نامش زیباست و خوش‌آوا؛ زبان مادری. کلا هر چه کنار مادر و نام مادر قرار بگیرد، زیباست، ریشه‌دار است، حافظ است و مراقبت کننده و هویت‌دهنده. مگر نه این است که همه از مادر زاده می‌شویم و مگر نه این است که مادر به هر زبانی صحبت کند، بچه آن را می‌آموزد و تا آخر عمر در یادش خواهد ماند. مگر نه این است که حتی لحن لالایی مادر، زبان مادری است که درآشفته‌ترین و دردآورترین لحظات بچه را آرام می‌کند. زبان مادری، زبان آرامش است. زبانی است که همه آن را می‌فهمند و بالحنش آشنایند، حال می‌خواهد این مادر اهل هر کجا بوده و زبانش هر زبانی باشد. زبان او هویت آدم‌هاست.
روز جمعه ، روز جهانی زبان مادری بود. روزی که مردم جهان را روی زبان مادری‌شان متمرکز کرد. اما روز جمعه در ایران روز کرونایی بود و آن‌قدر مردم بهت‌زده این ویروس بودند که نشد در کافه میرداماد برای زبان مادری بنویسیم، اما کرونا و گستره‌اش دلیلی نشد که زبان مادری را فراموش کنیم و امروز سراغش رفتیم تا یادآوری کنیم زبان مادری، مبدع و آغاز‌کننده فرهنگ و تمدن است و پاسداشت آن یعنی گرامی‌ داشتن هویت انسان‌هایی که با یک زبان مشترک صحبت می‌کنند و این زبان مشترک نخ تسبیحی است که این آدم‌ها را در هر کجای جهان باشد به‌هم وصل می‌کند.کافی است در سرزمینی دور از وطن باشی و صدایی بشنوی که با زبان مادری‌ات سخن می‌گوید. این زبان آن‌قدر قوی است که تو ناخودآگاه برمی‌گردی صاحب صدا را پیدا می‌کنی و به او لبخند می‌زنی، به سمتش می‌روی چون می‌دانی او هم‌خون و هم‌‌وطن توست و این زبان نخی است که تو را به او وصل می‌کند.
زبان به مثابه دریایی مواج
دکتر محمدرضا سنگری، نویسنده و پژوهشگر که مدتی در تالیف کتاب‌های درسی نیز فعالیت داشته درباره زبان مادری می‌گوید: نخستین واژه‌ها را کودک از مادر می‌آموزد. اگر طفلی مادر نداشته باشد به هر دلیلی از کسی می‌آموزد که مانند مادر او به زبان سرزمینی صحبت می‌کند که او در آنجا زاده شده است. هویت‌بخشی به اشکال مختلف انجام می‌شود که در صدر آنها زبان مادری قرار دارد. پس از آن مذهب و پرچم را می‌توان اجزای هویت فردی و اجتماعی دانست. زبان اهمیت دارد چون پایه‌گذار ادبیات و فرهنگ است. زبان مادری بنا به شرایطی دستخوش تغییر می‌شود که مهاجرت و جنگ مهم‌ترین آنهاست. زبان فارسی با این که از دیرباز و دوران‌‌ کهن یکی از قدرتمندترین و اصیل‌ترین زبان‌های جهان بود در قرن هفتم که مغول به ایران حمله کرد، واژه‌های مغولی به زبان فارسی وارد شد. وقتی اعراب به ایران حمله کردند، باز هم واژه‌های عربی وارد زبان فارسی شد، اما چون زبان فارسی قوی‌تر از زبان عربی بود، بهترین بلاغت‌‌های اسلامی را فارسی‌زبانان خلق کردند و بهترین کتب علوم قرآنی و عرفانی به زبان فارسی نوشته شد. زبان فارسی آن‌قدر قدرتمند بود که با مهاجران و مسافران به نقاط دیگر دنیا رفت و اکنون نیز رد آن را می‌توان در چین، ترکیه، هند و... یافت کرد. زبان مادری هر چند مختص یک سرزمین است، اما نمی‌توان از رسوخ زبان‌ها در یکدیگر جلوگیری کرد.تا آدم‌‌ها مسافرت یا مهاجرت می‌کنند یا به سرزمینی دیگر حمله می‌کنند، زبان‌ها نیز در هم تداخل می‌کنند و این هیچ ایرادی ندارد.حتی در قرآن هم می‌توان واژه‌های سریانی و فارسی را پیدا کرد.
مراقبت از زبان فارسی
این دکتر و استاد زبان فارسی می‌گوید: از 200 سال قبل تاکنون که راه‌های ارتباطی آدم‌ها گسترش یافته و آسان‌تر شده، تداخل واژه‌ها و زبان‌ها در یکدیگر بیشتر شده است.در عصر فناوری که الان سرعت بیشتری هم گرفته زبان‌ها به‌شدت با یکدیگر قاطی  می‌شوند و در کنار هم می‌نشینند. با ورود کامپیوتر که ما به آن می‌گوییم رایانه و گوشی‌های هوشمند، موجی از واژه‌های جدید که غالبا انگلیسی هم هستند وارد زبان ما شدند که از آن گریزی نیست.نمی‌توان جلوی پیشروی فناوری را گرفت، اما می‌توان برای این کلمات و حفظ زبان مادری و گسترش دایره واژگان آن خیلی‌زود واژه‌سازی و معادل یا برابر آن را ابداع کرد که این وظیفه فرهنگستان زبان فارسی است. اگر واژه‌سازی‌ها و معادل‌سازی‌ها زیبا و تلفظ آن راحت باشد مردم خیلی زود با آن مانوس می‌شوند؛ مثلا مردم خیلی زود به جای موبایل از واژه‌ تلفن همراه استفاده کردند و پیامک را جایگزین اس ام اس کردند.پس یکی از راه‌های مراقبت از زبان فارسی و زبان مادری ما در مقابل واژه‌های بیگانه، معادل‌سازی است که در این زمینه سرعت این برابر نهاده باید زیاد باشد چون اگر مردم به واژه‌ای که برای آنها کاربردی است و زیاد هم از آن استفاده می‌کنند، عادت کنند دیگر به سختی می‌توان کلمه جدید را در ذهن آنها جایگزین کرد.
توجه به ادبیات فاخر
دکتر سنگری بر این باور است که اگر می‌خواهیم مردم نسبت به زبان مادری‌شان و زبان قدرتمند و شیرین فارسی، تعصب داشته و در هر شرایطی از آن استفاده کنند باید مردم را با ادبیات فاخر که به زبان فارسی نوشته شده آشنا کنیم. همه در این زمینه مسؤولند؛ از آموزش و پرورش گرفته تا مراکز دانشگاهی. آموزش و پرورش البته اهمیت بیشتری دارد چون کارش کاملا آموزشی است و به کودکان تعلیم می‌دهد. رسانه‌ها تاثیر زیادی در حفظ و گسترش زبان فارسی دارند. رسانه‌های دیداری، شنیداری و مکتوب می‌توانند با استفاده از زبان شیرین و با نفوذ فارسی در حفظ زبان فارسی موثر باشند. اگر کلماتی که در رسانه‌ها استفاده می‌شود و جمله‌بندی بر اساس زبان زیبای فارسی باشد، مطمئن باشید مردم با شنیدن و خواندن کلمات عمیق فارسی ، این زبان را چون جان دوست خواهند داشت.
پدر و مادر هم تاثیر زیادی در حفظ و گسترش زبان فارسی دارند. اگر والدین برای فرزندان‌شان نثرها و نظم‌های زیبا و عمیق فارسی را بخوانند، گوش بچه‌ها از همان کودکی به کلمات فارسی عادت می‌کند و  شیرینی زبان مادری آن‌قدر در جان آنها ریشه می‌کند که چون مادر برای آنها عزیز خواهد بود.