پیشنهاد ساوه‌گردی برای یک سفر یک‌روزه
شهر دانه‌های انار
همه‌مان ساوه را به انارش می‌شناسیم! اما اگر كمی به عقب برگردیم می‌بینیم از بچگی ساوه را می‌شناخته و نمك‌گیرش بوده و هستیم. بستنی میهن، شیرین عسل، تی‌تاپ و بیسكوییت‌های پنجره‌ای و هزاران طعم به‌یاد ماندنی دیگر كه به نوعی با كودكی ما گره خورده‌اند همگی در ساوه تولید شده‌اند، اما ساوه كجاست و دقیقا در كدام استان قرار دارد؟به غیر از انار سوغاتی دیگری دارد؟ اصولا چرا و چطور باید به این شهر سفر كنیم؟ اصلا شما می‌دانید که ساوه چند امامزاده دارد؟ می‌دانید امامزاده بشیر، امامزاده سید ابو رضا، امامزاده عبدا... بن موسی‌الكاظم، امامزاده سیدحسین بن موسی‌الكاظم و امامزاده سیدعلی‌اصغر از اماكن مذهبی این شهر هستند؟ می‌دانید سوغاتی این شهر به جز انار شیرینی‌های باسلق و روح‌افزار است؟ دو نوع شیرینی سالم كه نمونه‌اش را در هیچ شهر دیگری نمی‌توانید پیدا كنید.
الهام فیروزبخت / خبرنگار
این شهر قدمتی 7000 ساله دارد و به شهر «یاقوت‌های سرخ» هم معروف است و به‌واسطه همین قدمت از جاذبه‌های بكر گردشگری متعدد و متنوعی چون تپه‌های باستانی، زیارتگاه‌های معروف، مناطق طبیعی دست‌نخورده، روستاهای زیبا، چمنزارهای سبز، چشمه‌سارها، آبشارها و دیگر مناطق توریست‌پذیر دیگری برخوردار است. آب و هوایش گرم و خشك است. زمستان‌هایش معتدل و تابستان‌های بسیار گرمی دارد. البته این موضوع فقط برای خود شهر ساوه مصداق دارد، چرا كه روستاهای اطراف زمستان‌های سرد و برفی و تابستان‌های بسیار خنكی دارند. چند روایت از دلیل نامگذاری این شهر وجود دارد. گروهی نام این شهر را برگرفته از واژه اوستایی «سَوا» یا واژه پهلوی «سَواك» می‌دانند. خیلی‌ها معتقدند كلمه «ساوه» به معنی «خرده طلاست» و از آنجا كه نام شهری در نزدیكی این شهرستان «زرند» است، گواه همین موضوع است. تغییرنام «سه‌آبه یا سه‌آوه» به ساوه به مرور زمان یا برگرفته نام این شهر از پهلوان ایرانی بر وزن كاوه از یك پادشاه تورانی به نام «ساوه‌شاه» روایت‌های دیگری از علل نامگذاری این شهر به این نام هستند.
كجاست؟ چطور برویم؟
این شهر كه در استان مركزی قرار گرفته، فقط ۱۲۰كیلومتر از تهران فاصله دارد و تمام مسیر اتوبان است. اگر بخواهید با ماشین خودتان بروید و فرض بگیریم هر صد كیلومتر ماشین‌تان 10 لیتر بزنین بسوزاند، با 30 لیتر بنزین می‌توانید به شهر رفته و برگردید. اگر هم حال و حوصله رانندگی ندارید، می‌توانید با پرداخت 28 هزار تومان برای هر نفر به ساوه سفر كنید. این شهر از جنوب به قم و از شمال به استان قزوین و شهرستان زرندیه و از سمت غرب هم با شهرستان كمیجان در استان همدان مرز مشترك دارد، مسیرهای دسترسی ساوه از تهران شامل مسیر تهران به رباط‌كریم و ساوه است كه حدوداً یك ساعت و نیم طول می‌كشد. همچنین جاده 48 این شهر را از غرب به همدان و از شرق به آزادراه ساوه به سلفچگان وصل می‌كند.
چرا برویم؟
اول این‌كه نزدیك تهران است و برای روزهای آلودگی هوا كه نفس كشیدن بدون ماسك غیرممكن است، گزینه خوب و جذابی است. شهر توریستی نیست به همین دلیل خیلی ازدحام ندارد. دوم این‌كه می‌توانید انار درجه یك و تمام فرآورده‌های آن را با قیمت مناسب خریداری كنید و از همه مهم‌تر می‌توانید گشتی هم میان جاذبه‌هایش بزنید.
كجا را بگردیم؟
مسجد سرخ: این مسجد در واقع آتشكده‌ای بود كه بعد از ورود دین اسلام تبدیل به مسجد شد. بنای اولیه این مسجد در دوران سلجوقیان گذاشته شده است، اما در دوران صفوی و دیگر دوران علاوه بر مرمت، بخش‌هایی هم به مسجد اضافه شد. به‌هرحال تبدیل یك بنا به مسجد مستلزم تغییرات خاصی است. یكی از این تغییرات اضافه كردن یك مناره به مسجد است. شاید در نگاه اول خیلی ظریف به نظر نرسد، اما انصافا خوشنویسی‌های روی این مناره و تزئین آجرها زیبایی خاصی به آن بخشیده است.
موزه گنبد چارسوق: موزه مردم‌شناسی ساوه یا گنبد چهار سوق از معدود موزه‌های موجود در ساوه است. در دوران صفویه ایجاد شده و امروز در این گنبد اشیای با ارزشی شامل كتاب‌ها و سكه‌های قدیمی نگهداری می‌شوند. همچنین می‌توانید در چارسوق با انواع لباس‌ها و اشیای دیگری كه بیانگر سنت این شهر است، آشنا شوید. این گنبد از هر چهار طرف به بازار سنتی راه دارد و بنا بر اسناد قدیمی خود این گنبد هم زمانی بازار بوده است.
بازار سنتی: قدمت این بازار هم به دوران صفویه می‌رسد و در سال 1378 به ثبت ملی رسیده است. این بازار 600 متری كه هنوز قسمت‌هایی از بافت قدیمی خود را حفظ كرده، شامل مسجد ۱۴ معصوم، دالان حاج ملك و تیمچه نبوی زاده با چهار گذر است. معماری جالبی دارد و سر تا سر آن را عطر عطاری‌هایی كه در جای جای این بازار حضور دارند، پر كرده است. احتمالا اگر قصد خریدن سوغاتی دارید از این بازار دست خالی بیرون نخواهید آمد.
مسجد جامع: ساوه‌ای‌ها معتقدند این مسجد اولین مسجد ایران است. این مسجد المان‌های جالب و دیدنی دارد. مثلا این‌كه فقط یك مناره دارد كه در قرن ششم هجری بنا شده است، اما تعداد محراب‌های آن برخلاف معمول بیشتر از یكی است. گنبد مسجد متعلق به قرن پنجم است و كتیبه‌ای از قرن چهارم هجری سند عمر بالای هزار ساله این بناست. اما در قسمت جنوبی مسجد آجركاری‌ها هیچ تناسبی با معماری اسلامی ندارند و به وضوح در دوران ساسانی كار شده‌اند. گنبد مسجد شاید زیباترین بخش آن باشد كه با رنگ طلایی و آبی و طرح‌های ساده هندسی ساده به همراه خوشنویسی‌هایی زیبا زینت گرفته است. روی پشت بام مسجد می‌شود توانایی معمار در ساخت طاق‌های گهواره‌ای را مشاهده كرد. آجركاری مناره بلند و قطور مسجد ظریف و گیراست. این مناره با مناره‌های مرسوم مساجد فرق دارد و بیشتر به برج‌های سلجوقی شبیه است. خیلی‌ها معتقدند مناره در گذشته لعاب دار و رنگین بوده است، اما اثری از لعاب در هیچ جای مناره به چشم نمی‌خورد.
كجاست؟ چطور برویم؟
این شهر كه در استان مركزی قرار گرفته، فقط ۱۲۰كیلومتر از تهران فاصله دارد و تمام مسیر اتوبان است. اگر بخواهید با ماشین خودتان بروید و فرض بگیریم هر صد كیلومتر ماشین‌تان 10 لیتر بزنین بسوزاند، با 30 لیتر بنزین می‌توانید به شهر رفته و برگردید. اگر هم حال و حوصله رانندگی ندارید، می‌توانید با پرداخت 28 هزار تومان برای هر نفر به ساوه سفر كنید. این شهر از جنوب به قم و از شمال به استان قزوین و شهرستان زرندیه و از سمت غرب هم با شهرستان كمیجان در استان همدان مرز مشترك دارد، مسیرهای دسترسی ساوه از تهران شامل مسیر تهران به رباط‌كریم و ساوه است كه حدوداً یك ساعت و نیم طول می‌كشد. همچنین جاده 48 این شهر را از غرب به همدان و از شرق به آزادراه ساوه به سلفچگان وصل می‌كند.
چرا برویم؟
اول این‌كه نزدیك تهران است و برای روزهای آلودگی هوا كه نفس كشیدن بدون ماسك غیرممكن است، گزینه خوب و جذابی است. شهر توریستی نیست به همین دلیل خیلی ازدحام ندارد. دوم این‌كه می‌توانید انار درجه یك و تمام فرآورده‌های آن را با قیمت مناسب خریداری كنید و از همه مهم‌تر می‌توانید گشتی هم میان جاذبه‌هایش بزنید.
كجا را بگردیم؟
مسجد سرخ: این مسجد در واقع آتشكده‌ای بود كه بعد از ورود دین اسلام تبدیل به مسجد شد. بنای اولیه این مسجد در دوران سلجوقیان گذاشته شده است، اما در دوران صفوی و دیگر دوران علاوه بر مرمت، بخش‌هایی هم به مسجد اضافه شد. به‌هرحال تبدیل یك بنا به مسجد مستلزم تغییرات خاصی است. یكی از این تغییرات اضافه كردن یك مناره به مسجد است. شاید در نگاه اول خیلی ظریف به نظر نرسد، اما انصافا خوشنویسی‌های روی این مناره و تزئین آجرها زیبایی خاصی به آن بخشیده است.
موزه گنبد چارسوق: موزه مردم‌شناسی ساوه یا گنبد چهار سوق از معدود موزه‌های موجود در ساوه است. در دوران صفویه ایجاد شده و امروز در این گنبد اشیای با ارزشی شامل كتاب‌ها و سكه‌های قدیمی نگهداری می‌شوند. همچنین می‌توانید در چارسوق با انواع لباس‌ها و اشیای دیگری كه بیانگر سنت این شهر است، آشنا شوید. این گنبد از هر چهار طرف به بازار سنتی راه دارد و بنا بر اسناد قدیمی خود این گنبد هم زمانی بازار بوده است.
بازار سنتی: قدمت این بازار هم به دوران صفویه می‌رسد و در سال 1378 به ثبت ملی رسیده است. این بازار 600 متری كه هنوز قسمت‌هایی از بافت قدیمی خود را حفظ كرده، شامل مسجد ۱۴ معصوم، دالان حاج ملك و تیمچه نبوی زاده با چهار گذر است. معماری جالبی دارد و سر تا سر آن را عطر عطاری‌هایی كه در جای جای این بازار حضور دارند، پر كرده است. احتمالا اگر قصد خریدن سوغاتی دارید از این بازار دست خالی بیرون نخواهید آمد.
مسجد جامع: ساوه‌ای‌ها معتقدند این مسجد اولین مسجد ایران است. این مسجد المان‌های جالب و دیدنی دارد. مثلا این‌كه فقط یك مناره دارد كه در قرن ششم هجری بنا شده است، اما تعداد محراب‌های آن برخلاف معمول بیشتر از یكی است. گنبد مسجد متعلق به قرن پنجم است و كتیبه‌ای از قرن چهارم هجری سند عمر بالای هزار ساله این بناست. اما در قسمت جنوبی مسجد آجركاری‌ها هیچ تناسبی با معماری اسلامی ندارند و به وضوح در دوران ساسانی كار شده‌اند. گنبد مسجد شاید زیباترین بخش آن باشد كه با رنگ طلایی و آبی و طرح‌های ساده هندسی ساده به همراه خوشنویسی‌هایی زیبا زینت گرفته است. روی پشت بام مسجد می‌شود توانایی معمار در ساخت طاق‌های گهواره‌ای را مشاهده كرد. آجركاری مناره بلند و قطور مسجد ظریف و گیراست. این مناره با مناره‌های مرسوم مساجد فرق دارد و بیشتر به برج‌های سلجوقی شبیه است. خیلی‌ها معتقدند مناره در گذشته لعاب دار و رنگین بوده است، اما اثری از لعاب در هیچ جای مناره به چشم نمی‌خورد.
