كتابی برای ناكامها
زهرا قدیانی روزنامهنگار
علمای روانشناسی و جامعهشناسی خیلی گشتند دنبال علت پرخاشگری انسانها. اینكه چه میشود مردم دست به اعمال خشونتآمیز میزنند، به دیگران آسیب میرسانند یا اموالشان را تخریب میكنند. جان دالرد، روانشناس و جامعهشناس آمریكایی دانشگاه شیكاگو، یك پاسخ روانشناسانه جامعهشناسانه به این پرسش داد.
دالرد ادعا كرد آدمها وقتی ناكامی را تجربه میكنند دست به اعمال خشونتآمیز میزنند. نظریه ناكامی_پرخاشگری دالرد میگوید اگر انسان دائما از رسیدن به اهدافش بازداشته شود و اگر از سرخوردگی و سركوب رنج ببرد، احتمال رفتار پرخاشگرانه او افزایش مییابد. هر چه تعداد این ناكامیها بیشتر شود، احتمال شدت و قوت این رفتار خشونتآمیز بیشتر و بیشتر میشود و هر چه ناكامی و بازداری از رسیدن به اهداف بیشتر با استبداد همراه باشد، پرخاشگری هم بیشتر خواهد بود. هرچه انگیزه فرد در رسیدن به اهدافش بیشتر باشد، هنگامی كه از رسیدن به آنها بازداشته میشود، پرخاشگری بیشتری هم بروز میدهد. نظریه ناكامی پرخاشگری یكی از نظریات مشترك میان جامعهشناسی و روانشناسی است و بهخصوص در حوزه جامعهشناسی انقلابها كاربرد فراوان دارد.
ایده كتاب «سطل تو چقدر پر است؟» بسیار شبیه این نظریه است. تام راث، نویسنده كتاب، كارشناس ارشد روانشناسی از دانشگاه میشیگان است. سطل تو چقدر پر است؟ داستان پسركوچولویی است كه با خواهر كوچكترش به مشكل برمیخورد. فلیكس، خواهرش را بازی نمیدهد و در مقابل، خواهر، بازی او را خراب میكند. پدربزرگ فلیكس میگوید همه ما یك سطل نامرئی بالای سرمان داریم. وقتی احساس بدی داریم، سطلمان خالی میشود. كتاب با این تشبیه ملموس، یك امر انتزاعی، یعنی حال بد را به امری عینی برای كودك تبدیل میكند. كودكان زیر هفت سال قادر به درك مسائل انتزاعی نیستند و برای فهم یك موضوع نیاز دارند آن را به شكل عینی ببینند. وقتی فلیكس دیرش شده، صبحانهاش روی زمین ریخته و وقتی دوستاش توی مدرسه مسخرهاش میكنند، قطرهقطره از سطلش كم میشود. كودك میبیند وقتی به دیگران احساس بدی میدهیم چقدر آنها آسیب میبینند و ممكن است خشونت بورزند. در عوض وقتی فلیكس انشای خوبی میخواند و معلم تشویقش میكند، وقتی با دوستانش ناهار میخورد و وقتی همكلاسیاش از كیفش تعریف میكند؛ سطلش پر میشود. وقتی فلیكس به دیگران كمك میكند، وقتی به همكلاسیای كه تازهوارد و تنهاست كمك میكند، وقتی توپ را پاس میدهد، وقتی به دیگری كمك میكند تا كاغذهایش را از روی زمین جمع كند، هم سطل خودش پر میشود و هم سطل طرف مقابل و اینگونه كتاب اهمیت همدلی، مراقبت و درك احساسات خود و دیگران را در قالب یك داستان عینی و كودكانه آموزش میدهد. سطل تو چقدر پر است؟ نوشته تام راث و ماری ریك میر را شیرین شریفیان به فارسی ترجمه كرده و آوای هانا آن را منتشر ساخته است.
دالرد ادعا كرد آدمها وقتی ناكامی را تجربه میكنند دست به اعمال خشونتآمیز میزنند. نظریه ناكامی_پرخاشگری دالرد میگوید اگر انسان دائما از رسیدن به اهدافش بازداشته شود و اگر از سرخوردگی و سركوب رنج ببرد، احتمال رفتار پرخاشگرانه او افزایش مییابد. هر چه تعداد این ناكامیها بیشتر شود، احتمال شدت و قوت این رفتار خشونتآمیز بیشتر و بیشتر میشود و هر چه ناكامی و بازداری از رسیدن به اهداف بیشتر با استبداد همراه باشد، پرخاشگری هم بیشتر خواهد بود. هرچه انگیزه فرد در رسیدن به اهدافش بیشتر باشد، هنگامی كه از رسیدن به آنها بازداشته میشود، پرخاشگری بیشتری هم بروز میدهد. نظریه ناكامی پرخاشگری یكی از نظریات مشترك میان جامعهشناسی و روانشناسی است و بهخصوص در حوزه جامعهشناسی انقلابها كاربرد فراوان دارد.
ایده كتاب «سطل تو چقدر پر است؟» بسیار شبیه این نظریه است. تام راث، نویسنده كتاب، كارشناس ارشد روانشناسی از دانشگاه میشیگان است. سطل تو چقدر پر است؟ داستان پسركوچولویی است كه با خواهر كوچكترش به مشكل برمیخورد. فلیكس، خواهرش را بازی نمیدهد و در مقابل، خواهر، بازی او را خراب میكند. پدربزرگ فلیكس میگوید همه ما یك سطل نامرئی بالای سرمان داریم. وقتی احساس بدی داریم، سطلمان خالی میشود. كتاب با این تشبیه ملموس، یك امر انتزاعی، یعنی حال بد را به امری عینی برای كودك تبدیل میكند. كودكان زیر هفت سال قادر به درك مسائل انتزاعی نیستند و برای فهم یك موضوع نیاز دارند آن را به شكل عینی ببینند. وقتی فلیكس دیرش شده، صبحانهاش روی زمین ریخته و وقتی دوستاش توی مدرسه مسخرهاش میكنند، قطرهقطره از سطلش كم میشود. كودك میبیند وقتی به دیگران احساس بدی میدهیم چقدر آنها آسیب میبینند و ممكن است خشونت بورزند. در عوض وقتی فلیكس انشای خوبی میخواند و معلم تشویقش میكند، وقتی با دوستانش ناهار میخورد و وقتی همكلاسیاش از كیفش تعریف میكند؛ سطلش پر میشود. وقتی فلیكس به دیگران كمك میكند، وقتی به همكلاسیای كه تازهوارد و تنهاست كمك میكند، وقتی توپ را پاس میدهد، وقتی به دیگری كمك میكند تا كاغذهایش را از روی زمین جمع كند، هم سطل خودش پر میشود و هم سطل طرف مقابل و اینگونه كتاب اهمیت همدلی، مراقبت و درك احساسات خود و دیگران را در قالب یك داستان عینی و كودكانه آموزش میدهد. سطل تو چقدر پر است؟ نوشته تام راث و ماری ریك میر را شیرین شریفیان به فارسی ترجمه كرده و آوای هانا آن را منتشر ساخته است.