اولین محصول غنی‌شده UF6
سخنگوی دولت دیروز از دستور رئیس‌جمهوری برای اجرای قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها خبر داد و گفت: فرآیند تزریق گاز در فردو شروع شده و به‌زودی اولین محصول اورانیوم غنی‌شده UF6 به دست می‌آید.
علی ربیعی تصریح کرد: کلیه این فرآیند پس از انجام اقدامات اولیه از قبیل اطلاع‌رسانی به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و تحویل پرسشنامه طراحی بر مبنای تعهدات پادمانی کشور صورت گرفته است.
علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی، روز شنبه با بیان این‌که سازمان متبوعش آماده اجرای قانون لغو تحریم‌هاست گفته بود آغاز غنی‌سازی بلافاصله پس از دستور رئیس‌جمهوری آغاز می‌شود. وی همچنین از تسلیم‌ نامه‌ جمهوری اسلامی ایران به آژانس برای اعزام بازرسان خود به ایران جهت فک پلمب خبر داده بود. وی در تشریح جزئیات اقداماتی که باید برای آغاز غنی‌سازی 20درصدی صورت گیرد گفته بود که باید تحت نظارت آژانس در آینده نزدیک، کپسول گاز اورانیوم را تعویض کنیم.
 5 سال تعطیلی غنی‌سازی 20درصد
غنی‌سازی 20درصد یکی از حساسیت‌برانگیزترین بخش‌های فعالیت هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران برای غرب بوده است. پیش از امضای برجام ایران برای مصارف صلح‌آمیز خود تحت نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، غنی‌سازی 20درصدی را به‌عنوان یکی از فعالیت‌های خود توسعه داده بود اما با توجه به اصرار طرف غربی، این بخش از فعالیت‌ها پس از برجام تعطیل شد.
تعطیلی این فعالیت‌ها با وجود تمام تخلفات آمریکا و اروپا از برجام ادامه داشت و حتی پس از خروج آمریکا از برجام در سال 97 نیز دولت جمهوری اسلامی ایران تلاش کرد با رویکرد مدارا با طرف مقابل برخورد کند و بر همین اساس سراغ غنی‌سازی 20درصد نرفت. ایران یک‌سال پس از خروج آمریکا از برجام هم به همان شکل قبل و به صورت کامل توافق هسته‌ای را اجرا کرد و نهایتا پس از یک‌سال از خروج آمریکا و ادامه تعلل اروپا، ایران گام‌های پنجگانه هسته‌ای خود برای کاهش تعهدات برجامی را در 18 اردیبهشت 98 آغاز کرد.
 تلاش مجلس برای خارج کردن دولت از انفعال
این گام‌ها هر دوماه یک‌بار به اجرا در‌آمد و در گام آخر که دقیقا یک سال قبل و در 15دی‌ماه سال گذشته برداشته شد جمهوری‌اسلامی ایران اعلام کرد به هیچ‌یک از محدودیت‌های فنی قیدشده در برجام پایبند نیست.براساس گام‌هایی که سال قبل از سوی ایران برداشته شد عملا هم پای فردو به غنی‌سازی باز شد و هم سقف غنی‌سازی 3/47درصد که به‌عنوان محدودیت برجامی از سوی ایران پذیرفته شده بود کنار گذاشته شد. اما دولت روحانی با توجه به رویکردی که از ابتدا در دستورکار داشته همچنان در مسیر مدارا با غرب حرکت کرد و با وجود اعلام کنار گذاشتن محدودیت‌های فنی، همچنان فعالیت‌های هسته‌ای را در شرایطی نگه‌داشت که چندان باعث ایجاد حساسیت برای غربی‌ها نشود. در همین چارچوب بود که در این یک‌سال هم همچنان سطح غنی‌سازی ایران زیر 5درصد باقی ماند.
نتیجه چنین فرآیندی همچون گذشته نشان داد که مسامحه با غربی‌ها به‌هیچ‌وجه باعث اجرایی شدن تعهدات آنها نخواهد شد و صرفا پیشروی آنها در طرح خواسته‌های زیاده‌طلبانه را به همراه دارد. بر همین اساس بود که نه‌تنها اروپایی‌ها پس از گام‌های هسته‌ای ایران تغییری در رویکرد خود در اجرای برجام ندادند که چند ماه قبل نسبت به همکاری ایران با آژانس نیز بیانیه‌ای صادر کردند و بانی قطعنامه‌ای ضدایرانی علیه ایران در شورای حکام آژانس شدند.
مجموعه این حوادث باعث شد که مجلس شورای اسلامی در 12 آبان یک روز قبل از انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا یک فوریت طرح راهبردی لغو تحریم‌ها را تصویب کند که البته پس از شهادت دانشمند هسته‌ای کشورمان محسن فخری‌زاده، نمایندگان در نامه‌ای خواستار دوفوریتی شدن این طرح شدند و بلافاصله پس از تصویب دو فوریت در دستورکار قرار گرفت و مراحل تصویب را طی کرد و به قانون تبدیل شد.
دولت از ابتدای قرار گرفتن این طرح در دستورکار مجلس، ملاحظاتی نسبت به آن مطرح و اعلام کرد با آن مخالف است. در روزهای گذشته نیز حرف و حدیث‌هایی وجود داشت که آیین‌نامه اجرایی دولت برای مصوبه مجلس، با متن آن مغایرت دارد. علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی هم در روزهای گذشته در مصاحبه‌ای اعلام کرده بود منابع مالی برای اجرای این طرح دیده نشده و سازمان انرژی اتمی بودجه کافی را برای عملیاتی کردن آن ندارد.
اما علی ربیعی، سخنگوی دولت روز گذشته به همه این حرف و حدیث‌ها پایان داد و به دستور رئیس‌جمهوری برای تامین اعتبار قانون اقدام راهبردی مجلس برای لغو تحریم‌ها اشاره کرد و گفت: هفته گذشته رئیس‌جمهوری در نامه‌ای به معاون اول خود در خصوص تامین بودجه بخشی از این قانون در سال ۱۳۹۹ دستورات لازم را داده است.
سخنگوی دولت با بیان این‌که مواضع دولت در خصوص این قانون به صراحت اعلام شده است، تاکید کرد: دولت خود را ملزم به اجرای قانون می‌داند.


میخاییل اولیانوف نماینده روسیه در نهادهای بین‌المللی در شهر وین، اقدام ایران درخصوص رساندن غنی‌سازی اورانیوم به ۲۰ درصد را قابل پیش‌بینی توصیف کرد.
اولیانوف در پیامی توییتری نوشت: این‌که ایران اعلام کرد به غنی‌سازی اورانیوم در سطح ۲۰ درصد ادامه می‌دهد، خبری فوری نیست. این گام با توجه به قوانین تصویب شده در مجلس ایران قابل پیش‌بینی بود.
این دیپلمات روس افزود:‌ نکته اصلی اینجاست که با توجه به احتمال عادی شدن اوضاع پیرامون برجام، این اقدام قابل برگشت است.از سوی دیگر اتحادیه اروپا در واکنش به تصمیم ایران برای افزایش سطح غنی سازی اورانیوم مدعی شده که این اقدام ایران انحراف قابل ملاحظه‌ای از توافق هسته‌ای است.

شروع اجرای قانون راهبردی مجلس و آغاز غنی‌سازی 20درصد در فردو پیام‌های مختلفی برای غرب خواهد داشت و می‌تواند تلنگر جدی به کشورهای اروپایی باشد که اگر خواستار حفظ برجام هستند باید هرچه سریع‌تر تغییری در رویکردهای خود بدهند.  تجربه تاریخی مردم ایران می‌گوید دشمن هرگز به اختیار خود تحریم‌ها را تعدیل نکرده و تنها عامل موثر که در گذشته بارها تجربه شده، هزینه‌مند کردن رفتار دشمن و منتفی کردن همان نتیجه‌ای است که دشمن در پی آن است، یعنی نشاندن ایران پای میز مذاکره از موضع ضعف.   
ایران در همین چارچوب و در راستای اجرایی کردن قانون مجلس شورای اسلامی به دنبال ورود به حوزه‌هایی است که دشمن از آن نگرانی جدی دارد که یکی از آنها غنی‌سازی 20درصدی است.
فواد ایزدی، عضو هیات علمی دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران در گفت‌وگو با جام‌جم با اشاره به آغاز غنی‌سازی 20 درصد در ایران می‌گوید: باید زودتر روند غنی‌سازی 20درصد را شروع می‌کردیم اما به هر صورت آغاز این بخش از فعالیت‌ها در مقطع فعلی نیز می‌تواند پیام‌های مهمی به غرب داشته باشد و به عنوان نمادی از پاسخگویی قاطع ایران (در زمینه هسته‌ای) به تخلفات طرف غربی شناخته شود.  این استاد دانشگاه با بیان این‌که در سال‌های گذشته، کشور تحت فشار و محدودیت بود و برخی از دانشمندان هسته‌ای کشور از سوی عوامل جنایتکار ترور شدند می‌گوید: نیاز است که از سوی جمهوری اسلامی ایران پاسخ مناسبی به طرف مقابل داده شود. چراکه اگر در قبال فعالیت‌های ضدایرانی که از سوی طرف مقابل صورت می‌گیرد پیام و پاسخی قاطع داده نشود آنها تصور می‌کنند ایران در هر صورت و تحت هر شرایطی همچنان سیاست صبر و مراعات را در پیش می‌گیرد.  ایزدی تاکید می‌کند: طرف مقابل باید متوجه شود که دیگر صبر و مراعات ایران در قبال این فشارها به اتمام رسیده و باید منتظر اقدام عملی جمهوری اسلامی در استفاده از حقوق مسلم خود باشد.
 تداوم در مسیر غنی‌سازی 20درصد
در چنین شرایطی آغاز غنی‌سازی اورانیوم با غنای 20درصد را می‌توان نمایانگر احیای توسعه برنامه هسته‌ای و همچنین پاسخ محکمی به عهدشکنی متناوب شرکای برجامی دانست. احیای این بخش از فعالیت هسته‌ای کشورمان می‌تواند تا حدودی توازن از دست رفته در تعهدات برجامی را بازگرداند و البته طبیعتا با توجه به حساسیت غربی‌ها باعث واکنش‌هایی از سوی آنها خواهد شد.  
حمیدرضا ترقی، تحلیلگر مسائل بین‌الملل در همین زمینه به جام‌جم می‌گوید: اقدام ایران نشان‌دهنده اتخاذ سیاست استراتژی مقاومت در برابر دشمن و طی مسیری است که جمهوری اسلامی ایران به منظور رفع تحریم‌ها اتخاذ کرده است.  وی می‌گوید: جمهوری اسلامی ایران باید مسیر آغازشده را با جدیت ادامه دهد و حتی در صورتی که طرف مقابل اقدام به تهدید و افزایش فشار نماید نباید از راهی که در پیش گرفته‌ایم کوتاه بیاییم بلکه ضروری است تا مسیر در پیش گرفته شده را تا زمانی که طرف مقابل به تعهداتش عمل کند ادامه دهیم و کوتاه نیاییم.
همان‌طور که ترقی می‌گوید غربی‌ها باید بدانند که اگر همچنان بر عدم پایبندی خود پایدار باشند ایران نیز اجازه نخواهد داد برجام بیش از این به کشور خسارت وارد کند. در نتیجه همان‌گونه که آنها به تعهدات عمل نکردند ایران نیز روند کاهش تعهدات خود را تا مسیر لغو برجام ادامه خواهد داد.

غنی‌سازی هسته‌ای مصارف متعددی دارد و یکی از آنها به‌خصوص در مورد غنی‌سازی 20 درصد، مصارف پزشکی است. اهمیت فعالیت در این حوزه زمانی بیشتر می‌شود که نگاهی به عملکرد کشورهای غربی و حتی کشورهای دوست ایران در ماه‌های اخیر بیندازیم که بر‌خلاف تمام موازین حقوقی، عرفی و اخلاقی بین‌المللی حاضر به فروش دارو و انتقال اقلام پزشکی و دارویی به جمهوری اسلامی ایران نشدند. خوب است بدانید که غنی‌سازی 20 درصدی برای تولید رادیو‌دارو و تشخیص و درمان بیماری‌های صعب‌العلاج مورد استفاده قرار می‌گیرد. ما در ابتدا که این موضوع مطرح شد چون ذخایر انرژی 20درصدی رو به اتمام بود از طریق کشورهای عضو آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواستیم اقدام کنیم اما به‌واسطه مخالفت آمریکا به این موضوع، کارشکنی‌های زیادی در این عرصه صورت گرفت. پس از آن دانشمندان ما در این حوزه وارد شدند و ایران را در زمینه غنی‌سازی 20 درصدی به خودکفایی رساندند.
این موارد در سال‌های گذشته کمتر مورد توجه قرار گرفته و بیشتر مباحث سیاسی برجسته شده است. نکته دیگر این‌که ما به لحاظ چارچوب اساسنامه آژانس انرژی اتمی می‌توانیم از این توانمندی بهره ببریم. در همین رابطه البته کشورهای غربی به جار و جنجال پرداختند و حتی به تعهدات‌شان هم عمل نکردند. به نظر می‌رسد در این قضیه جای شاکی و متهم عوض شده است. ما در این رابطه مدعی هستیم دنیا باید در عرصه بیماری به ایران چه در زمینه کرونا و چه در زمینه بیماری‌های صعب‌العلاج کمک کند؛ کما این‌که در موارد مشابه همکاری‌های بین‌المللی در حوزه‌های دارو و کمک‌های پزشکی وجود دارد اما متاسفانه در این حوزه کمکی به ایران نشد و حتی در برخی از موارد هم با قلدری ایران را تحت فشار قرار دادند. بحث غنی‌سازی 20 درصدی ایران موضوعی مخفی نیست و قبلا هم این مساله را به اطلاع آژانس رساندیم و حق داریم در این عرصه فعالیت کنیم.

شروع غنی‌سازی 20 درصد که بعد از تصویب قانون لغو تحریم‌ها در شرایط حاضر صورت گرفت حاوی پیامی جدی به اروپا و آمریکاست و از ‌سوی  این اقدام گویای اقتدار ملت ایران است که بعد از بی‌تعهدی طرف اروپایی و همچنین نقض برجام از طرف آمریکا، ملت ایران این حق را برای خود در نظر دارد و نمایندگان مجلس که نماینده ملت هستند این حق را برای ملت ایران قائل هستند که جمهوری اسلامی در مسیر احیای صنعت هسته‌ای گام بردارد. ما شرایط غنی‌سازی 20 درصد را در مسیر صلح‌آمیز مجددا احیا می‌کنیم و امیدواریم در مسیر تحقیق، توسعه و غنی‌سازی بتوانیم این صنعت را به همان سرعت قبل پیش ببریم.
همچنین این اقدام این پیام را به طرف اروپایی خواهد داد که در مهلت دو ماهه‌ای که مجلس در قانون لغو تحریم‌ها برای آنها قائل شده و در‌واقع به‌نوعی یک دوره راستی‌آزمایی است، اگر طرف اروپایی به تعهدات خود در برجام عمل کند تعهدات برجامی ایران به حالت قبل بر‌می‌گردد و اگر این اتفاق نیفتاد، ایران لزومی نمی‌بیند به تعهدات خود پایبند باشد و نمایندگان با نظارت بر اجرای قانون لغو تحریم‌ها از دولت خواهند خواست که تمامی تعهدات برجامی را در راستای اجرای مفاد قانون لغو تحریم‌ها کنار بگذارد. غنی‌سازی 20 درصد در طول مدت بعد از امضای برجام به‌‌رغم نگرانی نخبگان، مردم و بعضا نمایندگان مجلس متوقف ماند و الان بهترین فرصت برای کشور ما است تا بتوانیم غنی‌سازی 20 درصدی را مجددا به شرایط سابق خود برگردانیم که این صنعت احیا شود و تا حدودی توازن از دست رفته به‌واسطه تعهدات برجام برگردد. دولت با همکاری سازمان انرژی اتمی باید از توان و ظرفیت نخبگان برای احیای مجدد صنعت هسته‌ای استفاده کند.