حضور نیافتن حسن روحانی در جلسه رای اعتماد وزیر صمت به دلیل شیوع کرونا، واکنشهای زیادی را در پی داشت
جایتان خالی آقای رئیسجمهور!
حضور نیافتن حسن روحانی، رئیسجمهور در جلسه رای اعتماد گزینه پیشنهادی وزارت صمت، برای بار دوم تكرار شد و در جلسه علنی دیروز مجلس که جلسه رای اعتماد به علیرضا رزمحسینی، وزیر پیشنهادی وزارت صمت بود، رئیسجمهور حضور نیافت. دولتیها دلیل شركت نكردن روحانی در جلسات رای اعتماد به گزینههای پیشنهادی وزارت صمت را اعلام نظر ستاد ملی مبارزه با كرونا اعلام كردهاند كه توصیه كرده رئیسجمهور در این جلسه و جلسات مشابه، شركت نكند. این در حالی است که مردم و همه مسؤولان و سران قوا در ماههای اخیر سرکار حاضر بودهاند و طبق گفتههای استانداری تهران نباید به فکر دورکاری و لغو طرح ترافیک هم باشیم. همین مساله باعث شده تا واکنشهای زیادی به این حضور نیافتن، در رسانهها شکل بگیرد و همچنین باعث ناراحتی مردم شود.
به نظر میرسد در میان مسؤولان و مردم، رئیسجمهور بیش از دیگران بر رعایت پروتكلهای بهداشتی تاكید ویژه دارد و حتی با وجود انتقاداتی كه در این مدت نسبت به رویكرد وی شده، او همچنان بر همان مسیر قبلی اصرار دارد.
در این دوران شیوههای اعمال حاكمیت قوه مجریه و بهویژه سكانداری دولت، از سوی رئیسجهمور با دوران قبل از كرونا، تفاوتهای ویژهای كرده است. در روزهای اولیه كرونا بود كه دولتیها به جای تشكیل جلسه در نهاد ریاست جمهوری به ساختمان حافظیه در مجاورت سعدآباد رفتند و جلسات دولت را در همین مكان برگزار كردند، زیرا فضای سالنهای این محل برای حفظ فاصلهگذاری اجتماعی، مناسبتر است.
برنامههای رئیسجمهور هم متاثر از كرونا بوده و كمتر در فضای عمومی حضور پیدا كرده است. حضور روحانی در این مدت تنها به افتتاح چند پروژه محدود شد و افتتاحیههای دیگر را به سایر اعضای هیات دولت سپرد. آخرین مراسم افتتاحی كه رئیسجمهور به صورت حضوری در آن شركت كرد در 7 خرداد و مراسم آغاز به كار مجلس یازدهم بود. البته حضور در جلسات هیات دولت، ستاد اقتصادی دولت، شورای هماهنگی سران سه قوه، ستاد مقابله با كرونا، شورایعالی فضای مجازی، جلسه ویژه ساماندهی مسكن، شورایعالی انقلاب فرهنگی و یكی دو جلسه با برخی اصحاب رسانه و مدیران نقشآفرین در عرصه تولید دارو از برنامههای حضوری رئیسجمهور در این مدت بوده است.
توصیه ستاد ملی مقابله با كرونا به رئیسجمهور
اینگونه جدی گرفتن پروتكلهای بهداشتی از سوی رئیسجمهور، گرچه در بدو امر با واكنشهای چندانی مواجه نشد اما بعدها و در ادامه مسیر با برخی انتقادات در فضای سیاسی و رسانهای كشور مواجه شد. این نقدها زمانی به اوج خود نزدیك شد كه در جلسه رای اعتماد مدرس خیابانی، نامزد پیشنهادی وزارت صمت، روحانی برای دفاع از او در جلسه علنی مجلس حاضر نشد. این رفتار البته با گلایههای فراوانی از سوی نمایندگان همراه شد و حتی برخی از آنان در گفتوگو با رسانهها نیامدن رئیسجمهور به این جلسه را یكی از دلایل عمده ناكامی مدرس خیابانی در كسب رای اعتماد دانستند و عدم حضور روحانی در جلسه رای اعتماد را بیاحترامی و بیاعتنایی رئیس قوه مجریه به مجلس تلقی كردند. با این وصف، محمود واعظی، درباره چرایی حضور نیافتن رئیسجمهور در جلسه رای اعتماد وزیر پیشنهادی صنعت، معدن و تجارت گفت: «حضور مقامات ارشد در جلسات عمومی و اماكن اینچنینی تابع نظرات ستاد ملی مبارزه با كروناست و كمیته بهداشتی این ستاد است كه در این زمینه تصمیم میگیرد و همه تابع مصوبات و تصمیمات هستیم.»
با وجود انتقادات فراوان نسبت به نیامدن روحانی به جلسه رای اعتماد مدرسخیابانی، این مساله باردیگر در جریان رای اعتماد به رزمحسینی وزیر پشنهادی صمت تكرار شد و این بار هم رئیسجمهور با استناد به دستورالعمل ستاد ملی كرونا، برای دفاع از او به مجلس نیامد. اتفاقی كه باردیگر رفتار رئیسجمهور را با انتقادات بسیاری همراه كرد.
سوالهای منتقدان
رویههایی كه در موضوع رعایت پروتكلهای بهداشتی از سوی رئیسجمهور در پیش گرفته شده است، البته با توجیهاتی نیز همراه است و برخی بر این باورند كه با توجه به جدی بودن موضوع كرونا، باید رعایت پروتكلها و توصیههای ستاد ملی مبارزه با كرونا را از رئیسجمهور یاد گرفت.
اما چند نكته وجود دارد كه در این مدت مورد سوال منتقدان بوده و هنوز پاسخ شفافی به آن داده نشده است.
یكی صحبتهای خود رئیسجمهور در مقاطع مختلف است كه بارها مخالفت خود را با برخی دوگانهسازیها از جمله سلامت و اقتصاد اعلام كرده و گفته برخی میخواهند به دلیل رعایت پروتكلهای بهداشتی، كار و تولید در كشور را تعطیل كنند و این یك توطئه است. بر همین اساس بود كه پس از مدتی تعطیلی اصناف كه در همان اوایل شیوع كرونا در كشور روی داد، به دستور ستاد ملی مقابله با كرونا كه ریاست آن برعهده خود رئیسجمهور است، اینگونه محدودیتها برداشته شد.
از سوی دیگر همزمان با شروع همهگیری كرونا، تلاشهایی از سوی مقامات مسؤول برای رعایت هرچه بیشتر پروتكلهای بهداشتی در اماكن عمومی، اداری و مراكز تجمع و... صورت گرفت. دوركاری به عنوان یكی از گزینهها مطرح شد و آمارهای وزارت بهداشت و درمان هم حكایت از این داشت كه با رعایت این موارد و همچنین تاكید بر پیشبرد كارها براساس سامانههای اینترنتی و آنلاین، امورات مردمی در حوزههای شهری و اجرایی، میزان ابتلا و تلفات جانی، به صورت قابل ملاحظهای كاهش پیدا كرد. اما بعد از گذشت چند هفته، دولت تغییر مسیر داد و به یكباره دستور بازگشت ساعات كار و حضور كارمندان به شرایط سابق را داد. آقای روحانی در سخنانی در دفاع از رفع محدودیتها و در تشریح اتخاذ چنین سیاستی اعلام كرد كه تعطیلی كشور به مدت چند ماه امكانپذیر نیست.
چند هفتهای نیز در اوایل شیوع كرونا، طرح ترافیك لغو شد تا با استفاده مردم از وسایل نقلیه شخصی و كاهش مسافران وسایل نقلیه عمومی، روند شیوع كرونا كاهش یابد، اما لغو طرح ترافیك نیز بعد از مدتی پایان یافت و دیروز هم استاندار تهران باردیگر تاكید كرد كه طرح ترافیك، دیگر لغو نخواهد شد.
موضوع كنكور و شركت چند میلیون نفر در این آزمون سراسری هم از دیگر موضوعاتی بود كه با واكنشهای زیادی مواجه شد، اما دولت و شخص رئیسجمهور عزم جدی برای عملی كردن آن داشتند.
قبل از شروع سال تحصیلی نگرانی عمده خانوادهها حضور فرزندانشان در محیطهای آلوده و ابتلای آنها به بیماری كرونا بود. اما با این وصف و با وجود اعتقاد برخی كارشناسان مبنی بر استمرار تعطیلی مدارس و آنلاین بودن آموزشها، مدارس و مراكز آموزشی باز شد.
البته رئیسجمهور در مراسم آغاز سال تحصیلی مدارس نیز برخلاف هر سال حضور نیافت و به قول المیرا شریفیمقدم، مجری شبكه خبر، زنگ آغاز مدارس را به صورت غیرحضوری برای دانشآموزانی كه حضوری به مدرسه میروند، نواخت.
روحانی در سخنرانی به مناسبت این مراسم كه به صورت ویدئوكنفرانس انجام شد، باردیگر عنوان كرد كه ثابت میكنیم دوگانه سلامت و آموزش نادرست است.
همچنین حسن روحانی در جلسه ستاد ملی مقابله با كرونا از بازگشایی مدارس به صورت حضوری دفاع كرد و گفت: «دشمنان به دنبال این بودند كه ما در مقابله با ویروس كرونا كشور را تعطیل كنیم و میخواستند كشور را به هم بریزند.» و همچنین ادامه داد: «هر قدمی كه برمیداریم و رسانههای بیگانه كه ضد كشور و ضد ملت ما هستند نمیخواهند كارها به روال معمول انجام شود.»
تفاوت رویكرد سران قوا به پروتكلهای بهداشتی
البته محمود واعظی، رئیس دفتر رئیسجمهور اعلام كرده كه مصوبه ستاد ملی مقابله با كرونا برای هر یك از مسؤولان متفاوت است و توصیه این ستاد به رئیسجمهور این است كه در اینگونه مراسم حضور نیابد. با این اوصاف، مقایسه رفتار رئیس قوه مجریه با روسای دو قوه دیگر این سوال را ایجاد میكند كه آیا مصوبه ستاد مقابله با كرونا در مورد روسای قوا نیز تفكیك قائل شده و برای هر یك توصیههای جداگانهای را مطرح كرده است.
در همین ایام كرونا و در ماههای اخیر، رئیس قوه قضاییه علاوهبر دیدارهایی كه به صورت ویدئوكنفرانس با برخی مقامات قضایی استانها داشته، چند سفر استانی هم رفته است كه آخرین نمونه آن، سفر چند روز قبل به اردبیل بود. بازدید از رزمایش سراسری دفاع بیولوژیك نیروی زمینی سپاه، بازدید از پیش اعلامنشده از دادسرا و دادگستری شهرستان ری، نشست هماندیشی با جامعه فرهنگیان، نشست هماندیشی با نهادهای مردمی و گروههای جهادی، بازدید از یك مؤسسه خیریه اطراف تهران، شركت در نشست احیای حقوق عامه در لواسان از جمله اقدامات رئیس قوه قضاییه در این دوران بود.
همچنین رئیس قوه مقننه هم در جلسات علنی مجلس و كمیسیونهای تخصصی و جلسات هیاترئیسه خانه ملت حضور پیدا میكند. او همچنین با رعایت پروتكلهای بهداشتی در سفر استانی به خوزستان رفت. قالیباف در طول سفر چهار روزه به خوزستان، از همه حوزههای انتخابیه این استان بازدید كرد و با مسؤولان و مردم دیدار داشت.
فرماندهی جنگ از راه دور
در چنین شرایطی، دوركاری رئیسجمهور و مقید بودن او به حضور نیافتن در مجامع عمومی، بازتاب مثبتی در افكار عمومی نداشته است. بهویژه اینكه كشور به لحاظ اقتصادی در شرایط نامناسبی قرار دارد و مردم با مشكلات فراوانی دست و پنجه نرم میكنند. در چنین شرایطی حضور پررنگتر رئیسجمهور در عرصه، میتواند این دلگرمی را برای مردم به همراه داشته باشد كه كشور در جنگ اقتصادی با تمام توان حضور دارد و مسؤولان نیز از هیچ اقدامی كوتاهی نمیكنند. اما غیبت رئیسجمهور در مجامع عمومی باعث شده تا برخی چون اردشیر مطهری، نماینده گرمسار كه دیروز در جلسه رای اعتماد به وزیر پیشنهادی صمت صحبت میكرد، معتقد باشند كه رئیسجمهور خود را مخفی كرده و همچون فرماندهی است كه از دور میخواهد جنگ را اداره كند و طبیعتا چنین شرایطی از نظر افكار عمومی پسندیده نیست.
مصوبه ستاد ملی مقابله با كرونا، منتشر شود
در مورد مقید بودن رئیسجمهور به حضور نیافتن در جلسات خارج از دولت و استناد مقامات دولت به پروتكلهای بهداشتی، باید چند نكته را در كنار هم مدنظر قرار داد.
اولین نكته اینكه باید مصوبه ستاد ملی مقابله با كرونا به صورت شفاف برای مردم عرضه شود تا همه از جزئیات آن مطلع باشند. باید مشخص باشد كه این مصوبه صرفا ناظر به رئیسجمهور است یا شامل روسای دو قوه دیگر نیز میشود كه در اینجا این سوال مطرح میشود كه چطور دو رئیس دیگر علاوهبر حضور فعال در حوزه كاری خود، ضمن رعایت پروتكلهای بهداشتی، به سفرهای استانی هم میروند. بر این اساس رسانهها باید جزئیات این مصوبه را از ستاد مقابله با كرونا مطالبه كنند و بپرسند كه چرا در حال حاضر، این مصوبه، انحصاری شده است.
نكته دوم اینكه وقتی مسؤولان و آقای رئیسجمهور، مردم را به فعالیت در كنار رعایت پروتكلهای بهداشتی توصیه میكنند، چه اشكالی دارد رئیسجمهور هم كه منتخب همین مردم است، با رعایت پروتكلهای بهداشتی، وظایف خود را به صورت حداكثری انجام دهد. به هرحال جان مردم هم مانند جان مسؤولان، عزیز است و وقتی گفته میشود هم باید چرخ اقتصاد بچرخد و هم پروتكلها رعایت شود، رئیسجمهور هم باید همین رویه را در پیش بگیرد.
نكته سوم اینكه مردم الان در مشكلات خیلی زیادی هستند و با مسائل مختلفی از جمله تحریم، سوءمدیریت، كرونا، شرایط بد اقتصادی و ... روبهرو هستند. در این شرایط انتظار میرود مسؤولان ضمن رعایت پروتكلهای بهداشتی، حضور پررنگتری در میان مردم داشته باشند. وقتی كشور در جنگ اقتصادی بهسر میبرد حضور مسؤولان در این جنگ نیز باید برای مردم ملموس باشد و این هیچ منافاتی با رعایت پروتكلها از سوی رئیسجمهور ندارد.
نكته چهارم اینكه باید توجه داشت حضور نداشتن رئیسجمهور در جلسات خارج از دولت، باعث خلق حواشی میشود و همین حواشی به مسائل اصلی ضربه میزند و قطعا چنین مسالهای مورد نظر هیچیك از مسؤولان نیست.