نگاهی به آخرین گزارش اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت درباره وضعیت جانوران و گیاهان درخطر انقراض
انقراض بدون توقف
فهرست سرخ گونههای در معرض خطر به روزرسانی شده و بر اساس آن فقط در قرن ۲۱، تعداد ۳۱ گونه منقرضشده به ثبت رسیده است. این اتفاق در حالی رخ میدهد که درک ما انسانها از طبیعت بسیار اندک است. بهطوریکه دانشمندان بهتازگی در سواحل پرتردد مکزیک گونه ناشناختهای از نهنگها را کشف کردهاند. محققان موسسه منابع جهانی میگویند دانش انسانها از کره زمین هنوز بسیار محدود و ناچیز است. حداقل ما امروز میدانیم در کهکشانی در دوردست حدود چند ستاره وجود دارد. ولی باکمال تأسف هنوز نمیدانیم در کره زمین دقیقا چه تعداد گونه زیست میکند و چه تعداد از آنها منقرضشده یا قرار است بهزودی منقرض شود.
سرعت انقراض چقدر است؟
صندوق جهانی طبیعت (WWF) نرخ انقراض گونهها را سالانه معادل 01/0تا 1/0درصد تخمین زده و این یعنی اگر دست پایین این آمار یعنی 01/0درصد رقمی واقعی باشد، از مجموع تقریبی دو میلیون گونه مختلفی که روی کره زمین زیست میکنند، هرسال بین ۲۰۰ تا ۲۰۰۰ گونه برای همیشه منقرض و از صفحه روزگار محو میشوند.
وقتی محققان بهدرستی نمیدانند روی کره زمین چه تعداد گونه اعم از گیاهی یا جانوری زیست میکند، پس چطور قرار است تعداد دقیق گونههای در حال انقراض را بدانیم؟ محققان معتقدند ما اکنون در ششمین عصر انقراض بزرگ زمین هستیم. پنجمین انقراض بزرگ زمین، نزدیک به ۶۵ میلیون سال پیش رخ داد که در آن زمان دایناسورها برای همیشه از صفحه گیتی محو شدند.
اگر آنطور که محققان میگویند کره زمین در برهه کنونی هرساله بین ۱۰ هزارتا ۱۰۰ هزار گونه را از دست میدهد، پس نرخ انقراض هم بین 1000 تا ۱۰ هزار مرتبه بیشتر از نرخ طبیعی است. نباید فراموش کرد بسیاری از گونهها در حالی منقرض میشوند که انسانها هنوز اطلاعات درستی درباره آنها ندارند، بسیاری ازاینگونهها میتوانند سلامت انسانها را تضمین کنند و درست به همین دلیل است که همه ما انسانها باید در برابر این مسأله جدیتر از گذشته باشیم.
فهرست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت، در آخرین به روزرسانی اعلام کرده است جمعیت بوفالوی اروپایی، بزرگترین پستاندار خشکیزی اروپا بهواسطه تلاشهای حفاظتی و برنامههای تکثیر رو به ازدیاد و در حال احیا است اما همزمان با این خبر خوب، متأسفانه خبرهای بد و نگرانکنندهای هم از گونههای دیگر مطرحشده است؛ چنانچه بررسیها نشان داده ۳۱ گونه جانوری دیگر برای همیشه از روی کره زمین محوشدهاند.
آخرین جانوران ازدسترفته
اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN سرواژه Intenational Union for Conservation of Nature) که بهطور منظم گزارش گونههای در معرض خطر را بهروزرسانی میکند، در آخرین بهروزرسانی خود هشدار داده است سه گونه قورباغه و یکگونه کوسه هم از بین رفتهاند و در مقابل دلفین آمازون و سه گونه بلوط هم در معرض تهدید هستند.
این بهروزرسانی درعینحال نشان میدهد از دست رفتن گونههای کلیدی در زیستبومهای حیاتی همچنان ادامه دارد. اتحادیه جهانی حفاظت اعلام کرده است دلفینهای آب شیرین اکنون در سراسر دنیا در معرض تهدید هستند و دلیلش هم فعالیتهای صیادی خطرناک، آلودگیها، سدسازی روی رودخانهها و کشتار این حیوانات است که اکثراً هم در معرض خطر هستند. وضعیت برای بسیاری از گونههای کوسه هم نگرانکننده است. چنانکه یکگونه کوسه از سال 1323 شمسی/ ۱۹۳۴ میلادی تاکنون دیگر در دریای جنوب چین مشاهده نشده است.
آیا وضع گیاهان بهتر است؟
وضعیت گیاهان هم تعریف چندانی ندارد و آنها هم تحتتاثیر فشارهای رو به رشد ناشی از عوامل انسانی قرارگرفتهاند. هشدار اتحادیه جهانی حفاظت بهطور خاص شامل جد وحشی برخی از غلات و میوههای مورداستفاده انسانها میشود که اکنون در برخی کشورها بهطورجدی در معرض خطر هستند. بهعنوانمثال، اکنون سه گونه از فندقهای وحشی در استرالیا، چین و مکزیک درخطر انقراض هستند. درست است که بخشی از این اتفاق در تغییرات اقلیمی ریشه دارد اما این را هم باید در نظر بگیریم که گونههای مهاجمی که انسانها در اکوسیستمهای حساس رهاسازی کردهاند در این میان بسیار اثرگذار بودهاند.
اتحادیه جهانی حفاظت میگوید متأسفانه یکسوم گونههای بلوط در سراسر دنیا در معرض خطر انقراض هستند و این در حالی است که بسیاری از آنها فقط در محدودههای جغرافیایی خاص زیست میکنند. تغییرات اقلیمی، چرخههای آتشسوزی طبیعی را بر هم زده و یکی از تهدیدات پیشروی گونههای مختلف بلوط، همین آتشسوزیها و درضمن حضور گونههای مهاجم است. درست است که کشورهای چین و مکزیک بیشترین تعداد گونههای گیاهی بلوط در معرض تهدید را دارند اما وضعیت بلوطها در آمریکا هم بهواسطه بیماریها، گونههای مهاجم و بحران تغییرات اقلیمی نگرانکننده است.
عمق فاجعه زمانی بیشتر مشخص میشود که بدانیم این آمار فقط مربوط به گونههای شناختهشده است درحالیکه درروی کره زمین هنوز تعداد بسیار زیادی از گونهها اعم از جانوری یا گیاهی هستند که در دنیای علم شناختهنشدهاند.
منابع: CNN و The Guardian
سرعت انقراض چقدر است؟
صندوق جهانی طبیعت (WWF) نرخ انقراض گونهها را سالانه معادل 01/0تا 1/0درصد تخمین زده و این یعنی اگر دست پایین این آمار یعنی 01/0درصد رقمی واقعی باشد، از مجموع تقریبی دو میلیون گونه مختلفی که روی کره زمین زیست میکنند، هرسال بین ۲۰۰ تا ۲۰۰۰ گونه برای همیشه منقرض و از صفحه روزگار محو میشوند.
وقتی محققان بهدرستی نمیدانند روی کره زمین چه تعداد گونه اعم از گیاهی یا جانوری زیست میکند، پس چطور قرار است تعداد دقیق گونههای در حال انقراض را بدانیم؟ محققان معتقدند ما اکنون در ششمین عصر انقراض بزرگ زمین هستیم. پنجمین انقراض بزرگ زمین، نزدیک به ۶۵ میلیون سال پیش رخ داد که در آن زمان دایناسورها برای همیشه از صفحه گیتی محو شدند.
اگر آنطور که محققان میگویند کره زمین در برهه کنونی هرساله بین ۱۰ هزارتا ۱۰۰ هزار گونه را از دست میدهد، پس نرخ انقراض هم بین 1000 تا ۱۰ هزار مرتبه بیشتر از نرخ طبیعی است. نباید فراموش کرد بسیاری از گونهها در حالی منقرض میشوند که انسانها هنوز اطلاعات درستی درباره آنها ندارند، بسیاری ازاینگونهها میتوانند سلامت انسانها را تضمین کنند و درست به همین دلیل است که همه ما انسانها باید در برابر این مسأله جدیتر از گذشته باشیم.
فهرست سرخ اتحادیه جهانی حفاظت، در آخرین به روزرسانی اعلام کرده است جمعیت بوفالوی اروپایی، بزرگترین پستاندار خشکیزی اروپا بهواسطه تلاشهای حفاظتی و برنامههای تکثیر رو به ازدیاد و در حال احیا است اما همزمان با این خبر خوب، متأسفانه خبرهای بد و نگرانکنندهای هم از گونههای دیگر مطرحشده است؛ چنانچه بررسیها نشان داده ۳۱ گونه جانوری دیگر برای همیشه از روی کره زمین محوشدهاند.
آخرین جانوران ازدسترفته
اتحادیه جهانی حفاظت از طبیعت (IUCN سرواژه Intenational Union for Conservation of Nature) که بهطور منظم گزارش گونههای در معرض خطر را بهروزرسانی میکند، در آخرین بهروزرسانی خود هشدار داده است سه گونه قورباغه و یکگونه کوسه هم از بین رفتهاند و در مقابل دلفین آمازون و سه گونه بلوط هم در معرض تهدید هستند.
این بهروزرسانی درعینحال نشان میدهد از دست رفتن گونههای کلیدی در زیستبومهای حیاتی همچنان ادامه دارد. اتحادیه جهانی حفاظت اعلام کرده است دلفینهای آب شیرین اکنون در سراسر دنیا در معرض تهدید هستند و دلیلش هم فعالیتهای صیادی خطرناک، آلودگیها، سدسازی روی رودخانهها و کشتار این حیوانات است که اکثراً هم در معرض خطر هستند. وضعیت برای بسیاری از گونههای کوسه هم نگرانکننده است. چنانکه یکگونه کوسه از سال 1323 شمسی/ ۱۹۳۴ میلادی تاکنون دیگر در دریای جنوب چین مشاهده نشده است.
آیا وضع گیاهان بهتر است؟
وضعیت گیاهان هم تعریف چندانی ندارد و آنها هم تحتتاثیر فشارهای رو به رشد ناشی از عوامل انسانی قرارگرفتهاند. هشدار اتحادیه جهانی حفاظت بهطور خاص شامل جد وحشی برخی از غلات و میوههای مورداستفاده انسانها میشود که اکنون در برخی کشورها بهطورجدی در معرض خطر هستند. بهعنوانمثال، اکنون سه گونه از فندقهای وحشی در استرالیا، چین و مکزیک درخطر انقراض هستند. درست است که بخشی از این اتفاق در تغییرات اقلیمی ریشه دارد اما این را هم باید در نظر بگیریم که گونههای مهاجمی که انسانها در اکوسیستمهای حساس رهاسازی کردهاند در این میان بسیار اثرگذار بودهاند.
اتحادیه جهانی حفاظت میگوید متأسفانه یکسوم گونههای بلوط در سراسر دنیا در معرض خطر انقراض هستند و این در حالی است که بسیاری از آنها فقط در محدودههای جغرافیایی خاص زیست میکنند. تغییرات اقلیمی، چرخههای آتشسوزی طبیعی را بر هم زده و یکی از تهدیدات پیشروی گونههای مختلف بلوط، همین آتشسوزیها و درضمن حضور گونههای مهاجم است. درست است که کشورهای چین و مکزیک بیشترین تعداد گونههای گیاهی بلوط در معرض تهدید را دارند اما وضعیت بلوطها در آمریکا هم بهواسطه بیماریها، گونههای مهاجم و بحران تغییرات اقلیمی نگرانکننده است.
عمق فاجعه زمانی بیشتر مشخص میشود که بدانیم این آمار فقط مربوط به گونههای شناختهشده است درحالیکه درروی کره زمین هنوز تعداد بسیار زیادی از گونهها اعم از جانوری یا گیاهی هستند که در دنیای علم شناختهنشدهاند.
منابع: CNN و The Guardian