رویارویی آمریکا و چیـن در شرق آسیا
فرهاد همتی کارشناس مسائل شرق آسیا
وزیر خارجه چین، کشورهای عضو جنوب شرق آسیا (آسه‌آن) را به ادامه مخالفت با مداخله‌جویی‌های آمریکا در منطقه فرا خواند. وانگ یی، وزیرخارجه چین درهمایشی در پکن از گفت‌وگو بین کشورهای عضو آسه‌آن و تلاش‌های آنان برای مخالفت با مداخله‌جویی‌های آمریکا استقبال کرد. این پرسش مطرح است که چین با دعوت از کشورهای عضو آسه‌آن برای ادامه مخالفت با مداخله‌جویی‌های آمریکا در منطقه به دنبال چیست؟
این دعوت و فراخوان مقامات چینی از اعضای آسه‌آن از چند منظر حائز اهمیت است.
اول این‌که، فراخوان چین از آسه‌آن برای مخالفت با مداخله‌جویی‌های آمریکا در منطقه در شرایطی است که روابط چین وآمریکا به دلیل سیاست‌های مداخله‌گرایانه واشنگتن در شرق آسیا در بالاترین سطح خود قرار دارد.
نکته بعدی این‌که، چین با برخی از کشورهای همسایه خود از جمله در دریای جنوبی چین اختلاف‌نظر دارد. گرچه اختلافات در منطقه دریای چین سابقه طولانی دارد، اما در سال‌های اخیر این اختلافات به حد خطرناکی تشدید شده است. از منظر چینی‌ها، آمریکا از این فرصت برای مداخله در منطقه استفاده می‌کند. به گفته وانگ یی، وزیر خارجه چین برخی کشورهای خارج از منطقه در راستای منافع ژئوپلیتیکی خود به دنبال دامن زدن به اختلافات در دریای چین جنوبی هستند و هدفشان مختل و مخدوش کردن ارتباطات کشورهای همسایه است.
نکته سوم این‌که، در سال‌های اخیر سیاست راهبردی آمریکا در شرق آسیا، تشکیل ائتلافی برای مقابله یا مهار چین است. به بیان دیگر اختلاف بر سر حاکمیت جزایر و قلمرو دریایی در دریای جنوب چین بهانه‌ای شده تا آمریکا دست به تاسیس بلوک‌بندی‌های امنیتی و ائتلاف‌های منطقه‌ای بزند.
روش مسالمت‌آمیز
مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا به‌تازگی در این‌باره گفته: امروز ما سیاست آمریکا را در بخش حیاتی منطقه مورد اختلاف دریای چین جنوبی توسعه می‌دهیم. دنیا اجازه نخواهد داد پکن با دریای چین جنوبی به مثابه امپراتوری دریایی خود برخورد کند. آنچه روشن است این‌که اظهارات اخیر مقامات آمریکا نشانه این است که واشنگتن اکنون موضع تقابل جویانه‌تری دنبال می‌کند.
افزون بر این، بسیاری از تحلیلگران، دریای جنوبی چین را به عنوان منطقه منازعات نظامی احتمالی آتی معرفی کرده‌اند. تاکید کارشناسان به این موضوع در شرایطی است که در حال حاضر چین و آمریکا با دو رویکرد متفاوت در صدد مدیریت آینده منطقه هستند. چین با سیاست تنش‌زدایی تلاش می‌کند با دعوت از همسایگانش اختلافات مرزی خود را با روش مسالمت‌آمیز حل وفصل کند. اما در مقابل سیاست اعمالی آمریکا در منطقه بر ایجاد تنش‌زایی درمنطقه استوار است. به بیان دیگر، واشنگتن برخلاف پکن با دخالت درمسائل داخلی و پیرامونی چین در‌صدد است با اختلاف افکنی در شرق آسیا به اصطلاح حلقه‌های محاصره بر‌ضدچین را تنگ‌تر کند تا شاید چین تازه نفس را که در حوزه‌های مختلف قدرت آمریکا را به خطر انداخته است، مهار کند. تشدید تلاش‌های آمریکا برای مهار چین در شرایطی است که به باور اغلب کارشناسان چین امروز دیگر تنها سازنده اسباب‌بازی‌های کوچک ارزان‌قیمت نیست، بلکه بزرگ‌ترین کشور تولیدگر جهان است و سه‌برابر آمریکا تولید
دارد.
رویارویی 2 رویکرد متفاوت
آمریکا در زمینه کالاهای تولیدی ۷۰۰میلیارد دلار کسری بودجه داشته در حالی که چین ۲۳۰میلیارد دلار مازاد بودجه دارد. این کشور حدود ماهی ۶۰میلیون تن فولاد -نماد اقتصاد مدرن- یعنی ۷برابر ژاپن به عنوان دومین تولیدکننده و نیمی از تولید جهانی تولید می‌کند. در مجموع باید گفت تعاملات سیاسی و اقتصادی کنونی حاکی از آن است که کشورهای عضو آسه‌آن به‌رغم اختلافات حقوقی با چین، نه تنها تمایلی به رویارویی با پکن ندارند، بلکه زمینه را برای تقویت طیف متنوعی از تعاملات با چین فراهم کرده‌اند. البته در کنار این واقعیت، شرق آسیا اکنون شاهد رویارویی دو رویکرد کاملا متفاوت یعنی تنش‌زایی و تنش‌زدایی آمریکا و چین روبه‌روست.
در حال حاضر آمریکا با دخالت در مسائل داخلی کشورهای منطقه، بر اختلافات چین و همسایگانش دامن می‌زند و این وضعیت دریای چین را به دریایی ناآرام و آینده‌ای خطرناک سوق می‌دهد. البته مقامات چینی درباره راهبرد تنش‌زای آمریکا در منطقه پیرامونی خود سکوت نکردند و نسبت به آن حساس و آن را خط قرمز خود می‌دانند.
این دعوت و فراخوان مقامات چینی از اعضای آسه‌آن از چند منظر حائز اهمیت است.
اول این‌که، فراخوان چین از آسه‌آن برای مخالفت با مداخله‌جویی‌های آمریکا در منطقه در شرایطی است که روابط چین وآمریکا به دلیل سیاست‌های مداخله‌گرایانه واشنگتن در شرق آسیا در بالاترین سطح خود قرار دارد.
نکته بعدی این‌که، چین با برخی از کشورهای همسایه خود از جمله در دریای جنوبی چین اختلاف‌نظر دارد. گرچه اختلافات در منطقه دریای چین سابقه طولانی دارد، اما در سال‌های اخیر این اختلافات به حد خطرناکی تشدید شده است. از منظر چینی‌ها، آمریکا از این فرصت برای مداخله در منطقه استفاده می‌کند. به گفته وانگ یی، وزیر خارجه چین برخی کشورهای خارج از منطقه در راستای منافع ژئوپلیتیکی خود به دنبال دامن زدن به اختلافات در دریای چین جنوبی هستند و هدفشان مختل و مخدوش کردن ارتباطات کشورهای همسایه است.
نکته سوم این‌که، در سال‌های اخیر سیاست راهبردی آمریکا در شرق آسیا، تشکیل ائتلافی برای مقابله یا مهار چین است. به بیان دیگر اختلاف بر سر حاکمیت جزایر و قلمرو دریایی در دریای جنوب چین بهانه‌ای شده تا آمریکا دست به تاسیس بلوک‌بندی‌های امنیتی و ائتلاف‌های منطقه‌ای بزند.
روش مسالمت‌آمیز
مایک پمپئو، وزیر خارجه آمریکا به‌تازگی در این‌باره گفته: امروز ما سیاست آمریکا را در بخش حیاتی منطقه مورد اختلاف دریای چین جنوبی توسعه می‌دهیم. دنیا اجازه نخواهد داد پکن با دریای چین جنوبی به مثابه امپراتوری دریایی خود برخورد کند. آنچه روشن است این‌که اظهارات اخیر مقامات آمریکا نشانه این است که واشنگتن اکنون موضع تقابل جویانه‌تری دنبال می‌کند.
افزون بر این، بسیاری از تحلیلگران، دریای جنوبی چین را به عنوان منطقه منازعات نظامی احتمالی آتی معرفی کرده‌اند. تاکید کارشناسان به این موضوع در شرایطی است که در حال حاضر چین و آمریکا با دو رویکرد متفاوت در صدد مدیریت آینده منطقه هستند. چین با سیاست تنش‌زدایی تلاش می‌کند با دعوت از همسایگانش اختلافات مرزی خود را با روش مسالمت‌آمیز حل وفصل کند. اما در مقابل سیاست اعمالی آمریکا در منطقه بر ایجاد تنش‌زایی درمنطقه استوار است. به بیان دیگر، واشنگتن برخلاف پکن با دخالت درمسائل داخلی و پیرامونی چین در‌صدد است با اختلاف افکنی در شرق آسیا به اصطلاح حلقه‌های محاصره بر‌ضدچین را تنگ‌تر کند تا شاید چین تازه نفس را که در حوزه‌های مختلف قدرت آمریکا را به خطر انداخته است، مهار کند. تشدید تلاش‌های آمریکا برای مهار چین در شرایطی است که به باور اغلب کارشناسان چین امروز دیگر تنها سازنده اسباب‌بازی‌های کوچک ارزان‌قیمت نیست، بلکه بزرگ‌ترین کشور تولیدگر جهان است و سه‌برابر آمریکا تولید
دارد.
رویارویی 2 رویکرد متفاوت
آمریکا در زمینه کالاهای تولیدی ۷۰۰میلیارد دلار کسری بودجه داشته در حالی که چین ۲۳۰میلیارد دلار مازاد بودجه دارد. این کشور حدود ماهی ۶۰میلیون تن فولاد -نماد اقتصاد مدرن- یعنی ۷برابر ژاپن به عنوان دومین تولیدکننده و نیمی از تولید جهانی تولید می‌کند. در مجموع باید گفت تعاملات سیاسی و اقتصادی کنونی حاکی از آن است که کشورهای عضو آسه‌آن به‌رغم اختلافات حقوقی با چین، نه تنها تمایلی به رویارویی با پکن ندارند، بلکه زمینه را برای تقویت طیف متنوعی از تعاملات با چین فراهم کرده‌اند. البته در کنار این واقعیت، شرق آسیا اکنون شاهد رویارویی دو رویکرد کاملا متفاوت یعنی تنش‌زایی و تنش‌زدایی آمریکا و چین روبه‌روست.
در حال حاضر آمریکا با دخالت در مسائل داخلی کشورهای منطقه، بر اختلافات چین و همسایگانش دامن می‌زند و این وضعیت دریای چین را به دریایی ناآرام و آینده‌ای خطرناک سوق می‌دهد. البته مقامات چینی درباره راهبرد تنش‌زای آمریکا در منطقه پیرامونی خود سکوت نکردند و نسبت به آن حساس و آن را خط قرمز خود می‌دانند.
ضمیمه نوجوانه
تیتر خبرها
