اثر دارونما!
برای ما پزشكان زیاد پیش می‌آید كه درمانی را به بیمار خود توصیه می‌كنیم و از او می‌شنویم كه یكی از آشنایان درمان ساده‌تری را انجام داده و به نتیجه بسیار خوبی هم رسیده و به این دلیل او در انجام این درمان مردد می‌شود. به‌خصوص اگر درمان پیشنهادی ما عمل جراحی باشد كه طبیعتا با خطرات و احتمال وقوع عوارض همراه است این تردید بیشتر هم خواهد شد. هرگز نمی‌توان گفت درمان پیشنهادی ما به موفقیت خواهد انجامید و توصیه ما پزشكان بر اساس علم تجربی طبابت است كه در درصدی از موارد هم با شكست مواجه می‌شود.
پس پاسخ این سؤال چیست كه چرا مصرف فلان داروی گیاهی یا شیمیایی یا فلان درمان سنتی یا مدرن در مورد فردی دیگر بسیار موثر بوده و سبب بهبود او بدون هیچ عارضه‌ای شده است؟ و البته این‌كه حالت‌های دیگری هم وجود دارند: گاهی بعضی بیماری‌ها بدون هیچ درمانی خودبه‌خود بهبود می‌یابند. مثلا پیش می‌آید كه بیمار مبتلا به بیرون‌زدگی دیسك كمر فقط با استراحت و چند داروی ساده گیاهی یا شیمیایی درمان می‌شود و بدون درد یا هیچ مشكل دیگری به زندگی خود بازمی‌گردد، اما آیا مواردی نبوده‌اند كه با هیچ درمان دارویی و فیزیوتراپی بهبود نیافته و ناچار به رفتن زیر تیغ جراحی شده‌اند یا حتی حاضر به عمل جراحی باز یا بسته هم نشده و در نهایت دچار عارضه فلج یكی از پاها گشته‌اند؟ در واقع بیماری كه بدون درمان یا با درمان‌های ساده‌تر از آنچه انتظار داشته بهبود می‌یابد تجربه‌ای صرفا منحصر به خود را در اختیار دیگران قرار می‌دهد و این تجربه با علم تجربی پزشكی بسیار متفاوت است. در علم نوین پزشكی استناد به تجربه فردی هیچ ارزشی ندارد، زیرا عوامل مداخله‌گر فراوانی برشمرده نمی‌شوند؛ مثلا بدن انسان‌ها و سیستم دفاعی آنها با هم متفاوت است، همچنین گاهی شانس، تلقین فردی یا قوای روحی بیمار به درمان او كمك می‌كنند.
در علم پزشكی برای اثبات اثربخشی یك درمان معمولا پروژه‌ای تحقیقاتی اجرا می‌شود كه در آن دو گروه از بیماران مشابه تحت دو درمان مختلف قرار می‌گیرند. گاهی یكی از این دو درمان اصلا درمان نیست و به بیمار دارویی بی‌اثر تجویز می‌شود به نام «دارونما» و خود فرد هم از این عدم درمان آگاه نیست. البته چنین طرح‌های تحقیقاتی‌ای با ضوابط و قوانین سخت و با رضایت افراد شركت‌كننده اجرا می‌شوند. در این صورت می‌توان دو گروه را به شكلی منطقی با هم مقایسه كرد، زیرا برخی بیماران صرفا با تلقین یا حس انجام درمان واقعا خوب می‌شوند و در واقع دارونما روی آنها اثر كرده و می‌توان آنها را از مطالعه خارج کرد. اینها افرادی هستند كه بدون هیچ درمانی هم احتمالا خوب می‌شدند و با این كار اثر واقعی درمان مشخص می‌گردد. علم پزشكی سال‌هاست كه با ذره ذره جمع‌آوری اطلاعات از چنین مطالعاتی پیشرفت می‌كند و می‌توان با استناد به این تجارب آزمایش شده، درمان صحیح را به بیمار توصیه كرد.
پس پاسخ این سؤال چیست كه چرا مصرف فلان داروی گیاهی یا شیمیایی یا فلان درمان سنتی یا مدرن در مورد فردی دیگر بسیار موثر بوده و سبب بهبود او بدون هیچ عارضه‌ای شده است؟ و البته این‌كه حالت‌های دیگری هم وجود دارند: گاهی بعضی بیماری‌ها بدون هیچ درمانی خودبه‌خود بهبود می‌یابند. مثلا پیش می‌آید كه بیمار مبتلا به بیرون‌زدگی دیسك كمر فقط با استراحت و چند داروی ساده گیاهی یا شیمیایی درمان می‌شود و بدون درد یا هیچ مشكل دیگری به زندگی خود بازمی‌گردد، اما آیا مواردی نبوده‌اند كه با هیچ درمان دارویی و فیزیوتراپی بهبود نیافته و ناچار به رفتن زیر تیغ جراحی شده‌اند یا حتی حاضر به عمل جراحی باز یا بسته هم نشده و در نهایت دچار عارضه فلج یكی از پاها گشته‌اند؟ در واقع بیماری كه بدون درمان یا با درمان‌های ساده‌تر از آنچه انتظار داشته بهبود می‌یابد تجربه‌ای صرفا منحصر به خود را در اختیار دیگران قرار می‌دهد و این تجربه با علم تجربی پزشكی بسیار متفاوت است. در علم نوین پزشكی استناد به تجربه فردی هیچ ارزشی ندارد، زیرا عوامل مداخله‌گر فراوانی برشمرده نمی‌شوند؛ مثلا بدن انسان‌ها و سیستم دفاعی آنها با هم متفاوت است، همچنین گاهی شانس، تلقین فردی یا قوای روحی بیمار به درمان او كمك می‌كنند.
در علم پزشكی برای اثبات اثربخشی یك درمان معمولا پروژه‌ای تحقیقاتی اجرا می‌شود كه در آن دو گروه از بیماران مشابه تحت دو درمان مختلف قرار می‌گیرند. گاهی یكی از این دو درمان اصلا درمان نیست و به بیمار دارویی بی‌اثر تجویز می‌شود به نام «دارونما» و خود فرد هم از این عدم درمان آگاه نیست. البته چنین طرح‌های تحقیقاتی‌ای با ضوابط و قوانین سخت و با رضایت افراد شركت‌كننده اجرا می‌شوند. در این صورت می‌توان دو گروه را به شكلی منطقی با هم مقایسه كرد، زیرا برخی بیماران صرفا با تلقین یا حس انجام درمان واقعا خوب می‌شوند و در واقع دارونما روی آنها اثر كرده و می‌توان آنها را از مطالعه خارج کرد. اینها افرادی هستند كه بدون هیچ درمانی هم احتمالا خوب می‌شدند و با این كار اثر واقعی درمان مشخص می‌گردد. علم پزشكی سال‌هاست كه با ذره ذره جمع‌آوری اطلاعات از چنین مطالعاتی پیشرفت می‌كند و می‌توان با استناد به این تجارب آزمایش شده، درمان صحیح را به بیمار توصیه كرد.
ضمیمه نوجوانه
تیتر خبرها
