گفتوگو با پروفسور حسین العسکری، مشاور پادشاه سابق عربستان
امکان کودتای آمریکا علیه بنسلمان
منطقه غرب آسیا در وضعیت حساسی به سر میبرد. پروژه عادیسازی روابط برخی کشورهای عربی و رژیماشغالگر قدس در آستانه برگزاری انتخابات ریاستجمهوری آمریکا کلید خوردهاست. فراتر از آن، اختلاف میان اعضای شورای همکاری خلیجفارس نیز به قوت خود باقیاست. بحران قطر بهرغم فشارها و تأکیدات ایالات متحده به جایی نرسیده و روابط قطر با محاصرهکنندگان آن بهبود نیافتهاست. با گذشت چند سال از این بحران هنوز عربستان، امارات، مصر و بحرین بر مواضع خود پافشاری میکنند. مجموع این مسائل، منجر به ایجاد گرهها و پیچیدگیهایی در معادلات سیاسی اعراب حاشیه خلیجفارس شدهاست. در همین ارتباط روزنامه جامجم گفتوگویی با پروفسور حسین العسکری، مشاور ملک عبدا...، پادشاه پیشین عربستان سعودی و استاد تجارت و امور بینالمللی دانشگاه جورج واشنگتن آمریکا انجام دادهاست.
واقعیت این است باید در تشریح این معادله، تمرکز خاصی روی محمدبنسلمان، ولیعهد عربستان کرد. باید بگویم بنسلمان اکنون دست و پا میزند. او نوشتهها را روی دیوار میبیند و وحشت میکند.
اکنون احتمال بیشتری وجود دارد که ترامپ و کوشنر ژانویه2021 در کاخسفید نباشند. در ژانویه2021 و درصورت شکست ترامپ در انتخابات، او و همراهانش وضعیت بحرانی و سختی خواهندداشت.
اگر معضلات فراوانی که بنسلمان در قبال دیگر کشورهای منطقه از جمله ایران، قطر، لیبی و.... ایجاد کردهاست حل و فصل نشود، او با شورشی سخت در خاندان آلسعود مواجه خواهدشد. در این صورت، وی احتمالا از سمت خود برکنار و خلع خواهد شد.
در این میان، برخی اخبار نیز موضوع درخواست بنسلمان برای حمله به قطر را مطرح کردهاند. به نظر من محمد بنسلمان تا این حد دیوانه نیست که بخواهد چنین درخواستی از آمریکا داشتهباشد. بزرگترین پایگاه منطقهای آمریکا در قطر است. چنین حملهای میتواند با مخالفت ترکیه و حتی ایران مواجه شود. فقط یک دیوانه میتواند چنین درخواستی داشتهباشد. محمد بنسلمان ممکن است نادان باشد، اما دیوانه نیست. حداقل الان نیست.
به نظر میرسد بحرانهای جاری در شورای همکاری خلیجفارس به دلیل اقدامات خاص بنسلمان و همراهانش به نقطه مبهم و پیچیدهای رسیدهاست. نظر شما در این خصوص چیست؟
دقیقا همینطور است. محمد بنسلمان بحران قطر را ایجاد کرد. خواستههای او در مورد قطر فراتر از حد بوده و از حمایت چندانی در سایر نقاط جهان برخوردار نیست.
قطر در منطقه و جهان دوست و متحد دارد بزرگترین صادرکننده گاز مایع در جهان است.
این کشور غنی بوده و از بالاترین سرانه تولید ناخالص داخلی در جهان برخوردار است. قطر پول برای خرید پشتیبانی دارد. اما محمد بنسلمان هدف اشتباهی را انتخاب کرد. جهان به ماجراجویی او نخواهد پیوست. او در سطح بینالملل وجههای ندارد.
بهتازگی اعلام شد ترکیه قصد دارد یک پایگاه نظامی در عمان ایجاد کند. به این ترتیب، عمان در منطقه خلیجفارس به محور قطر - ترکیه نزدیکتر خواهدشد. ارزیابی شما چیست؟
به نظر من، ترکیه تلاش میکند بالهای خود را به شمال آفریقا و خلیجفارس گسترش دهد. ترکیه شاهد کاهش حضور آمریکا در منطقه بوده و میخواهد برای پر کردن این خلأ آماده باشد. من معتقدم با کاهش جای پای آمریکا در منطقه، چین و ترکیه اتحاد خود را محکم میکنند. این موضوع میتواند منجر به تجزیه شورای همکاری خلیجفارس شود.
اگر ترامپ انتخابات آمریکا را از دست بدهد، چه تأثیری در روابط دولت جدید آمریکا با محمد بنسلمان خواهدداشت؟
در این صورت میزان آسیبپذیری بنسلمان افزایش خواهد یافت. فرمانروایان جدید وی در واشنگتن حمایت خودشان را به نحوه حکومت و مدیریت او منوط خواهندکرد. تحقق این موضوع سخت خواهد بود. آنها مانند ترامپ بهراحتی رشوه دریافت نخواهندکرد. من معتقدم در پشت صحنه، دولت جدید آمریکا یک کودتا را برای خلاص شدن از شر محمد بنسلمان - مردی که در قبیله خود نامحبوب بوده اما مردم از وی میترسند - مهندسی میکند.
روند عادیسازی روابط اعراب و تلآویو را با توجه به اهداف انتخاباتی خاص ترامپ و موقعیت وی در نظرسنجیهای ایالتی و عمومی چگونه ارزیابی و تحلیل میکنید؟
همانگونه که اشاره کردم، بنسلمان خواستار استمرار حضور ترامپ در کاخسفید است. در مقابل، ترامپ نیز اساسا برای عربستان و دیگر کشورهای عربی ارزشی ذاتی قائل نیست. اگر ترامپ به این کشورها بهایی میدهد، با هدف پیروزی در انتخابات ریاستجمهوری آمریکا چنین اقدامی میکند. از این رو، نگاه ابزاری کاخسفید به بنسلمان مشهود است. پروسه عادیسازی روابط برخی کشورهای عربی و اسرائیل را نیز باید در چنین چارچوبی مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. نکته مهمتر اینکه محمد بنسلمان در محاسبات خود ترجیح میدهد روابط نزدیکتری با تلآویو برقرار کند. او معتقد است میتواند بر تلآویو تکیه بیشتری کند تا آمریکا؛ زیرا آمریکای بدون ترامپ، برای او تکیهگاه مطمئنی نیست.