گفتوگو با محمد تاجران، دوچرخهسوار دنیادیده
سفر سفیر صلح است
امروز را بهنام روز جهانی جهانگردی نامگذاری کردهاند. البته امسال با توجه به شیوع کرونا و اینکه از همان روز اولی که ویروس کووید ـ 19 فعال شد و کل جهان را به سیطره خودش درآورد، یکی از اولین نقاطی که بهشدت آسیب دید، صنعت جهانگردی و گردشگری بود و هست. یکی از اولین اقداماتی که دولتها برای مصون نگهداشتن مردمانشان وضع کردند، نرفتن به سفر بود. کشورهای دنیا مرزهایشان را بستند و کشورهایی که اقتصادشان براساس صنعت توریسم میچرخد از کرونا آسیب جدی دیدند، کشورهایی مانند فرانسه، ایتالیا، اسپانیا، هند و.... امسال در روز جهانگردی درحالی درباره گردشگری و سفر مینویسیم که کرونا چراغ سفر ممنوع را همچنان قرمز نگهداشته است. اما کرونا زود یا دیر خواهد رفت و آدمها دوباره با خیال راحت به جاده و آسمان و دریا خواهند زد تا از نقطهای به نقطه دیگر بروند و بخشی از زندگی را در حرکت تجربه کنند. برای روزهایی که سفر آزاد میشود با محمد تاجران همصحبت شدم. مردی که سالهای زیادی است با دوچرخه در ایران و جهان سفر میکند. شاید براساس همان ضربالمثل قدیمی که «بسیار سفر باید کرد تا پخته شود خامی». او سالهاست با شعار ما به درختان نیاز داریم مردم را تشویق به کاشت درخت میکند.
طولانی شدن دوره کرونا، صنعت گردشگری را تقریبا نابود کرده و مسلما شرکتهایی که در صنعت توریسم فعال هستند حتما راهکارهای جدید پیدا خواهند کرد که اگر بار دیگر جهان دچار بیماری فراگیری شد، دوباره در تله گرفتار نشوند.
اوایل که کرونا آمد، گردشگری آنلاین پاگرفت؛ مثلا موزهها و باغوحشهای دنیا بهصورت آنلاین تصاویری را پخش میکردند. به نظرتان این روش کارآمدی بود؟
گردشگری آنلاین ظرفیت محدودی داشت. آن اوایل مردم با پدیده تازهای به نام گردشگری آنلاین مواجه بودند و از آن استقبال کردند. اما خیلی زود کارکرد خود را از دست داد. سفر و گردش برای لمس فضا و تنفس در فضایی جدید است. بو و صدای فضا تو را درگیر میکند و برایت لذتبخش است. گردشگری غذا برای این است که تو در آن فضا غذاهای مخصوص را بخوری و... گردشگری آنلاین اصلا نمیتواند جای سفر واقعی را پر کند.ظرفیت گردشگری آنلاین خیلی زود دورهاش تمام شد. دیدن فیلم مستند با سفر کاملا فرق دارد.
طبیعت اما یک نفس کشید.
به ظاهر بله! در تمام دنیا این بحث شکل گرفت که آیا کرونا توانست زنگ تنفسی برای طبیعت فراهم کند تا حداقل دیاکسیدکربنی که در دنیا تلنبار شده از جو خارج شود؟ برخی در پاسخ گفتند در بخشهایی طبیعت روی آرامش دید و خودش را بازسازی کرد و این فرصت برای حیاتوحش بیشتر بود. اما دیاکسیدکربن حدود 50 سال زمان نیاز دارد که از جو خارج شود. فعالان محیطزیست این هشدار را هم از الان میدهند که با پایان کرونا، مردم هیجانزده سفرها را آغاز خواهند کرد و مسلما به طبیعت هم آسیب زیادی خواهند زد و تولید گازهای گلخانهای بیشتر خواهد شد.
در دوره کرونا شما چه میکنید، شما که سبک زندگیتان براساس سفر و حرکت است؟
سبک زندگیام زیاد تغییر نکرد. با رعایت همه پروتکلهای بهداشتی و خودمراقبتی شدید به سفرهای داخلی میروم. من مروج درختکاری هستم و هرجا که میروم درخت میکارم، در این مدت نیز به کارم ادامه دادم.
سفر به روحیه و ژنتیک آدمها بستگی دارد، همه مردم سفر به شکل حرفهای را دوست ندارند؟
سفر میل به حرکت است که به نظرم کاملا ژنتیک است. برخی آدمها میل به یکجا ماندن و تجربه مکرر زندگی روزانه را دارند. عادت دارند همه چیز مرتب و منظم باشد و همیشه در یکجا بخوابند و تغییر، عصبیشان میکند. اما آنهایی که سفر و حرکت در ذاتشان است، از یکجا نشستن و یکجا ماندن دلزده میشوند. آنهایی که سفر میروند به دنبال تغییرند. یکجا ماندن آنها را میپوساند. میل به دیدن و تجربه و شناخت خود و دیگران، اساس سفر است.
میل به سفر را چگونه میتوان در آدمها به وجود آورد؟
باید وارد سبک زندگی آدمها شود. به نظرم این اتفاق دارد در کشور ما رخ میدهد. تا چند سال قبل کسانی که به صورت حرفهای سفر میرفتند خیلی کم بود، اما الان زیاد شدهاست. خانوادهها با فرزندانشان به سفر میروند و مسلما اگر سفر خوب و حسابشده و با برنامهای باشد، بچهها در آینده به گردشگران خوبی تبدیل میشوند.
سفر چه خوبیهایی برای زندگی دارد؟
سفر یعنی تجربهکردن تفاوتها. آدمهایی که سفر میکنند با تفاوتها روبه رو میشوند و ظرفیت احترام گذاشتن به تفاوتها در آدمها تقویت میشود. یکی از راهکارهایی که میتواند به صلح بین مردم کمک کند، همین احترامگذاشتن به تفاوتهاست و سفر، موتور محرکه این رفتار است.
گفتید سفر یکی از راههای خودشناسی است؛ اما به شکل سنتی به ما یاد دادهاند که اگر میخواهی خودت را بشناسی خلوتگزین باش و در جایی ساکنشو...
سفر دامنه اتفاقات زندگی را گستردهکرده و تجربیات افراد را بیشتر میکند. هر چه تجربه بیشتر باشد، رودررویی با خود بیشتر میشود. اما این مسیر زمانی به سرانجام میرسد که سفر را آگاهانه شروع و فرصتهای رشد شخصی را پیدا کنی.
آدمی که مثلا 25 ساله است و هنوز سفر را به صورت حرفهای شروع نکرده آیا چنین فردی میتواند سفر را وارد سبک زندگیاش کند؟
بله ! اما نباید به یکباره از سفرهای خارجی و دور دنیا شروع کند. اول باید سفرهای یکی دو روزه برود. بهتر است با جمع سفر کند اما من تورهای شاد و شلوغ را توصیه نمیکنم. بهتر است اگر تصمیم دارد با تور شروع کند به سمت گروههای هدفمند برود که برای سفرشان هدف و برنامهریزی مشخصی دارند.
سفر چگونه میتواند باعث رشد شخصی شود؟
سفر یعنی از دایره آسایش خارج شدن و روبهرو شدن با ترسهایی که تو را یکجا نگه میدارد. آدمها وقتی بر ترسهایشان غلبه میکنند، از محدودیتها فراتر میروند و راه خود را به سوی آیندهای که دوست دارند پیدا میکنند. سفر را که آغاز میکنی و میل حرکت که در تو پیدا میشود به مرور خودت راهت را پیدا میکنی. برخی دنبال سفرهای ماجراجویانه میروند و دوچرخه و موتور را برای سفر انتخاب میکنند.گروهی سفرهای گروهی و هدفمند را دنبال میکنند و به اهدافشان میرسند. مهم این است که حرکت کنی و میل در یکجا ماندن و تجربه تکرارهای مکرر را پشت سر بگذاری.
سفر امنیت هم لازم دارد، نمیتوان همینجوری به جاده زد و سفر کرد.
در سفر باید ضریب ایمنی را کاملا در نظر گرفت. باید شناخت کلی نسبت به منطقهای که مقصد سفر است داشتهباشی، جغرافیای طبیعی و زیستی را بشناسی و اطلاعات جامعی از حیاتوحش منطقه داشتهباشی و هرگز بیمحابا سفر نروی.