گفتوگو با حانیه رجبی، تالوکار تیم ملی ووشو
نمایش بلند یک زندگی در هشتاد ثانیه
فاصله یک نشان طلا، نقره، برنز با دست خالی به خانه برگشتن در ورزش حرفهای میتواند در یک هزارم امتیازی باشد که تو در کسری از ثانیه میگیری یا از دست میدهی. که در این به دست آوردن و از دست دادن تفاوت از زمین تا آسمان است. تو سالها فرصت داری، با همه نمیشودها و نمیتوانیها در درون و بیرون مبارزه کنی. بروی. بیایی. از جیب خرج کنی. نگران شوی. تمرین کنی. عرق بریزی. آسیب ببینی. از فراز و نشیبها با اشکها و لبخندها بگذری تا برسی به آن رویداد مهم. یک دقیقه و 20 ثانیه فرصت داری همه آنچه داری را مانند یک ساز موسیقی روی صحنه ببری و بنوازی. اعصاب و عضلاتت، جسم و جانت، هر دم و بازدمت و قدرت بیپایان ذهنت در هماهنگ و موجزترین حالت ممکن، فرمی زیبا را اجرا میکنند تا تو قضاوت شوی و آن فاصله را پر کنی با اعشارها و اعدادی که نمیدانند پشت صحنه نمایش زندگی در 80 ثانیه، با چه رنجها، بیمها و امیدهایی گذشته است.
حانیه رجبی، ملیپوش ٢۵ ساله تهرانی تیم تالو کشورمان که در حال حاضر دانشجوی تربیتبدنی دانشگاه شهید بهشتی است درباره شروع زندگی ورزشی خود به جامجم میگوید: «من بسیار پرتحرک بودم. خانوادهام در پنج سالگی ژیمناستیک را مناسب شرایطم دیدند و ورزش از همان کودکی در زندگیام آغاز شد. مدتی بعد، در چند مسابقه کشوری و مسابقات همبستگی کشورهای اسلامی صاحب مدال شدم اما در آن رشته هیچ رویداد بینالمللی دیگری برای بانوان نبود بنابراین با وجود علاقهای که به ژیمناستیک داشتم تغییر رشته دادم. به دنبال ورزشی بودم که شباهتهایی به حرکات ژیمناستیک داشته باشد که با ووشو آشنا شدم. ساندا مبارزه داشت ولی تالو به نظرم با اینکه رزمی محسوب میشد پرشها و فرمهای نمایشیاش در عین زیبایی بیشباهت به ژیمناستیک هم نبود و خلاصه تالو شد آن جایگزینی که برای ادامه زندگی ورزشی جستجو میکردم.»اولین بانوی دارنده دو مدال جهانی در دو سبک تالو اضافه میکند: «تقریبا از سال ٢٠١٢ در مسابقات رسمی سبکهای چانگچوان، دائوشو و گوئنشو را اجرا میکردم و مدالآورهم بودم اما سال ٢٠١٧ پس از مسابقات جهانی تصمیم گرفتم سبک جدیدی را تجربه کنم و کمکم از فرم سرعتی به قدرتی تغییر سبک دادم. رقابتهای آسیایی که هر چهار سال یکبار برگزار میشود مهمترین رویداد ووشو است. من در عرض ششماه موفق شدم خودم را به آمادگی برای حضور در این مسابقات و کسب مدال برسانم. در حال حاضر و در بخش زنان، تنها ورزشکار دارنده دو مدال جهانی در دو سبک هستم.»
تصویرسازی و کاهش استرس
عضو تیم ملی ووشو بانوان کشورمان با اشاره به تأثیر تصویرسازی ذهنی در ورزش، به ویژه در تالو، عنوان میکند: «من از دوران کودکی به صورت ناخودآگاه تصویرسازی را یاد گرفتم و بسیار خوب آن را انجام میدهم. در تمرینات تالو هم تصویرسازی بهترین اجرا و عملکردم را انجام میدهم. به مسابقات که نزدیک میشویم هر روز یا هر شب خودم را در فضای مسابقات تجسم میکنم، یکی از بهترین عملکردها را در مسابقه و در ذهنم اجرا میکنم. تصویرسازی استرس ورزشکار را کاهش میدهد. تالو ورزشی است که در آن ذهنیات و تسلط بر مسائل روانی حرف اول را میزند، چون اگر در کسری از ثانیه کنترل ذهنی را از دست بدهیم، خطا میکنیم و ممکن است مسابقه و مدال را از دست بدهیم.»
«نه» بلند به ترسهای ذهنی و موسیقی که نجات دهنده شد
حانیه با تأکید بر اهمیت توانمندی ذهنی و شجاعت در تصمیمگیریها ادامه میدهد: «حدود شش سال پیش تصادف کردم و در آن حادثه رباطهای مچ پایم آسیب جدی دید. پزشکان پیشبینی کردند که نمیتوانم و نباید ورزش را ادامه دهم. چند ماهی خانهنشین شدم. در تمام آن مدت، فقط با این فکر که به زودی میتوانم، در جلسات فیزیوتراپی شرکت میکردم. بعد از آن اتفاق و در آن روزها یک میل درونی قوی به ادامه تشویقم میکرد و همین به من شجاعت در تصمیمگیری میداد. اینکه از پیشبینیهای پزشکی نگرانی داشتم طبیعی بود ولی نمیخواستم در ذهنم به ترسها اجازه تعیین تکلیف و تغییر مسیرم را بدهم.
من از قبل هم صدای ساز ویولن را دوست داشتم و گوشم به شنیدن آن عادت داشت اما هیچوقت فرصت یادگیری پیش نیامده بود. به همین دلیل فکر کردم آموزش این ساز آرامش دهنده خواهد شد. در مدت شش ماه پیشرفت خوبی داشتم. توانستم بنوازم. حالا سالهاست که غیر از تمرینات بدنسازی و تالو، هنوز فیزیوتراپی میکنم و تمریناتی برای تقویت عضله و مچ پا انجام میدهم و از همراهی دو فیزیوتراپ خوب، دکتر علی بهرامی و نسرین داوودی بهره میبرم که در اردوها و مسابقات شرایطم را تحت نظر دارند.»
حامیان همیشگی و سفر به چین
« در زندگی همیشه دو حامی بزرگ داشتهام؛ مادرم و پدرم که تا امروز در کنارم بودهاند و اگر جایی، ذرهای احساس خستگی داشتم آنها به ادامه ترغیبم کردهاند. من سه بار با حمایت خانواده و هزینه شخصی برای ارتقای ورزشم به چین سفر کردم. دو مرتبه در سال ٢٠١۵، هر دفعه به مدت یک ماه و بعد از تغییر سبکم، سال ٢٠١٧ هم پنج ماه در اردوی چین بودم. فضای کار آنها در مقاطعی که نیاز داشتم به من کمک کرد. چین مهد ووشو است و جمعیت ووشوکارانش بیشتر از ما. این نقطه قوتی است برای یک محیط ورزشی پویا. یکی از اصولی که چینیها در تالو به آن معتقدند، تلاش و تمرین است. پشتکار خوبی داشتند و اگر ورزشکار در اجرای حرکتی مشکلی داشت به قدری آن را تکرار میکرد که روز بعد مشکلش برطرف میشد. در واقع من یاد گرفتم که هر روز تمرینم باید شبیه مسابقه باشد و تمام تلاشم را در هر جلسه انجام دهم طوری که ممکن است آخرین فرصت تمرینم باشد.»
گوهری که از دست میرود
با دارنده دو نشان نقره رقابتهای جهانی٢٠١٩ شانگهای درباره ارزش زمان صحبت کردیم و از معنای این گوهر غیر قابل توقف در رقابتهای تالو پرسیدیم: «زمان رسمی اجرای فرم ما در رقابت یک دقیقه و 20ثانیه است. بنابراین وقت برای یک تالوکار حکم الماس را دارد. در هر میدانی که حاضر میشوم، زمان، برایم یادآور زحماتم قبل از مسابقه و همه گذشته ورزشیام است. برای یک بیننده شاید یک نمایشی صرفا کوتاه باشد اما ما تنها در این زمان فرصت داریم بهترین اجرای خود را انجام دهیم. تقریبا به طور میانگین از یک رقابت تا رقابت بعدی یک سال تمرین، زحمت، آسیبدیدگی و مرارت در پیش است. البته این یک انتخاب شخصی است. من به آنچه انجام میدهم و حتی رنجهایش علاقه دارم. »