در آستانه 23 مهر، روز عصای سفید
بدون چشم میتوان دید؟
بنیامین جیمز اسپنسر ۳۵ ساله از 9سالگی با رنج نابینایی زندگی كرده است. او داوطلب آزمونی شد كه یك دستگاه به طور مستقیم تصاویر را از محیط به مغز او میفرستاد. او از تجربه بیناییاش چنین میگوید: دیدن چهره همسر یا فرزندانم وقتی به سمتم میدوند تا مرا در آغوش بگیرند بسیار زیباست. اگر چه این دیدن مانند دیدن معمولی نیست. آنچه میبینم شبیه ویدئوهای دهه ۱۹۸۰ با نقاط پراكنده در زمینه است. دكتر الكس شورتت، چشمپزشك و جراح بیمارستان چشم اپتگرا ،كه در این تحقیقات نقشی نداشت، پس از بررسی بیماران اعلام كرد این كار پیشرفتی عظیم و تغییر رویكردی مناسب در درمان بسیاری از نابینایان است. این كار پیامی از امید در خود دارد.
بهطور كلی وقتی كسی نابینا میشود (منظور نابینایی مادرزاد نیست) بخش بینایی در مغز صدمه ندیده و سالم و بدون استفاده باقی میماند، زیرا بهدلیل عدم عملكرد صحیح چشمها، هیچ اطلاعاتی از آنها دریافت نمیكند. تاكنون تمام تحقیقات برای درمان نابینایی با انجام جراحیها یا تغییراتی در ساختار چشم همراه بود. این تحقیقات شامل تغییری در خود چشم یا كاشت داخل چشمی بود كه پس از انجام نیاز به فعالیت و تمرین بیمار روی چشم و عصب بینایی داشت.
در اتفاقی بینظیر و از طریق فناوری پیشرفته دستگاه اوریون (Orion) روی شش داوطلب نابینا تصاویری از یك دوربین بهطور مستقیم به مغز ارسال شد و داوطلبان تا حدی بینایی خود را ترمیم كردند. دستگاه اوریون شامل دو بخش اصلی است: یك بخش كاشتنی در مغز و یك جفت عینك. بخش كاشتنی از 60 الكترود تشكیل شده كه از دوربین روی عینك اطلاعات دریافت میكند. آنها با هم میتوانند اطلاعات بصری را مستقیما به مغز داوطلب بدون حضور یا دخالت چشمها در مسیر مبادله اطلاعات ارسال كنند.
دانیل یوشور، محقق و جراح مغز و اعصاب و مدیر این تحقیق درباره این فناوری توضیح داد: هر نقطه از یك سطح دیداری در دنیای ما، بخشی پاسخگو در مغز دارد كه به نواحی آن پاسخ میدهد و به آن جایگاه فضایی گفته میشود. ما میدانیم اگر مغز یك فرد را در نقطهای خاص تحریك كنیم، ادراكی از آن نقطه متناسب با محل تحریك در دنیای واقعی خواهد داشت. مثلا اگر شما به یك لیوان نگاه كنید اطلاعات هر نقطه از این لیوان از شكل، حجم، ارتفاع، دوری و نزدیكی و... را بخشی از مغز دریافت كرده و براساس آن تحریك میشود. همینطور برعكس این موضوع نیز وجود دارد. اگر بخش خاصی از مغز تحریك شود یك نقطه از شكلی كه در برابر دیدگان ما قرار دارد روشن شده و درك میشود. حالا فكر كنید اگر به جای یك نقطه خاص، هزاران نقطه از مغز تحریك شود در این صورت میتوان تصویری از یك شكل برای فرد نابینا ایجاد كرد.
محققان برای آزمایش دستگاه خود از شركتكنندگان كاملاً نابینا خواستند هنگام استفاده از اوریون به صفحه سیاه رایانه نگاه كنند و وقتی مربع سفیدی بهطور تصادفی روی صفحه نمایش در مكانهای مختلف ظاهر میشود آن را شناسایی كنند. بیشتر اوقات شركتكنندگان میتوانستند مربع سفید را به درستی نشان دهند.
پاول فیلیپ، داوطلب دیگر این آزمون ـ كه تقریبا ده سال نابینا است ـ میگوید: وقتی در پیادهروی عصرانه با همسرم عینك را به چشم میزنم میتوانم بگویم كجا سطح آسفالت و چمن به هم میرسد. یا اینكه مبل سفید كجای خانه قرار گرفته است. واقعا شگفتانگیز است بتوانید چیزی را ببینید حتی اگر این دیدن فعلا فقط نقاط نوری باشد.
دانیل یوشور گفت كه تیم او هنوز مسیری طولانی را از آنچه امیدواریم به آن دست یابیم پیش رو دارد. او معتقد است با پیشرفت بینظیر علوم اعصاب و عصبشناسی میتوانیم توانایی دیدن را به نابینایان برگردانیم.
منبع: Futurism