با وجود اطلاع از بارش های سنگین و سرمای هوا بازهم مسؤولان غافلگیر شدند؛ هرچند مردم هم به هشدارها توجه نکردند
دوباره غافلگیری
برف، موضوع تازهای نیست كه بخواهد بشود سوژه یك گزارش اما الصاق سوالی ساده در رابطه با بارشهای اخیر میتواند موضوعی بدیهی را تبدیل به سوژه كند. سوال این است چرا همیشه با بارشهای این چنینی دچار بحران میشویم؟ برق، آب و گاز چند هزار خانوار قطع و راهها غیر قابل تردد میشود و بسیاری در جادههای یخ و برفزده میمانند. موج سرمای هوا و بارش برف به اندازه حتی یك و نیم متر هم پیشبینی شده بود. پس چرا در این احوال، بسیاری باز هم دل به جاده زدهاند؟ چشم امیدشان به كدام سازمان و نهاد بوده است، جمعیت هلال احمر كه دارد ركورد بیریاستی را میشكند و بحرانهای طبیعی سیل و زلزله و حالا هم برف كه منتظر انتخاب رئیس نمیمانند. در برابر بارش برفی بیسابقه این بار نه تنها نهادهای مدیریتی بلكه خود مردم هم در محدودیتهای ایجاد شده مقصر به نظر میرسند. آنطور كه مسؤولان و كارشناسان هواشناسی میگویند این موج سرما و بارش تا امروز هم ادامه دارد و پیش از هر اقدامی باید نگاهی به وضعیت جادهها انداخت و برخی از اقدامات پیشگیرانه در این رابطه را انجام داد. وگرنه تعطیلی مدارس و شنپاشیهای احتمالی، همه آن چیزی نیست كه بتواند بارش یك متری برف را مهار كند. در این میان خاطره تلخ برف سالهای 83 و 86 مدام پیش چشم شهروندان گیلانی رژه میرود، حجم بالای خسارتهای آن برف و استیصال شهروندان شهرهای شمالی در مواجهه با آن برف تصویر شادمانی بارش امروز را سیاه كرده است. برای شمالیها حالا انگار بالاتر از سفیدی رنگی نیست!
حامد سجادی، معاون سازمان امداد و نجات هلال احمر هم از اسكان اضطراری 1349 نفر از مسافران در جادههای كشور خبر داده و تعداد افرادی را كه به آنها امدادرسانی شده بیش از ۴۰۰ 6 نفر عنوان كرده است. رقمی قابل توجه آن هم وقتی پیش از آغاز بارشها در رابطه با بررسی وضعیت جادهها هشدارهای بسیاری داده شده بود. ادامه این تصاویر، ویدئویی كوتاه است از وضعیت مردم در شهر خلخال، ویدئویی كه نشان میدهد كوچههایی به صورت كامل زیر برف مدفون شدهاند و دسترسی مردم به منازل مسكونیشان هم حتی امكانپذیر نیست. در گیلان، اداره كل مدیریت بحران استانداری از قطع برق ۹۰ هزار خانوار خبر داده است. در ادامه اضافه كنید نظرات كاربرانی را كه در توییتر از یخزدگی لولههای آب و قطع دسترسیشان به گاز و برق گلایه داشتند. در فرودگاه مهرآباد تهران و برخی شهرها از جمله ایلام، تبریز و رشت، باند پروازی فرودگاهها لغزنده یا پوشیده شده و به علت عملیات برفروبی برنامه پروازها با تاخیر یا توقف موقت روبهرو شده است. در آذربایجان شرقی نیز مدیركل راهآهن استان از انحراف یك قطار باری از ریل در مسیر بستانآباد به تبریز به دلیل برخورد با برف خبر داده است.
خاطره تلخ گذشته
پیش روی گیلان
ماجرا از زبان شهروندان ادامه دارد. یكی از در راه ماندگان جاده رشت به ایسنا گفته است: «پس از ساعتها ماندن در نزدیكی امامزاده هاشم، نرسیده به پلیس راه رشت مردم از خودروها پیاده شده و پیاده به سمت رشت در حركت هستند.» آنطور كه او گفته از شش صبح اتوبوسی كه سوار آن بودند در نزدیكی امامزاده هاشم به دلیل برف سنگین و مسدود شدن راه متوقف شد. به همین دلیل همراه دیگر مسافران از اتوبوس پیاده شده و پیاده به سمت پلیس راه رشت حركت كرده است. این تصویری است از یكی از افرادی كه به واسطه بارش بیسابقه برف در راه مانده است. از سوی دیگر اما مسؤول پایگاه هلال احمر این استان، چند روز پیش اعلام كرده بود این جمعیت با ۸۰ دستگاه انواع خودروی امدادی شامل آمبولانس كمكدار، بسته نجات، خودروهای كمك دار و خودروهای پشتیبانی و ۲۱۵ امدادگر و نجاتگر به صورت شبانهروزی آماده خدمت هستند.
برای گیلانیها این تناقضات، روشن شدن شعله خاطره تلخی است در سالهای گذشته. مردم گیلان در دهههای اخیر به دلیل اقلیم خاص این دیار خیلی تجربه برف ندارند و عموما بارشها باران است، اما خاطرات همان بارشهای اندك از برف هم به ویژه برف سال ۸۳ و ۸۶ به تلخی زد چنان كه سرما، قطعی برق و آب و گاز، خرابی ساختمانها و كارخانجات، جان باختن تعدادی از در راه ماندگان كه البته هیچگاه بهطور رسمی آمار آن اعلام نشد، نمونه بدترین تجربه برای مردمان این دیار برفی كه بعد از گذشت سالها هنوز از خاطر مردم این استان پاك نشده و مردم در شهرستانهای مختلف گیلان بهویژه روستاییان از آن سالها تا به امروز با شنیدن اخبار مربوط به پیشبینیهای مبنی بر بارش برف، دچار دلهره میشوند و به جای لذت بردن از این نعمت، نگرانی
همدم شان میشود، این روزها دوباره همان دغدغه و نگرانی از پیشبینی برف پیش رو در مردم دیده میشود.
هشدار پلیس؛
بارش و کاهش دما ادامه دارد
تصاویر منتشر شده در شبكههای مجازی نشانی از فراگیری گسترده یك امر ندارد اما میتوان به برخی آمار رسمی منتشر شده در این میان استناد كرد، آماری كه به نوعی همان تصاویر را تایید میكند. حمیدرضا حكمت، مدیر روابط عمومی شركت توزیع نیروی برق گیلان گفته به علت بارش سنگین برف تعداد مشتركان بدون برق در استان از ۹۰ هزار به
۲۴۶ هزار مشترك افزایش یافته است. با این پیش فرض كه بدانیم گیلان دارای یك میلیون و ۴۶۲ هزار مشترك برق است.
مدیرعامل شركت آب و فاضلاب روستایی گیلان هم اعلام كرده است براثر بارش سنگین برف آب بیش از۵۰ روستای استان قطع شده است. بدتر این كه بسته بودن راههای شریانی و فرعی در استان موجب شده نیروهای عملیاتی شركت آب و فاضلاب روستایی نتوانند خود را به مكانهای دارای مشكل رسانده و نسبت به رفع آن اقدام كنند.
رئیس مركز مدیریت راههای گیلان هم اعلام كرده محورهای پونل-خلخال، اسالم - خلخال، فومن -سراوان، آزادراه قزوین - رشت در محدوده امامزاده هاشم و جاده قدیم رشت-قزوین در محدوده شاه عباسی انسداد محور دارند.
فردین مهرابیان، معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی گیلان با توجه به بارش برف در گیلان گفت: مجموعا ۱۱۸ مادر باردار شناسایی و ۸۶ نفر آنها معادل ۷۳ درصد موقتا به مناطق امن از جمله بیمارستان یا منزل اقوام انتقال یافتند.
سرهنگ نادر رحمانی رئیس مركز اطلاعات و كنترل ترافیك پلیس راهور هم ضمن هشدار جدی به مسافرانی كه قصد سفر به استان گیلان دارند، گفته است تمام محورهای استان گیلان به شدت درگیر برف و كولاك است و اعلام كرده كه وضعیت جوی در استان گیلان به هیچ عنوان مناسب سفر نیست.
و البته این نكته مهم كه مدیركل پیشبینی و هشدار سریع سازمان هواشناسی به آن اشاره داشته و از قرار معلوم شدت بارشها در استانهای گیلان، مازندران، خراسان شمالی، جنوب كرمان و شرق هرمزگان همچنان ادامه خواهد داشت. آن طور كه صادق ضیائیان اعلام كرده است فعالیت سامانه بارشی در سواحل دریای خزر، دامنههای جنوبی البرز و شمال شرق كشور بهصورت بارش برف و وزش باد گاهی وزش باد شدید و بارش در سیستان و بلوچستان و نیمه شرقی هرمزگان، جنوب كرمان و خراسان جنوبی بهصورت رگبار، رعد و برق و وزش باد شدید پیشبینی میشود.
چرا درس نمیگیریم؟
در این چند روز ما بارها به مردم اعلام كردیم كه حتیالامكان به شمال كشور سفر نكنند یا اگر ضرورت برای سفر دارند، حتما زنجیر چرخ، تجهیزات زمستانی و آذوقه به همراه داشته باشند، ضمن آن كه مخزن سوخت خودروی آنها هم تكمیل باشد.» اینها بخشی از حرفهای حیدر مطاعی، معاون راهداری سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای است. این كه بعد از هر بحرانی تیغ تیز انتقاد را به سمت مسؤولان این امر بگیریم كار سادهای به نظر میرسد؛ اما باید یك قدم به عقب گذاشت و دید چرا بسیاری از شهروندان با توجه به همه این هشدارها باز هم به جادهها زدهاند و راهی شهرهای شمالی شدهاند. دادههای جالب توجهتری هم از میانه حرفهای مطاعی میتوان متوجه شد. یكی از آنها این كه او در بخش دیگری از حرفهایش اعلام كرده است كه تنها 10 درصد خودروهای عبوری در شبهای گذشته در جاده زنجیر چرخ داشتند! این كه با توجه به برف و بورانی كه پیشتر پیشبینی هم شده بود تعداد زیادی راهی شهرهای شمالی شدهاند به كنار، این كه از همان تعداد 90 درصدشان حتی زحمت بستن زنجیرچرخ هم به خود ندادهاند موضوع عجیبتری است. عدهای این موضوع را چنین توجیه كردهاند كه این مسأله نشانه عدم اعتماد عمومی به ارگانهای دولتی است در صورتی كه موضوعی مثل هواشناسی و هشدار در رابطه با برف و بوران چیزی نیست كه شهروندان حتی بیاعتماد به آن توجه نكنند. بیاحتیاطی خود شهروندان در برابر چنین موضوعی سابقه بسیاری دارد، همین عید امسال بود که بسیاری از شهروندان درگیر با سیلاب به راه افتاده قربانی نزدیكی به سیلابها شده بودند آن هم برای گرفتن عكس و سلفی و ویدئوی شخصی، آنقدر كه نهادها در هشدارهایشان این نكته بدیهی را همچنان در فهرست مراقبتهای شهروندان گوشزد میكردند، عقبتر هم كه برویم به یاد تجمع بیسابقه مردمی میافتیم كه در ماجرای آتش سوزی ساختمان پلاسكو مانع امدادرسانی گرفتاران در آتش شده بودند. تكرار این موضوع نشان میدهد رفتارشناسی جامعه ایرانی در برابر چنین بحرانهایی نیاز به پژوهش و تحقیق دارد.