نسخه Pdf

در قرن 21 مردم قربانی جنگ رسانه‌ها (نه!) شدند

در قرن 21 مردم قربانی جنگ رسانه‌ها (نه!) شدند

فاطمه محبی مدال‌آور المپیاد سواد رسانه‌ای

آخرین کوک را که به بال‌های نقره‌ای رنگم زد؛ به سمت سالی دور در آینده پرواز کردم. وقتی رسیدم، بوی شکوفه‌های بهارنارنج ـ که از پنجره باعجله به داخل خانه می‌دویدند ـ نوید دادند که درست در میانه بهار فرود آمده‌ام. 
در خانه قدم می‌زدم و اطرافم را با دقت رصد می‌کردم. هرچند به موضوعات جنایی علاقه ندارم اما کتابی که روی میز قرار داشت عجیب مرا به خود جذب کرد. 
روی جلدش بزرگ حک شده بود: «در قرن ۲۱ میلادی مردم قربانی جنگ رسانه‌ای و طلب قدرت استکبار، (نه!) شدند.»
کتاب را به‌سرعت ورق می‌زدم و خلاصه حوادث آن را در ذهنم مرور می‌کردم...
«در روزگار قدیم و حوالی سال ۱۳۹۵ شمسی راکت‌فالکون‌ناین شرکت اسپیس‌ایکس روی سکوی پرتاب منفجر شد و نه‌تنها موجب خسارتی چند میلیون دلاری برای اسپیس‌ایکس شد، بلکه ماهواره ۲۰۰ میلیون دلاری ساخته صنایع هوافضای اسرائیل را نیز نابود کرد. این ماهواره، آموس6، بنا بود بخشی از پروژه بزرگ فیسبوک در فراهم کردن اینترنت در کل کره زمین باشد.»
حتی پلک نمی‌زدم! داشت ریشه ماجرای جالبی را می‌گفت.
«مارک زاکربرگ، مدیر و مؤسس فیسبوک، در فیسبوک اعلام ناراحتی کرده و شکست اسپیس‌ایکس را باعث شکست ماهواره خودشان دانسته بود. این موضوع به مذاق رئیس اسپیس‌ایکس، ماسک، خوش نیامده بود و این آغاز نبردی بین این دو نفر شد!»
صفحه‌ها را باعجله ورق می‌زدم، می‌خواستم نتیجه را زودتر بفهمم. این نام‌ها، برایم آشنا بودند.
«برایان اکتون که یکی از مؤسسان واتس‌اپ است و آن را به قیمت 19 میلیارد دلار به فیسبوک واگذار کرده بود، حدود دو سال بعد پویشی با هشتگ «فیسبوک را پاک کنید» در توییتر راه انداخت. این اتفاق بعد از مجادلات حقوقی واتس‌اپ بر سر اشتراک‌گذاری اطلاعات شخصی کاربران بود. همان موقع ماسک از این موضوع حمایت کرد و اقداماتی نیز انجام داد.»
واتس‌اپ! یاد جنجال و ماجرای حریم خصوصی و در سال‌های نه‌چندان نزدیک، افتاده بودم.
«اواخر سال ۱۳۹۸ شمسی بود که ایلان ماسک از این هشتگ استفاده کرد و این ادامه رقابت او با زاکربرگ را نشان می‌داد. بعد از مدتی ایلان ماسک در توییتی مردم را به استفاده از پیام‌رسان سیگنال دعوت کرد و دور از ذهن نیست اگر تصور کنیم این کار برای ضربه زدن به فیسبوک بوده است.»
داشتم فکر می‌کردم اهمیت استفاده از یک پیام‌رسان ساده چقدر است که در دنیا به خاطرش انواع جنگ رخ می‌دهد. اگر واقعا اطلاعات ساده افراد آن‌قدر مهم است، پس چرا آن را به‌راحتی در اختیار دشمنان قرار می‌دادیم؟
«آن روزها امکان دسترسی شبکه‌های مختلف به اطلاعات شخصی کاربران در فضای مجازی مساله جدیدی نبود بلکه مهم شفافیت در دسترسی‌ها، امنیت و رعایت حریم شخصی بود. چیزی که جنجال واتس‌اپ را ایجاد کرد این بود که اعلام شد اطلاعات کاربران واتس‌اپ در اختیار فیسبوک قرار می‌گیرد! اطلاعاتی که مدت‌ها سوءاستفاده از آنها برای مقاصد تجاری، سیاسی و... مورد بحث‌وجدل قرار گرفته بود.»
چشمانم را بستم و محکم فشار دادم، دلم نمی‌خواست بقیه ماجرا را بدانم، فقط می‌خواستم برگردم تا بقیه ماجرا را بسازم!