کدام برجام؟ کدام بازگشت؟

آیا ادعای بایدن و سران حزب دموکرات درخصوص بازگشت به توافق هسته‌ای صحت دارد؟

کدام برجام؟ کدام بازگشت؟

حزب دموکرات آمریکا با انتشار پیش‌نویس سند چشم‌انداز ۸۰ صفحه‌ای خود، از بازگشت واشنگتن به برجام ( در صوت پیروزی بایدن ) خبر داده است. در این سند ادعا شده است حزب دموکرات مخالف هرگونه تغییر رژیم در کشورهای جهان از جمله ایران بوده و خواهان صرف هزینه کمتر نظامی در بودجه دفاعی آمریکاست. سوال اصلی اینجاست آیا سران حزب دموکرات در صورت پیروزی در انتخابات ریاست جمهوری ماه نوامبر، به برجام بازگشته و تحریم‌های یکجانبه اعمال شده از سوی دولت ترامپ را تعلیق خواهند کرد؟ مروری بر مواضع چهره‌های برجسته حزب دموکرات درخصوص برجام، می‌تواند پاسخ این سوال را به‌روشنی بدهد.

بازگشت بدون شرط به برجام اشتباه است
 ایلان گلدنبرگ، مشاور سابق جان کری، وزیر خارجه اسبق آمریکا در مقاله‌ای در نشریه فارین پالیسی نوشته است: آمریکا نباید به‌سادگی به برجام برگردد. بازگشت به این توافق، به شکل سابق آن اشتباه خواهد بود. رئیس‌جمهور بعدی( بایدن ) باید از اهرم فشاری که پس از خروج ترامپ از برجام ایجاد شده برای رسیدن به تفاهم اولیه بر سر بسیاری از مسائل محل اختلاف با ایران و آینده برنامه هسته‌ای این کشور استفاده کنند. پیامی که باید به ایران و دنیا بدهیم این است: ما انتظار داریم بار دیگر به توافق برگردیم، اما قبل از آن لازم است صحبت کنیم.



باید از ابزارهای خود در قبال ایران استفاده کنیم
باب منندز، سناتور دموکرات آمریکایی نیز مانند دیگر اعضای ارشد این حزب، معتقد است آمریکا باید از ابزارهای تحریمی خود در قبال ایران استفاده کند: ما باید از ابزارها و تحریم‌هایی که در دست داریم برای مذاکره با ایران استفاده کنیم، اما ترامپ نتوانست این کار را انجام دهد. اقدامات دولت ترامپ نتوانسته است تغییر معقولی در سیاست‌های ایران ایجاد کند. آقای ترامپ یک بار می‌گوید می‌خواهم توافق کنم و یک‌بار می‌گوید می‌خواهم اقتصاد ایران را ویران کنم. این رفتارها گیج‌کننده است.




ایران باید واقع‌بین باشد
 ویلیام برنز، معاون اسبق وزیر خارجه آمریکا و مدیر اندیشکده کارنگی در خصوص نحوه بازگشت دولت دموکرات بعدی این کشور به توافق هسته‌ای می‌گوید: لازم است ایرانی‌ها هم واقع‌بین‌تر شوند. تصور موافقت ایالات متحده با رفع تحریم‌ها، بدون ضمانت‌هایی از جانب ایران مبنی بر آغاز فوری مذاکرات بر سر یک توافق تکمیلی که در آن دست‌کم چارچوب‌های زمانی توافق تمدید شده و به مسائل راستی‌آزمایی و موشک‌های بالستیک ایران پرداخته می‌شود، غیرعملی است.


فشارهای یکجانبه آمریکا علیه ایران حفظ شود
جک سولیوان، عضو تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای آمریکا در دوران انعقاد برجام و دیپلمات کهنه‌کار این کشورتاکید دارد واشنگتن باید در صورت پیروزی بایدن نیز فشارهای همه جانبه خود علیه ایران را حفظ کند: به نظر می‌رسد فشارهای یکجانبه دولت ترامپ علیه ایران نتایج موثری داشته است. به ایران پیشنهاد می‌کنم با برخی از شرایط جدیدی که دولت ترامپ مطرح کرده مانند تمدید برخی چارچوب‌های زمانی در توافق یا مسائل راستی‌آزمایی و موشک‌های بالستیک موافقت کند.


ما به توافق جامع با ایران فکر می‌کنیم
ریچارد نفیو، معمار تحریم‌های ایران در دوران ریاست جمهوری اوباما و یکی از اعضای تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای آمریکا در مصاحبه خود با روزنامه جام‌جم ( در تاریخ 24 خرداد امسال) تصریح کرده است: من تصور نمی‌کنم این تحریم‌ها بتواند منتج به تغییر رژیم در ایران شود. اما اگر هدف از اعمال این تحریم‌ها شروع مذاکرات باشد، آنها می‌توانند مفید باشند؛ بنابراین ارزیابی ماجرا باید معطوف به هدفی باشد که ترامپ در قبال ایران تعریف کرده است. ما باید به توافق جامع با ایران فکر کنیم؛ توافقی که به نفع منافع آمریکا باشد.




نگرانی اصلی ما توان هسته‌ای ایران نیست
چاک شومر، رهبر دموکرات‌های سنای آمریکا به‌صراحت تاکید دارد نگرانی آمریکا، ماهیت برنامه هسته‌ای ایران نیست و در این خصوص می‌گوید: گزارشی از این‌که ایران این توافق را نقض کرده، داده نشده و نگرانی اصلی درباره ایران برنامه هسته‌ای آن کشور نیست بلکه اعمالش در سوریه، کمک به حزب‌ا... لبنان و موشک‌های بالستیکش است. تصمیم رئیس جمهور آمریکا مبنی بر خروج از برجام، آمریکا و متحدانش را از هم جدا کرده است.




باید به فکر گرفتن امتیازات بیشتر از ایران باشیم
 اریک بروئر، کارشناس اندیشکده مرکز امنیت جدید آمریکا و یکی از تحلیلگران اصلی حزب دموکرات در حوزه سیاست خارجی نیز تاکید دارد: باید هرگونه بازگشت ما به توافق هسته‌ای ( در دوران بایدن) منوط به اخذ امتیازات بیشتر از ایران باشد.  بازگشت آمریکا و رفع متعاقب تحریم‌ها، در حکم واگذاری یکجانبه امتیاز به ایران خواهد بود. واشنگتن می‌تواند در ازای این بازگشت، چیزی از ایران مطالبه‌کند.



تاکتیک دموکرات‌ها در قبال برجام
آنچه از مواضع استراتژیست‌ها و سران حزب دموکرات بر می‌آید، ادعای مطرح شده در سند راهبردی اخیر این حزب، مبنی بر بازگشت فوری به برجام را نفی می‌کند. بایدن و همراهانش معتقدند تعلیق واقعی تحریم‌های ایران، باید منوط به اعمال محدودیت‌های جدید علیه کشورمان باشد. یکی از تاکتیک‌هایی که استراتژیست‌ها و کارشناسان حوزه سیاست خارجی آمریکا( که به حزب دموکرات تعلق دارند) در حال بررسی حدود و ثغور اعمال آن در قبال کشورمان هستند، بازگشت اعلامی به برجام است. در این تاکتیک، آمریکا در کلام به برجام باز می‌گردد، بدون آن‌که در عمل تحریم‌های بانکی و اعتباری مربوط به کشورمان را لغو کند. دموکرات‌ها یک بار این بازی را در فاصله سال‌های 2015 تا 2016 میلادی امتحان کرده‌اند. همگان به یاد دارند نخستین کارشکنی‌های علنی آمريکا در مغايرت با برجام، در دوران رياست جمهوری اوباما و حضور دموکرات‌ها در کاخ سفيد صورت گرفت. وزارت خزانه‌داری آمريکا در دوران اوباما و پس از انعقاد توافق هسته‌ای، مانع عادی سازی روابط بانکی و اعتباری با ايران و لغو تحريم‌ها شد. گنجاندن مکانيسم ماشه و لزوم تاييد تعليق تحريم‌های ايران در بازه زمانی ۱۲۰ روزه از سوی رئيس‌جمهور آمريکا، دو ظرفیتی بودند که دموکرات‌ها در برجام ایجاد کردند و ترامپ نیز از آنها در راستای خروج یکجانبه از توافق هسته‌ای استفاده کرد.