تخلیه روزانه 150 تن زباله در تالاب شادگان این منطقه را با فاجعه زیستی روبه‌رو کرده‌است
انـــــــدوه شـــــــادگان
زباله‌های آبادان، بلاتکلیفند! هیچ‌کس آنها را نمی‌خواهد، هیچ‌کس آنها را دوست ندارد ! همین است که حالا در آبادان سر 150تن زباله‌ای که هر روز تولید میشود بحث است! پسماندهایی که از 30 سال پیش در دل تالاب شادگان تخلیه میشود و مساحتی حدود 100 هکتار از 450 هزار هکتار تالاب را آلوده و پای این تالاب بین‌المللی را به فهرست قرمز مونترو(تالاب‌های در معرض خطر) باز کرده‌است! عمر تخلیه این زباله‌ها در تالاب اما اول شهریور به پایان می‌رسد و این تازه آغاز سرگردانی پسماند شهری آبادانی‌هاست؛ زباله‌هایی که طبق مصوبه کارگروه مدیریت پسماند استان خوزستان قرار است از این تاریخ به بعد به سایت پسماند خرمشهر منتقل شوند! آن هم درحالی که در آن سوی ماجرا، در خرمشهر و در سایت پسماند این شهر، هنوز ساز و کاری برای پذیرش این حجم از زباله درنظر گرفته نشده و محسن یاسائیان، سرپرست شهرداری خرمشهر به ما می‌گوید که خرمشهر آمادگی پذیرش این زباله‌ها را ندارد و این یعنی زباله‌های آبادان از اول شهریور بلاتکلیفند و به نظر می‌رسد آن‌طور که رئیس اداره محیط زیست آبادان می‌گوید باید این گره از طریق مداخله مراجع قضایی باز شود.
فقط تا اول شهریور
تالاب بین‌المللی شادگان، بزرگ‌ترین تالاب ثبت‌شده کشور در کنوانسیون رامسر، حال و روز خوبی ندارد، شاهد این ادعا تصاویری است که از دفن پسماند در این تالاب منتشر شده تصاویری که رد و نشان‌شان به تخلیه چندین ساله زباله در بخشی از این تالاب می‌رسد؛ در مساحتی به وسعت 100 هکتار که حالا یک زباله‌دان تالابی است و همین موضوع زنگ خطر را برای محیط‌زیست این منطقه به صدا درآورده‌است.
علی فتحی‌نیا، رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست آبادان با اعلام این موضوع به ما می‌گوید:« در بخشی از تالاب که در حوزه آبادان قرار گرفته از سه‌دهه پیش ما شاهد تخلیه پسماندهای شهری هستیم، به این صورت که از 450 هزار هکتار مساحت کل تالاب، حدود 100 هکتار آلوده شده و از این مقدار هم وضعیت 20 هکتار بحرانی است؛ با این حال برای ما حتی آلودگی یک متر از تالاب هم اهمیت دارد.»
فتحی‌نیا البته به ناگزیر بودن شهرداری آبادان در انجام این فرآیند اشاره می‌کند و می‌گوید: این کار هم به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی آبادان صورت می‌گرفته، به‌خاطر این‌که آبادان از یک سمت به رودخانه اروند، از سمت دیگر به رودخانه بهمنشیر و از سمت سوم به تالاب شادگان محدود است و عملا زمین و فضایی نداشته که بتوانند زباله‌ها را در آن دفن کنند.
از طرف دیگر بالا بودن سطح آب‌های زیرزمینی در این منطقه، مزید برعلت شده تا امکان دفن پسماند وجود نداشته‌باشد.
او در توضیح بیشتر می‌گوید: از سه دهه پیش با توجه به این دلایلی که گفتم این عمل انجام می‌شده اما حالا با توجه به پیشرفت علم در این سال‌ها و ابداع روش‌های جدید بازیافت و امکان سوزاندن زباله‌ها و تولید برق و... ما دیگر نمی‌توانیم بپذیریم که همچنان تخلیه پسماندها در تالاب ادامه داشته‌باشد.
فتحی‌نیا از مصوبات اخیر کارگروه مدیریت پسماند استان خوزستان به ما می‌گوید و این‌که شهرداری آبادان موظف شده از ابتدای شهریور تخلیه پسماند را در تالاب تعطیل کند و پسماندهای روزانه‌اش را از این تاریخ به محلی که دارای مجوز محیط‌زیست است در خرمشهر انتقال بدهد.
شهرداری آبادان، آماده انتقال
آن روی سکه این تصمیم اما بلاتکلیفی 150 تن زباله‌ای است که هر روز در آبادان تولید میشود؛ آن هم درحالی که محمد حسین عبیات، معاون خدمات شهری شهرداری آبادان به ما از آمادگی شهرداری آبادان به انتقال زباله‌های آبادان به خرمشهر خبر می‌دهد و در آن طرف ماجرا، در سایت دفن پسماند خرمشهر، کسی پذیرای این زباله‌ها نیست.
عبیات به ما می‌گوید: ما برای انتقال پسماند آبادان به خرمشهر هیچ مشکلی نداریم و از تصمیم ستاد پسماند خوزستان برای منع تخلیه پسماند در تالاب استقبال می‌کنیم و به‌هیچ‌وجه علاقه‌مند نیستیم که تالاب شادگان از این جهت متضرر شود؛ به‌محض این‌که خرمشهر مجوز را بدهد کار انتقال روزانه پسماندها را شروع می‌کنیم.
برای این کار هم برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام دادیم و با وجود این‌که این کار، برای ما بار مضاعفی است و باید هر روز ماشین‌آلات حمل زباله ما 40 کیلومتر مسیر رفت و 40 کیلومتر مسیر برگشت، این حجم از زباله را انتقال بدهند، اما برای حفظ تالاب شادگان که ثروت ملی همه ماست این کار را انجام می‌دهیم.
خرمشهر زباله‌ها را نمی‌خواهد
در حالی که به اول شهریور و پایان ضرب الاجل کارگروه پسماند خوزستان مبنی بر پایان تخلیه زباله‌های آبادان در تالاب شادگان و انتقال آنها به سایت پسماند خرمشهر زمان زیادی نمانده،سرپرست شهرداری خرمشهر به ما می‌گوید: «خرمشهر فعلا آمادگی پذیرش زباله‌های آبادان را ندارد.»
محسن یاسائیان ادامه می‌دهد: دستورالعمل‌هایی از طریق استانداری به شهرداری آبادان داده شده که پسماندش را از این به بعد در سایت خرمشهر دفن کند،اما این موضوع مشکلات زیست‌محیطی برای ما به‌وجود می‌آورد،چون سایت ما زیرساخت‌های مناسب را برای این موضوع ندارد و ما هم برای پذیرش این پسماندها اعلام آمادگی نکردیم.
سرپرست شهرداری خرمشهر در توضیح بیشتر می‌گوید: حجم زباله تولیدی خود ما در خرمشهر چیزی بین 80 تا 90تن در روز است، برای این حجم از زباله پیش بینی شده‌بود سایت خرمشهر تا پنج‌سال آینده ظرفیت داشته‌باشد، اما اگر زباله 150 تنی هرروزه آبادان هم به این حجم اضافه شد، سایت ما به دوسال نرسیده پرمی‌شود.
او با تاکید بر این‌که انتقال زباله‌های آبادان به خرمشهر راه نجات تالاب شادگان نیست، می‌گوید:با توجه به وضعیت دفن زباله‌ها که به صورت سنتی است تا زمانی که این ساختار تغییر نکند و بحث تفکیک زباله صورت نگیرد، نمی‌توانیم پذیرای زباله آبادان باشیم. فقط در‌صورتی می‌توانیم زباله آبادان را بپذیریم که تفکیک شده‌باشد در غیراین صورت دپوی ما جوابگوی این حجم از زباله نیست.
ضرورت مداخله مراجع قضایی
ماجرای بلاتکلیفی زباله‌های آبادان حالا دوباره از نو نوشته شده‌است؛ زباله‌هایی که فقط تا شش روز دیگر می‌توانند در دل تالاب شادگان تخلیه شوند و از آن به بعد پسماندهایی هستند سرگردان و بلاتکلیف! ما صحبت‌های سرپرست شهرداری خرمشهر را به فتحی‌نیا،رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست آبادان انتقال می‌دهیم و او با انتقاد از عدم همکاری نهادهای متولی ساماندهی پسماندهای آبادان به ما می‌گوید:«آنچه قطعیت دارد این است که این تصمیم براساس مطالعات منطقه‌ای صورت گرفته و اگر اعتراضی به این موضوع وجود داشت، باید از سوی شهرداری خرمشهر در کارگروه پسماند استان که در حضور استاندار تشکیل شد، اعلام می‌شد.»
فتحی در واکنش به این موضوع با جدیت اعلام می‌کند:«سازمان حفاظت محیط زیست متولی و مسؤول پیگیری وضعیت تالاب‌هاست و از این به بعد دیگر صلاح نمی‌بیند تخلیه زباله‌ها در تالاب انجام شود و اگر قرار باشد جلوی انتقال زباله‌ها به سایت خرمشهر گرفته شود و تخلیه پسماند در تالاب ادامه پیدا کند،ما قطعا از طریق مراجع قضایی پیگیر این موضوع خواهیم بود و جلوی این کار را خواهیم گرفت.»
بعد از منع تخلیه زباله نوبت احیاست
تکلیف این زباله‌ها مشخص شود یا نه تکلیف تالاب و زخمی که در این سال‌ها زباله‌ها به جانش زده‌اند، مشخص است. همین جاست که رئیس اداره محیط زیست آبادان از ضرورت احیای مجدد این بخش آسیب دیده از تالاب می‌گوید و تاکید می‌کند ما در ابتدا باید ادامه روند تخلیه زباله را تعطیل می‌کردیم که تعطیل شد و بعد از این باید با انجام مطالعات زمینه‌ای، روش‌های پاکسازی و احیای بخش آسیب دیده را دنبال کنیم به‌عنوان مثال با تخلیه بخشی از زباله‌ها یا کاشت نیزار،این فضا را به صورت بیولوژیکی احیا کنیم. او البته می‌گوید، این وظیفه به‌عهده شهرداری آبادان است،چراکه مسؤول آلودگی این فضا بوده و خودش هم مکلف است کار احیا و بازسازی‌اش را انجام بدهد.
خطر خروج تالاب از فهرست کنوانسیون رامسر
خروج تالاب بین‌المللی شادگان از فهرست کنوانسیون رامسر، کابوس این روزهای حفاظت محیط زیست خوزستان است. کابوسی که محمدجواد اشرفی،مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان درباره‌اش می‌گوید:تالاب بین‌المللی شادگان عضو کنوانسیون رامسر است،اما به دلیل تخلیه پسماندهای شهری آبادان، قرار بود از فهرست کنوانسیون رامسر خارج شود که از طریق وزارت خارجه پیگیری‌های زیادی انجام و تاکنون از این کار جلوگیری شده‌است.
او در جلسه کارگروه مدیریت پسماند خوزستان به این موضوع اشاره می‌کند که در سال‌های اخیر، شهرداری آبادان بدون هیچ مدیریتی، زباله‌های شهری را در تالاب شادگان تخلیه می‌کند که این کار علاوه بر این‌که تهدیدی علیه بهداشت عمومی و سلامت مردم است، باعث شده اکوسیستم تالاب شادگان که از اکوسیستم‌های مهم جهانی است به مخاطره بیفتد. متاسفانه در صورت ادامه تخلیه زباله شهری آبادان در تالاب شادگان، خطر خروج این تالاب از فهرست کنوانسیون رامسر وجود دارد.
این مقام مسؤول هم روی مصوبه‌ای دست می‌گذارد که هنوز به مرحله اجرا نرسیده و می‌گوید: مقرر شده پسماندهای آبادان به محل دفن پسماندهای خرمشهر منتقل شوند، اما به‌رغم برگزاری جلسات مختلف، هیچ اقدامی انجام نشده‌است.
تالاب بین‌المللی شادگان، بزرگ‌ترین تالاب ثبت‌شده کشور در کنوانسیون رامسر، حال و روز خوبی ندارد، شاهد این ادعا تصاویری است که از دفن پسماند در این تالاب منتشر شده تصاویری که رد و نشان‌شان به تخلیه چندین ساله زباله در بخشی از این تالاب می‌رسد؛ در مساحتی به وسعت 100 هکتار که حالا یک زباله‌دان تالابی است و همین موضوع زنگ خطر را برای محیط‌زیست این منطقه به صدا درآورده‌است.
علی فتحی‌نیا، رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست آبادان با اعلام این موضوع به ما می‌گوید:« در بخشی از تالاب که در حوزه آبادان قرار گرفته از سه‌دهه پیش ما شاهد تخلیه پسماندهای شهری هستیم، به این صورت که از 450 هزار هکتار مساحت کل تالاب، حدود 100 هکتار آلوده شده و از این مقدار هم وضعیت 20 هکتار بحرانی است؛ با این حال برای ما حتی آلودگی یک متر از تالاب هم اهمیت دارد.»
فتحی‌نیا البته به ناگزیر بودن شهرداری آبادان در انجام این فرآیند اشاره می‌کند و می‌گوید: این کار هم به دلیل موقعیت خاص جغرافیایی آبادان صورت می‌گرفته، به‌خاطر این‌که آبادان از یک سمت به رودخانه اروند، از سمت دیگر به رودخانه بهمنشیر و از سمت سوم به تالاب شادگان محدود است و عملا زمین و فضایی نداشته که بتوانند زباله‌ها را در آن دفن کنند.
از طرف دیگر بالا بودن سطح آب‌های زیرزمینی در این منطقه، مزید برعلت شده تا امکان دفن پسماند وجود نداشته‌باشد.
او در توضیح بیشتر می‌گوید: از سه دهه پیش با توجه به این دلایلی که گفتم این عمل انجام می‌شده اما حالا با توجه به پیشرفت علم در این سال‌ها و ابداع روش‌های جدید بازیافت و امکان سوزاندن زباله‌ها و تولید برق و... ما دیگر نمی‌توانیم بپذیریم که همچنان تخلیه پسماندها در تالاب ادامه داشته‌باشد.
فتحی‌نیا از مصوبات اخیر کارگروه مدیریت پسماند استان خوزستان به ما می‌گوید و این‌که شهرداری آبادان موظف شده از ابتدای شهریور تخلیه پسماند را در تالاب تعطیل کند و پسماندهای روزانه‌اش را از این تاریخ به محلی که دارای مجوز محیط‌زیست است در خرمشهر انتقال بدهد.
شهرداری آبادان، آماده انتقال
آن روی سکه این تصمیم اما بلاتکلیفی 150 تن زباله‌ای است که هر روز در آبادان تولید میشود؛ آن هم درحالی که محمد حسین عبیات، معاون خدمات شهری شهرداری آبادان به ما از آمادگی شهرداری آبادان به انتقال زباله‌های آبادان به خرمشهر خبر می‌دهد و در آن طرف ماجرا، در سایت دفن پسماند خرمشهر، کسی پذیرای این زباله‌ها نیست.
عبیات به ما می‌گوید: ما برای انتقال پسماند آبادان به خرمشهر هیچ مشکلی نداریم و از تصمیم ستاد پسماند خوزستان برای منع تخلیه پسماند در تالاب استقبال می‌کنیم و به‌هیچ‌وجه علاقه‌مند نیستیم که تالاب شادگان از این جهت متضرر شود؛ به‌محض این‌که خرمشهر مجوز را بدهد کار انتقال روزانه پسماندها را شروع می‌کنیم.
برای این کار هم برنامه‌ریزی‌های لازم را انجام دادیم و با وجود این‌که این کار، برای ما بار مضاعفی است و باید هر روز ماشین‌آلات حمل زباله ما 40 کیلومتر مسیر رفت و 40 کیلومتر مسیر برگشت، این حجم از زباله را انتقال بدهند، اما برای حفظ تالاب شادگان که ثروت ملی همه ماست این کار را انجام می‌دهیم.
خرمشهر زباله‌ها را نمی‌خواهد
در حالی که به اول شهریور و پایان ضرب الاجل کارگروه پسماند خوزستان مبنی بر پایان تخلیه زباله‌های آبادان در تالاب شادگان و انتقال آنها به سایت پسماند خرمشهر زمان زیادی نمانده،سرپرست شهرداری خرمشهر به ما می‌گوید: «خرمشهر فعلا آمادگی پذیرش زباله‌های آبادان را ندارد.»
محسن یاسائیان ادامه می‌دهد: دستورالعمل‌هایی از طریق استانداری به شهرداری آبادان داده شده که پسماندش را از این به بعد در سایت خرمشهر دفن کند،اما این موضوع مشکلات زیست‌محیطی برای ما به‌وجود می‌آورد،چون سایت ما زیرساخت‌های مناسب را برای این موضوع ندارد و ما هم برای پذیرش این پسماندها اعلام آمادگی نکردیم.
سرپرست شهرداری خرمشهر در توضیح بیشتر می‌گوید: حجم زباله تولیدی خود ما در خرمشهر چیزی بین 80 تا 90تن در روز است، برای این حجم از زباله پیش بینی شده‌بود سایت خرمشهر تا پنج‌سال آینده ظرفیت داشته‌باشد، اما اگر زباله 150 تنی هرروزه آبادان هم به این حجم اضافه شد، سایت ما به دوسال نرسیده پرمی‌شود.
او با تاکید بر این‌که انتقال زباله‌های آبادان به خرمشهر راه نجات تالاب شادگان نیست، می‌گوید:با توجه به وضعیت دفن زباله‌ها که به صورت سنتی است تا زمانی که این ساختار تغییر نکند و بحث تفکیک زباله صورت نگیرد، نمی‌توانیم پذیرای زباله آبادان باشیم. فقط در‌صورتی می‌توانیم زباله آبادان را بپذیریم که تفکیک شده‌باشد در غیراین صورت دپوی ما جوابگوی این حجم از زباله نیست.
ضرورت مداخله مراجع قضایی
ماجرای بلاتکلیفی زباله‌های آبادان حالا دوباره از نو نوشته شده‌است؛ زباله‌هایی که فقط تا شش روز دیگر می‌توانند در دل تالاب شادگان تخلیه شوند و از آن به بعد پسماندهایی هستند سرگردان و بلاتکلیف! ما صحبت‌های سرپرست شهرداری خرمشهر را به فتحی‌نیا،رئیس اداره حفاظت محیط‌زیست آبادان انتقال می‌دهیم و او با انتقاد از عدم همکاری نهادهای متولی ساماندهی پسماندهای آبادان به ما می‌گوید:«آنچه قطعیت دارد این است که این تصمیم براساس مطالعات منطقه‌ای صورت گرفته و اگر اعتراضی به این موضوع وجود داشت، باید از سوی شهرداری خرمشهر در کارگروه پسماند استان که در حضور استاندار تشکیل شد، اعلام می‌شد.»
فتحی در واکنش به این موضوع با جدیت اعلام می‌کند:«سازمان حفاظت محیط زیست متولی و مسؤول پیگیری وضعیت تالاب‌هاست و از این به بعد دیگر صلاح نمی‌بیند تخلیه زباله‌ها در تالاب انجام شود و اگر قرار باشد جلوی انتقال زباله‌ها به سایت خرمشهر گرفته شود و تخلیه پسماند در تالاب ادامه پیدا کند،ما قطعا از طریق مراجع قضایی پیگیر این موضوع خواهیم بود و جلوی این کار را خواهیم گرفت.»
بعد از منع تخلیه زباله نوبت احیاست
تکلیف این زباله‌ها مشخص شود یا نه تکلیف تالاب و زخمی که در این سال‌ها زباله‌ها به جانش زده‌اند، مشخص است. همین جاست که رئیس اداره محیط زیست آبادان از ضرورت احیای مجدد این بخش آسیب دیده از تالاب می‌گوید و تاکید می‌کند ما در ابتدا باید ادامه روند تخلیه زباله را تعطیل می‌کردیم که تعطیل شد و بعد از این باید با انجام مطالعات زمینه‌ای، روش‌های پاکسازی و احیای بخش آسیب دیده را دنبال کنیم به‌عنوان مثال با تخلیه بخشی از زباله‌ها یا کاشت نیزار،این فضا را به صورت بیولوژیکی احیا کنیم. او البته می‌گوید، این وظیفه به‌عهده شهرداری آبادان است،چراکه مسؤول آلودگی این فضا بوده و خودش هم مکلف است کار احیا و بازسازی‌اش را انجام بدهد.
خطر خروج تالاب از فهرست کنوانسیون رامسر
خروج تالاب بین‌المللی شادگان از فهرست کنوانسیون رامسر، کابوس این روزهای حفاظت محیط زیست خوزستان است. کابوسی که محمدجواد اشرفی،مدیرکل حفاظت محیط زیست خوزستان درباره‌اش می‌گوید:تالاب بین‌المللی شادگان عضو کنوانسیون رامسر است،اما به دلیل تخلیه پسماندهای شهری آبادان، قرار بود از فهرست کنوانسیون رامسر خارج شود که از طریق وزارت خارجه پیگیری‌های زیادی انجام و تاکنون از این کار جلوگیری شده‌است.
او در جلسه کارگروه مدیریت پسماند خوزستان به این موضوع اشاره می‌کند که در سال‌های اخیر، شهرداری آبادان بدون هیچ مدیریتی، زباله‌های شهری را در تالاب شادگان تخلیه می‌کند که این کار علاوه بر این‌که تهدیدی علیه بهداشت عمومی و سلامت مردم است، باعث شده اکوسیستم تالاب شادگان که از اکوسیستم‌های مهم جهانی است به مخاطره بیفتد. متاسفانه در صورت ادامه تخلیه زباله شهری آبادان در تالاب شادگان، خطر خروج این تالاب از فهرست کنوانسیون رامسر وجود دارد.
این مقام مسؤول هم روی مصوبه‌ای دست می‌گذارد که هنوز به مرحله اجرا نرسیده و می‌گوید: مقرر شده پسماندهای آبادان به محل دفن پسماندهای خرمشهر منتقل شوند، اما به‌رغم برگزاری جلسات مختلف، هیچ اقدامی انجام نشده‌است.
