شتاب در انحراف به سوی شرق
بررسیها نشان میدهد قطب شمال مغناطیسی با سرعت زیاد در حال جابهجایی به سوی سیبری است.
قطب شمال مغناطیسی سیاره ما هرگز ثابت نبوده و در دهههای اخیر سرعت جابهجایی آن افزایش پیدا كرده است. در حالی كه هنوز قطب شمال جغرافیایی، بالای نصفالنهار مبدا و محل برخورد تمام نصفالنهارهای زمین در نظر گرفته میشود، قطب شمال مغناطیسی به سمت شرق منحرف شده است.
از سال 1210 شمسی/ ۱۸۳۱ میلادی كه دانشمندان برای اولین بار قطب شمال مغناطیسی را كشف و موقعیتش را شناسایی كردند تا به امروز این نقطه قریب به ۲۰۲۵ كیلومتر جابهجا شده است. این جابهجایی اتفاق جدیدی نیست اما شتاب گرفتن این انحراف غیرمنتظره است و امكان دارد باعث بروز اختلالاتی در كار قطبنماها و سامانههای مكانیاب (GPS) و در نتیجه آن موجب بروز اختلال در كار سامانههای ناوبری و هدایت هواپیماها و كشتیها شود.
قطب شمال مغناطیسی تا دهه 1370/۱۹۹۰ در محدوده شمال كانادا واقع شده بود اما در ۲۰سال گذشته شتاب گرفته و با افزایش سرعت جابهجایی از ده كیلومتر در سال به ۵۰ كیلومتر در سال به سمت سیبری در حال حركت است. در مقابل، موقعیت قطب جنوب مغناطیسی طی صد سال گذشته تغییر محسوسی نكرده است و میتوان گفت سرعت جابهجایی كندتری نسبت به قطب شمال دارد.
میدان مغناطیسی زمین در نتیجه حركت آهن و نیكل مذاب در هسته خارجی زمین به وجود آمده است. دمای ۳۰۰۰ درجهای هسته خارجی باعث ایجاد یك جریان بسیار روان از آهن شده است. دانشمندان تاكنون نتوانستهاند علت ایجاد تغییرات در داخل هسته زمین را توضیح دهند؛ اما فرضیهها حاكی است تغییرات در جریانات هسته باعث به وجود آمدن انحراف قطب شمال مغناطیسی شده است. اما این انحراف تا كجا ادامه پیدا میكند؟
تاریخچه زمین نشان میدهد قطبهای مغناطیسی زمین قبلا جابهجا شده بودند. اما هنوز مشخص نیست این انحراف تا جایی پیش برود كه باعث جابهجایی دوباره قطب شمال و جنوب مغناطیسی شود. اگرچه این جابهجایی تاثیری چشمگیر بر محیط زیست ندارد، اما میتواند باعث ایجاد اختلال جدی در عملكرد تمام سامانههای الكتریكی شود كه مبنای كارشان موقعیت میدان مغناطیسی زمین است.
منابع: Space، Science Alert و Business Insider