره یاد شده مورد توجه قرار داده كه حتی در صورت وارد نشدن جراحت توسط این آلات باعث حبس دارنده آن خواهد شد كه ممكن است از سه ماه تا یك‌سال حبس را شامل شود.
حال اگر آسیب وارده به شخص شرایط قصاص را داشته باشد، به درخواست آسیب دیده عین همان آسیبی كه شخص مجرم به وی وارد كرده دقیقاً به ضارب وارد می‌شود، اما اگر نتوان عین همان ضرب و جرح را دقیقاً قصاص كرد در این حالت قانونگذار مبلغ معینی كه در قانون دیه نام دارد و مرتكب جرم درصورت درخواست شخص آسیب‌دیده موظف به پرداخت آن می‌شود، در نظر می‌گیرد.
این مبلغ چنانچه ضرب و جرح آن‌قدر شدید باشد كه موجب از كار افتادگی و فقدان یا زوال آن عضو یا منفعت (مثل بینایی، شنوایی) شود مرتكب جرم به حبس از دو تا پنج سال نیز محكوم خواهد شد.
