در این گزارش با راهکارهایی برای از بین بردن پشه سیاه گل و گیاهان آشنا می‌شوید
علیه لشکر پشه‌ها
کم نیستند افرادی که از گلایه می‌کنند در گلدان‌هایشان پشه‌های ریزی پیدا شده است. آنها می‌پرسند برای حل این مشکل چه باید کرد؟ چرخه زندگی این پشه‌ها به گونه‌ای است که همیشه هستند اما در پاییز و زمستان چون در و پنجره‌ها بسته است بیشتر به چشم می‌آیند و جزو آفات محیط‌های کشت و ریشه هستند. در حالت بالغ که پرواز می‌کنند باعث آزار و اذیت می‌شوند و در مرحله نوزادی چون از ریشه گیاه تغذیه می‌کنند برای آن مضرند. البته توانایی پروازشان ضعیف است و در همان فاصله نزدیک به شاخ و برگ گیاه پرواز می‌کنند. در خاک گلدان خیلی سریع تکثیر می‌شوند. یکی از مهم‌ترین اقدامات برای کنترل پشه سیاه گلدان این است که خاک پای گل‌ها را خیلی مرطوب نگه ندارید. معمولا آفت در محیط خشک کمتر دیده می‌شود.
معرفی پشه سیاه گلدان
این حشره به خاطر نام انگلیسی‌اش( Fungus Gnat) به پشه قارچ هم معروف است. مراحل زندگی‌اش شامل چهار مرحله است.
1- تخم: کوتاه‌ترین دوره زندگی حشره و حدود
6-4 روز است.
2-لارو یا کرم: چهار تا شش روز بعد از تخمگذاری، تخم‌ها تبدیل به لارو یا کرم می‌شوند. لاروها کرم‌های بسیار ریز با رنگ روشن هستند که طول بدن‌شان شش میلی‌متر است. مرحله کرمی، طولانی‌ترین مرحله زندگی حشره است که دو هفته طول می‌کشد و لارو با تغذیه از ریشه و ساقه گیاه به‌خصوص از ریشه و ساقه گیاهان تازه سبز شده، قارچ‌ها، موادآلی و خاک‌هایی مثل پیت ماس خسارت زیادی به گیاه می‌زند.
3- شفیره یا پیله: بعد وارد مرحله پیله می‌شود که برای گذر از آن به سه تا چهار روز زمان نیاز دارد.
4- حشره بالغ یا کامل: به رنگ سیاه مایل به خاکستری و بسیار شبیه پشه‌های خانگی بوده و طول بدن آن سه میلی‌متر است. حشره کامل این نوع پشه به گیاه آسیب نمی‌زند. اما وقتی به تعداد زیادی تکثیر می‌شوند حضورشان در فضای خانه آزار دهنده است. طول عمر حشرات بالغ یک هفته است و طی این مدت زمان می‌توانند در خاکی که مرطوب و مقوی باشد بیش از ۳۰۰تخم بگذارند.
مدت زمان زندگی این حشره، سه تا چهار هفته است. پس به دلیل کوتاهی این مدت، شما ممکن است هر چهار مرحله را با هم در گلدان تان تجربه کنید. به همین خاطر برای مبارزه با این آفت با توجه به این‌که در چه مرحله‌ای از زندگی است باید روش‌های مختلفی به کار ببرید.
نشانه‌های پشه سیاه
این آفت، ابتدای تغذیه کرم باعث پژمردگی گیاه و در گیاهان گلدار موجب افتادگی جوانه‌ها شده و نهایتا به ضعف آن و زردی برگ‌هایش منجر می‌شود. بعضی گل و گیاهان آپارتمانی به این آفت حساسند. پشه سیاه، یکی از آفات گلخانه‌ای است که خسارت زیادی به گلخانه‌داران وارد می‌کند.
پیشگیری از آفت
برای مبارزه با این آفت باید نکاتی را رعایت کرد. این نکات البته به محل نگهداری گل و گیاهان نیز مربوط می‌شود. در ادامه به برخی از آنها اشاره شده است.
در گلفروشی:
موقع خرید دقت کنید آیا حشره‌ای اطراف گیاه پرواز می‌کند یا نه؟
خاک پای گلدان را کمی زیر و رو کنید تا از نبودن نوزاد حشره در آن مطمئن شوید.
در خانه:
گلدان‌های تازه خریداری شده را که به خانه می‌آورید چند روز قرنطینه کنید تا اگر مبتلا به آفت بود گلدان‌های قدیمی‌تان هم را آلوده نکند.
در گلخانه‌ها:
خاک را قبل از استفاده با سموم حشره‌کش و قارچ‌کش ضدعفونی کنید.
گیاهان آپارتمانی را از بسترهای کاشت قلمه‌ها جدا کنید.
روش مقابله
بهترین روش‌های از بین بردن پشه گلدان چیست؟ برای رسیدن به پاسخ این پرسش باید روش‌های طبیعی و شیمیایی را بررسی کرد.
روش‌های غیرشیمیایی
مراقب زیرگلدانی‌ها باشید. نگذارید آب اضافی در آنها بماند.
گلدان حتما باید دارای سوراخ زهکشی باشد تا آب در خاک گلدان نماند.
خاک گلدان را بررسی کنید. اگر زیاد سفت است و باعث آب ماندگی می‌شود آن را عوض کنید.
فاصله استاندارد بین دو آبیاری را رعایت کنید. در بیشتر گیاهان (به استثنای گیاهان رطوبت‌دوست و حساس به خشکی) تا خاک پای گلدان خشک نشده نیازی نیست آنها را آبیاری کنید. دقت کنید که خشکی سطح خاک را ملاک قرار ندهید. بلکه باید انگشت خود را در خاک فرو کنید. اگر به اندازه دو بند انگشت خشک بود یعنی وقت آبیاری‌اش است.
حواس‌تان باشد در زمستان نیاز آبی گیاهان کمتر است. پس با آبیاری بی‌رویه محیط مناسبی را برای رشد پشه سیاه فراهم نکنید.
به نظافت گلدان اهمیت دهید. برگ و گل‌های خشک را تا قبل از این‌که به محل امنی برای تخمگذاری حشره تبدیل شوند، از پای گلدان جمع کنید.
اگر از پسماندهای خانگی به عنوان کود استفاده می‌کنید دقت کنید پسماند خشک و پودرشده باشد. پسماند تر محل تجمع این آفات است.
نقاط کانونی رشد آفت را شناسایی کنید. گلدان‌های خالی، سطل‌های زباله و پسماندهای تر مکان‌های مناسبی برای رشد این حشره است.
بعد از ابتلای گل به پشه سیاه، نباید گیاهان را تا موقع خشک شدن خاک گلدان، دوباره آبیاری کنید. خشک نگه‌داشتن خاک، برای رهایی از این آفت لازم است.
همچنین می‌توانید گلدان‌های آلوده را به نقطه‌ای در معرض نور مستقیم آفتاب و یا به هوای آزاد منتقل کنید تا خاک سریع‌تر خشک شود.
این حشره بیشتر در گلدان‌هایی تخمگذاری می‌کند که خاک‌شان خیس باشد و در سایه قرار داشته باشند.
اگر گلدان‌تان آلوده شده موادی مثل خزه و سنگ‌های رنگی را که باعث تجمع آب می‌شوند از پای آن بردارید.
گرمادرمانی و تله‌درمانی
می‌توانید برای از بین بردن آفت، خاک را به روش گرمادرمانی ضدعفونی کنید. برای این کار اول آن را کمی خیس کنید و بعد داخل یک نایلون سیاه ریخته و به مدت 6-4 هفته در یک جای گرم قرار دهید. در این مدت اگر تخم حشره در خاک باشد از بین می‌رود.
کارت زرد: احتمالا کارت‌های زردرنگ آویزان‌شده در اطراف درختان یا سقف گلخانه‌ها را دیده‌اید که حشراتی روی آنها چسبیده‌اند. این کارت‌ها به‌عنوان تله برای به دام انداختن آفات مورداستفاده قرار می‌گیرند. رنگ زرد برای حشرات جذاب است و آنها به خاطر رنگ کارت‌ها به سمت‌شان پرواز می‌کنند اما چون سطح کارت چسبناک است، به دام می‌افتند.
بهتر است است کارت را با فاصله کمی از بالای گلدان آویزان کنید. یا اگر آویزان‌کردن برایتان ممکن نیست آن را به کمک یک تکه چوب بلند، در خاک گلدان فرو کنید. بعد از هر بار که سطح کارت از پشه‌ها پر شد، آن را عوض کنید.
سیب‌زمینی: سیب‌زمینی هم جاذب حشرات است که مثل یک تله عمل و پشه‌های گلدان را به سمت خودش جلب می‌کند. برای این کار شما می‌توانید یک عدد سیب‌زمینی را به قطعات کوچکی ببرید و آنها را روی خاک گلدان خود قرار دهید. بعد از گذشت 5-4 ساعت به سراغ‌شان بروید. آنهایی را که آلوده شده‌اند بردارید و دوباره تکه‌های تمیز بگذارید تا مطمئن شوید دیگری حشره‌ای باقی نمانده. بعضی‌ها قطعات سیب‌زمینی را داخل خاک می‌گذارند. کنترل‌کردن تله در این حالت سخت است.
دارچین: پاشیدن پودر دارچین در پای خاک گلدان یا گذاشتن قطعات کوچک آن باعث فراری‌دادن حشرات از گلدان می‌شود.
سیر: بوی سیر هم مثل دارچین فراری‌دهنده حشرات بوده و کافی است قطعات کوچک سیر را در خاک گلدان فرو کنید تا حشرات فرار را بر قرار ترجیح دهند.
بابونه: بابونه را دم کنید و بگذارید سرد شود و یک قسمت از این دمنوش را با سه قسمت آب مخلوط کنید و روی سطح گلدان آلوده، بپاشید.
سرکه: یک ظرف سرکه در بسته در اطراف گیاهان‌تان قرار دهید و روی در آن چند سوراخ ایجاد کنید. بوی آن مثل یک ماده ضدعفونی‌کننده عمل می‌کند.
استفاده از مواد شیمیایی
یادتان باشد شما گل و گیاهان را برای حفظ نشاط و شادابی به محیط خانه یا محل کارخود آورده‌اید نه برای آسیب به سلامت خود و محیط‌زیست اما اگر خواستید به عنوان آخرین و دورترین راه‌حل این روش را به کار ببرید از سم سایپرمترین استفاده کنید. سه سی‌سی از سم را باید در ده لیتر آب حل کنید و همراه آب آبیاری به گل بدهید. اگر مقدار آب مصرفی کمتر است تناسب ببندید و مقدار سم را هم کم کنید. موقع آماده‌سازی و استفاده حتما ماسک بزنید و دستکش بپوشید. این سم قابل اسپری‌کردن روی برگ‌ها هم هست.
این حشره به خاطر نام انگلیسی‌اش( Fungus Gnat) به پشه قارچ هم معروف است. مراحل زندگی‌اش شامل چهار مرحله است.
1- تخم: کوتاه‌ترین دوره زندگی حشره و حدود
6-4 روز است.
2-لارو یا کرم: چهار تا شش روز بعد از تخمگذاری، تخم‌ها تبدیل به لارو یا کرم می‌شوند. لاروها کرم‌های بسیار ریز با رنگ روشن هستند که طول بدن‌شان شش میلی‌متر است. مرحله کرمی، طولانی‌ترین مرحله زندگی حشره است که دو هفته طول می‌کشد و لارو با تغذیه از ریشه و ساقه گیاه به‌خصوص از ریشه و ساقه گیاهان تازه سبز شده، قارچ‌ها، موادآلی و خاک‌هایی مثل پیت ماس خسارت زیادی به گیاه می‌زند.
3- شفیره یا پیله: بعد وارد مرحله پیله می‌شود که برای گذر از آن به سه تا چهار روز زمان نیاز دارد.
4- حشره بالغ یا کامل: به رنگ سیاه مایل به خاکستری و بسیار شبیه پشه‌های خانگی بوده و طول بدن آن سه میلی‌متر است. حشره کامل این نوع پشه به گیاه آسیب نمی‌زند. اما وقتی به تعداد زیادی تکثیر می‌شوند حضورشان در فضای خانه آزار دهنده است. طول عمر حشرات بالغ یک هفته است و طی این مدت زمان می‌توانند در خاکی که مرطوب و مقوی باشد بیش از ۳۰۰تخم بگذارند.
مدت زمان زندگی این حشره، سه تا چهار هفته است. پس به دلیل کوتاهی این مدت، شما ممکن است هر چهار مرحله را با هم در گلدان تان تجربه کنید. به همین خاطر برای مبارزه با این آفت با توجه به این‌که در چه مرحله‌ای از زندگی است باید روش‌های مختلفی به کار ببرید.
نشانه‌های پشه سیاه
این آفت، ابتدای تغذیه کرم باعث پژمردگی گیاه و در گیاهان گلدار موجب افتادگی جوانه‌ها شده و نهایتا به ضعف آن و زردی برگ‌هایش منجر می‌شود. بعضی گل و گیاهان آپارتمانی به این آفت حساسند. پشه سیاه، یکی از آفات گلخانه‌ای است که خسارت زیادی به گلخانه‌داران وارد می‌کند.
پیشگیری از آفت
برای مبارزه با این آفت باید نکاتی را رعایت کرد. این نکات البته به محل نگهداری گل و گیاهان نیز مربوط می‌شود. در ادامه به برخی از آنها اشاره شده است.
در گلفروشی:
موقع خرید دقت کنید آیا حشره‌ای اطراف گیاه پرواز می‌کند یا نه؟
خاک پای گلدان را کمی زیر و رو کنید تا از نبودن نوزاد حشره در آن مطمئن شوید.
در خانه:
گلدان‌های تازه خریداری شده را که به خانه می‌آورید چند روز قرنطینه کنید تا اگر مبتلا به آفت بود گلدان‌های قدیمی‌تان هم را آلوده نکند.
در گلخانه‌ها:
خاک را قبل از استفاده با سموم حشره‌کش و قارچ‌کش ضدعفونی کنید.
گیاهان آپارتمانی را از بسترهای کاشت قلمه‌ها جدا کنید.
روش مقابله
بهترین روش‌های از بین بردن پشه گلدان چیست؟ برای رسیدن به پاسخ این پرسش باید روش‌های طبیعی و شیمیایی را بررسی کرد.
روش‌های غیرشیمیایی
مراقب زیرگلدانی‌ها باشید. نگذارید آب اضافی در آنها بماند.
گلدان حتما باید دارای سوراخ زهکشی باشد تا آب در خاک گلدان نماند.
خاک گلدان را بررسی کنید. اگر زیاد سفت است و باعث آب ماندگی می‌شود آن را عوض کنید.
فاصله استاندارد بین دو آبیاری را رعایت کنید. در بیشتر گیاهان (به استثنای گیاهان رطوبت‌دوست و حساس به خشکی) تا خاک پای گلدان خشک نشده نیازی نیست آنها را آبیاری کنید. دقت کنید که خشکی سطح خاک را ملاک قرار ندهید. بلکه باید انگشت خود را در خاک فرو کنید. اگر به اندازه دو بند انگشت خشک بود یعنی وقت آبیاری‌اش است.
حواس‌تان باشد در زمستان نیاز آبی گیاهان کمتر است. پس با آبیاری بی‌رویه محیط مناسبی را برای رشد پشه سیاه فراهم نکنید.
به نظافت گلدان اهمیت دهید. برگ و گل‌های خشک را تا قبل از این‌که به محل امنی برای تخمگذاری حشره تبدیل شوند، از پای گلدان جمع کنید.
اگر از پسماندهای خانگی به عنوان کود استفاده می‌کنید دقت کنید پسماند خشک و پودرشده باشد. پسماند تر محل تجمع این آفات است.
نقاط کانونی رشد آفت را شناسایی کنید. گلدان‌های خالی، سطل‌های زباله و پسماندهای تر مکان‌های مناسبی برای رشد این حشره است.
بعد از ابتلای گل به پشه سیاه، نباید گیاهان را تا موقع خشک شدن خاک گلدان، دوباره آبیاری کنید. خشک نگه‌داشتن خاک، برای رهایی از این آفت لازم است.
همچنین می‌توانید گلدان‌های آلوده را به نقطه‌ای در معرض نور مستقیم آفتاب و یا به هوای آزاد منتقل کنید تا خاک سریع‌تر خشک شود.
این حشره بیشتر در گلدان‌هایی تخمگذاری می‌کند که خاک‌شان خیس باشد و در سایه قرار داشته باشند.
اگر گلدان‌تان آلوده شده موادی مثل خزه و سنگ‌های رنگی را که باعث تجمع آب می‌شوند از پای آن بردارید.
گرمادرمانی و تله‌درمانی
می‌توانید برای از بین بردن آفت، خاک را به روش گرمادرمانی ضدعفونی کنید. برای این کار اول آن را کمی خیس کنید و بعد داخل یک نایلون سیاه ریخته و به مدت 6-4 هفته در یک جای گرم قرار دهید. در این مدت اگر تخم حشره در خاک باشد از بین می‌رود.
کارت زرد: احتمالا کارت‌های زردرنگ آویزان‌شده در اطراف درختان یا سقف گلخانه‌ها را دیده‌اید که حشراتی روی آنها چسبیده‌اند. این کارت‌ها به‌عنوان تله برای به دام انداختن آفات مورداستفاده قرار می‌گیرند. رنگ زرد برای حشرات جذاب است و آنها به خاطر رنگ کارت‌ها به سمت‌شان پرواز می‌کنند اما چون سطح کارت چسبناک است، به دام می‌افتند.
بهتر است است کارت را با فاصله کمی از بالای گلدان آویزان کنید. یا اگر آویزان‌کردن برایتان ممکن نیست آن را به کمک یک تکه چوب بلند، در خاک گلدان فرو کنید. بعد از هر بار که سطح کارت از پشه‌ها پر شد، آن را عوض کنید.
سیب‌زمینی: سیب‌زمینی هم جاذب حشرات است که مثل یک تله عمل و پشه‌های گلدان را به سمت خودش جلب می‌کند. برای این کار شما می‌توانید یک عدد سیب‌زمینی را به قطعات کوچکی ببرید و آنها را روی خاک گلدان خود قرار دهید. بعد از گذشت 5-4 ساعت به سراغ‌شان بروید. آنهایی را که آلوده شده‌اند بردارید و دوباره تکه‌های تمیز بگذارید تا مطمئن شوید دیگری حشره‌ای باقی نمانده. بعضی‌ها قطعات سیب‌زمینی را داخل خاک می‌گذارند. کنترل‌کردن تله در این حالت سخت است.
حشره‌کش‌های گیاهی و شیمیایی
گل و گیاهان حشره‌کش: برخی گیاهان خواص ضد حشره‌ای دارند. یعنی آفات با شنیدن بوی آنها نزدیک گل و گیاهان‌تان نمی‌شوند مثل جعفری، همیشه‌بهار، داوودی، ریحان، نعنا و ریحان. اگر گل و گیاه زیادی در خانه دارید، می‌توانید یکی از این گل‌ها را به‌عنوان حشره‌کش بین‌شان قرار دهید.دارچین: پاشیدن پودر دارچین در پای خاک گلدان یا گذاشتن قطعات کوچک آن باعث فراری‌دادن حشرات از گلدان می‌شود.
سیر: بوی سیر هم مثل دارچین فراری‌دهنده حشرات بوده و کافی است قطعات کوچک سیر را در خاک گلدان فرو کنید تا حشرات فرار را بر قرار ترجیح دهند.
بابونه: بابونه را دم کنید و بگذارید سرد شود و یک قسمت از این دمنوش را با سه قسمت آب مخلوط کنید و روی سطح گلدان آلوده، بپاشید.
سرکه: یک ظرف سرکه در بسته در اطراف گیاهان‌تان قرار دهید و روی در آن چند سوراخ ایجاد کنید. بوی آن مثل یک ماده ضدعفونی‌کننده عمل می‌کند.
استفاده از مواد شیمیایی
یادتان باشد شما گل و گیاهان را برای حفظ نشاط و شادابی به محیط خانه یا محل کارخود آورده‌اید نه برای آسیب به سلامت خود و محیط‌زیست اما اگر خواستید به عنوان آخرین و دورترین راه‌حل این روش را به کار ببرید از سم سایپرمترین استفاده کنید. سه سی‌سی از سم را باید در ده لیتر آب حل کنید و همراه آب آبیاری به گل بدهید. اگر مقدار آب مصرفی کمتر است تناسب ببندید و مقدار سم را هم کم کنید. موقع آماده‌سازی و استفاده حتما ماسک بزنید و دستکش بپوشید. این سم قابل اسپری‌کردن روی برگ‌ها هم هست.
