دولت جدید آمریکا از اول بهمن که رسما مستقر شده، با وجود شعارهای بایدن در دوران انتخابات، نه تنها برای احیای برجام هیچ کار مثبتی انجام نداده بلکه ظاهرا در مسیر تخریب بیشتر این توافق گام بر می‌دارد. پنجشنبه گذشته رسانه‌های غربی از ارائه پیش‌نویس قطعنامه‌ای از سوی آمریکا خبر دادند که از اعضای شورای حکام خواسته بود در راستای فشار بر ایران برای عمل به تعهدات هسته‌ای برجام، قطعنامه‌ای توبیخی علیه تهران تصویب کنند.
مقامات آمریکایی اگرچه در روزهای گذشته موضعگیری رسمی درباره این قطعنامه نکردند اما رسانه‌های غربی به نقل از مقامات اروپایی، این خبر را تایید کردند.
مواضع روزهای اخیر مقامات کشورمان هم نشان‌دهنده صحت این گزارش‌هاست و رئیس سازمان انرژی اتمی و وزیر خارجه کشورمان در روزهای اخیر نسبت به تصویب چنین قطعنامه‌ای در آژانس هشدار داده‌اند.
وزیر خارجه کشورمان دیروز در حاشیه حضور در نشست کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس با اشاره به تلاش برای صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام افزود: حرکت غلطی را اروپایی‌ها با حمایت از آمریکا در شورای حکام شروع کرده‌اند و فکر می‌کنیم این حرکت باعث به هم ریخته شدن شرایط خواهد شد.
وزیر خارجه تاکید کرد: به هم ریختگی شرایط کنونی را از طریق سفیر ایران در وین به همه اعضای شورای حکام توضیح داده‌ایم. امیدواریم عقل غلبه کند و اگر چنین نشود راهکارهایی داریم.
احتمالا اشاره ظریف به نامه‌ای است که علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی در روزهای گذشته به آن اشاره کرده بود. صالحی در این باره گفته بود: در صورتی که شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نسبت به اقدام ایران مبنی بر توقف پروتکل الحاقی قطعنامه‌ای را علیه کشورمان صادر کنند، ایران واکنش مناسبی خواهد داشت و در این راستا نامه‌ای هم ارسال شده است. اگرچه جزئیات این نامه رسما منتشر نشده اما خبرگزاری رویترز هفته گذشته مدعی شده بود ایران در این نامه هشدار داده است که اگر قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام آژانس تصویب شود به توافق اخیر با آژانس درباره فرصت سه‌ماهه برای احیای پروتکل الحاقی پایان خواهد داد.
 اظهارات گروسی در نشست شورای حکام
گروسی که هفته گذشته در سفر به تهران به توافقی در خصوص توقف اجرای پروتکل الحاقی دست یافته بود در جلسه دیروز شورای حکام به ارائه گزارشی در این زمینه پرداخت.
رافائل گروسی بیان کرد: بر اساس تفاهم به دست آمده، آژانس قادر خواهد بود کار راستی‌آزمایی و نظارت بر تعهدات هسته‌ای ایران ذیل برجام را اگر این تعهدات از طرف ایران از سرگرفته شود، ادامه دهد.
وی بیان کرد: از آخرین گزارش فصلی آژانس، تاکنون ۱۱گزارش درباره تحولات فعالیت‌های هسته‌ای در ایران منتشر شده است. گروسی یادآور شد ایران ۱۵ فوریه(۲۷ بهمن) اعلام کرد اقدامات داوطلبانه تحت برجام را از ۲۳فوریه (۵ اسفند) متوقف خواهد کرد.
مدیرکل آژانس ادعا کرد قبلا اعلام کرده است «توقف یا محدود کردن فعالیت‌های نظارتی آژانس در این مقطع بر توانمندی آژانس برای تهیه گزارش درباره تعهدات اتمی ایران پیامدهای جدی در پی دارد.»
وی با بیان این‌که در سفر اخیر خود با وزیر خارجه و رئیس سازمان انرژی اتمی کشورمان برای پیدا کردن راه‌حلی قابل پذیرش دو طرف که آژانس بتواند به فعالیت‌های راستی‌آزمایی ادامه دهد، رایزنی کرده است، افزود: مفاد تفاهم به دست آمده با ایران با قوانین این کشور سازگار است.
 تکرار ادعاهای آژانس
مدیرکل آژانس همچنین دوباره ادعای شناسایی ذرات هسته‌ای در مکان‌های اعلام‌نشده در ایران را مطرح و ادعا کرد جمهوری اسلامی پس از گذشت ۱۸ماه توضیحات لازم و کاملی ارائه نکرده است. وی با بیان این مطلب ادعایی، نسبت به وجود این ذرات ابراز نگرانی کرد و گفت آژانس ماه گذشته نتیجه تحقیقات خود را در این زمینه به ایران اعلام کرده است.
وی همچنین عنوان کرد در جریان آخرین سفرش به ایران در این باره گفت‌وگو و آمادگی خود را برای حل این اختلاف‌نظر اعلام کرده است. آژانس پیشتر ادعاهایی را درباره آنچه فعالیت‌های هسته‌ای اعلام نشده در مکان‌هایی در ایران خواند، مطرح کرده اما منبع آن را اعلام نکرده است.
خرداد امسال هم آژانس بر اساس ادعاهایی مشابه که از سوی رژیم‌صهیونیستی مطرح شده بود قطعنامه‌ای ضدایرانی را تصویب کرد.
 شاید 90روز کافی نباشد
مدیرکل آژانس همچنین در نشست خبری که بعد از جلسه شورای حکام برگزار شد با تاکید بر لزوم تداوم فعالیت‌های نظارتی بر تأسیسات هسته‌ای ایران گفت بازرسی‌ها از ایران نباید به عنوان برگ چانه‌زنی دیپلماتیک استفاده شود.
به گزارش فارس، گروسی در این نشست خبری درباره احتمال صدور قطعنامه‌ای از سوی شورای حکام علیه ایران گفت: به‌نظرم، صدور قطعنامه در حوزه اختیارات کشورهای عضو شورای حکام است... ولی اعضا تمایل دارند مکالمه‌های سازنده‌ای داشته باشند و اقدامات آژانس را حفظ کنند. این برای من مهم است.
گروسی درباره تفاهم فنی موقت با ایران نیز گفت که ذیل این توافق، آژانس می‌تواند همچنان نظارت بر تولید اورانیوم غنی‌شده در ایران را حفظ کند؛ البته شاید تهدیدهایی درباره لغو این توافق وجود داشته باشد اما فقط به اطلاعیه رسمی از سوی ایران اعتنا خواهد کرد.
وی در پاسخ به سوالی درباره توقف اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی از سوی ایران نیز تصریح کرد: پروتکل الحاقی به ما توانایی عمیقی برای دیدن آنچه در ایران رخ می‌دهد، داده بود؛ اما اکنون آن را از دست دادیم.
گروسی در پاسخ به این‌که از نظر وی، اجرای توافق پادمانی توسط ایران مهم‌تر است یا تفاهم اخیر آژانس با تهران، اظهار کرد: می‌توانم بگویم با توجه به این‌که با برنامه هسته‌ای به وسعت و عمق [برنامه] ایران مواجه هستیم - که پیچیده، بزرگ و بغرنج است - ما به همه‌چیز نیاز داریم.
وی با بیان این‌که تفاهم فنی موقت آژانس با ایران، فرصتی برای دیپلماسی با توجه به تمایل آمریکا برای بازگشت به برجام فراهم می‌کند، گفت: البته این دیپلماسی مقداری طول می‌کشد. ممکن است حتی برخی بگویند ۹۰روز کافی نیست. شاید هم نباشد.امیدوارم آنها موافقت کنند و ما هم از آنها حمایت می‌کنیم.
 اروپا به دنبال زمان بیشتر
همزمان با نشست شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اتحادیه اروپا طی بیانیه‌ای اعلام کرد دستیابی کامل به اجرای برجام به زمان بیشتری نیاز دارد.
به گزارش تسنیم، اتحادیه اروپا در این بیانیه آورده است: بحث و گفت‌وگو با طرف‌های برجام و آمریکا همچنان ادامه دارد و برای دستیابی به اجرای کامل توافق هسته‌ای به زمان بیشتری برای کارهای دیپلماتیک نیاز داریم.
 مدتی که تمدید نخواهد شد
ایران هفته گذشته با پذیرش مهلت سه‌ماهه مرتبط با توقف اجرای پروتکل الحاقی بار دیگر حسن نیت خود را در قبال توافق برجام در عرصه عمل نشان داد. در سوی مقابل نیز اگر واقعا عزمی برای احیای برجام وجود دارد باید این حسن نیت ایران قدر دانسته شود و طرف‌های برجام و مشخصا آمریکا از این فرصت حسن استفاده را داشته باشند.  اما اگر بر اساس خبرها، آمریکا و اروپا همین مسیر فعلی را ادامه دهند و قطعنامه پیشنهادی آمریکا به تصویب برسد طبیعتا مطابق با مواضع مقامات کشورمان، شرایط پیچیده‌تر از وضع فعلی خواهد شد و توافق ایران و آژانس متوقف می‌شود.
درباره مواضعی هم که دیروز از سوی مدیرکل آژانس و اتحادیه اروپا در خصوص کم بودن زمان برای احیای برجام اتخاذ شد، مواضع مقامات کشورمان روشن است.
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان در جلسه دیروز کمیسیون امنیت ملی مجلس در این باره تاکید کرد: اطلاعات دوربین‌های پروتکل الحاقی در داخل ایران حفظ می‌شود و اگر ظرف سه ماه، طرف غربی تحریم‌ها را لغو کرد با نظر ایران می‌تواند برای تداوم داده‌ها به آنها دسترسی پیدا کنند. اما براساس تفاهم مدیرکل آژانس و سازمان انرژی اتمی، اگر در این مدت به توافقی نرسیم، این اطلاعات از بین خواهد رفت.
بهروز کمالوندی، سخنگوی سازمان انرژی اتمی هم در نشستی با اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس گفت: توقف اجرای پروتکل الحاقی بر مبنای قانون مجلس و تفاهم صورت گرفته سه ماهه است و اگر تحریم‌ها لغو شود و طرف‌های مقابل به تعهدات برجامی عمل کنند، دولت گزارشی به مجلس خواهد داد و مجلس در این خصوص تصمیم می‌گیرد؛ لذا اعتبار تفاهم آژانس و سازمان انرژی اتمی سه ماه است. وی با بیان این‌که تا وقتی تحریم‌ها لغو نشود، قرار نیست هیچ اطلاعاتی در اختیار آژانس قرار گیرد، گفت: در صورتی که تحریم‌ها لغو شود، اطلاعاتی را که در این مدت نگهداری شده در اختیار آژانس قرار می‌دهیم. در غیر این صورت اطلاعات بعد از سه‌ماه از حافظه دوربین‌ها حذف و ثبت اطلاعات متوقف خواهد شد.




منظور گروسی و اتحادیه اروپا از رایزنی‌های دیپلماتیک، احتمالا همان تلاش‌هایی است که برای برگزاری نشستی با حضور آمریکا و اعضای برجام در جریان است. چندی قبل بود که اعلام شد مسؤول سیاست خارجی اتحادیه اروپا از ایران و آمریکا دعوت کرده در نشست غیررسمی که با حضور سایر اعضای برجام برگزار می‌شود شرکت کنند. مسؤولان وزارت خارجه کشورمان اگرچه بلافاصله این دعوت را رد نکرده و از بررسی آن صحبت کردند اما سخنگوی وزارت خارجه کشورمان دیروز اعلام کرد این درخواست رد شده است.
سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت خارجه دیروز گفت:‌ با توجه به مواضع و اقدامات اخیر آمریکا و سه کشور اروپایی، جمهوری اسلامی ایران زمان را برای برگزاری جلسه غیررسمی پیشنهادی توسط هماهنگ‌کننده اروپایی برجام مناسب نمی‌داند.
خطیب‌زاده با تاکید بر این‌که آمریکا باید به تحریم‌های غیرقانونی و یکجانبه خود خاتمه دهد و به تعهدات برجامی خود بازگردد، افزود: این امر نه به مذاکره احتیاج دارد، نه به قطعنامه در شورای حکام.
سخنگوی وزارت خارجه در بخش دیگری از نشست خبری دیروز با بیان این‌كه در ارتباط با موضوع برجام و رفع تحریم‌ها تاكنون تفاوتی بین دولت بایدن و ترامپ مشاهده نكرده‌ایم، تاكید كرد: در سیاست آمریكا در مورد ایران هیچ تغییری صورت نگرفته است و چه بسا در برخی حوزه‌ها مسیری كه دولت جدید آمریكا طی می‌كند بدتر از دولت قبلی است. چنان‌كه امروز آمریكا خودش در صدور برخی قطعنامه‌ها علیه ایران پیشقدم می‌شود و آنها به اشتباه تصور می‌كنند كه چند جانبه گرایی یعنی دور هم جمع شدن برای توطئه.
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان هم دیروز در نشستی که با اعضای کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی داشت درباره پیشنهاد حضور ایالات متحده در نشست اعضای برجام تاکید کرد: آمریکا تا تعهداتش را انجام ندهد، حق ندارد به برجام برگردد.
به دنبال این موضعگیری‌ها، یکی از سخنگویان کاخ‌سفید گفت: ما از پاسخ ایران ناامید شدیم، اما آماده یک دیپلماسی هدفمند برای بازگشت دوجانبه به تعهدات برجامی هستیم.


رامین مهمانپرست/ سخنگوی پیشین وزارت خارجه
نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از دیروز به‌صورت مجازی آغازشده و تا پایان هفته نیز ادامه خواهد داشت.
بر همین اساس آمریکا چند روز گذشته پیش‌نویس قطعنامه‌ای را به دلیل توقف پروتکل الحاقی از سوی ایران ارائه کرده است و اگر اعضای شورای حکام به‌دنبال مطرح کردن جدی این قطعنامه و رأی‌گیری درباره آن باشند به‌طورمعمول یکی دو روز زمان می‌برد و سپس نتیجه آن مشخص خواهد شد.
درهرصورت نتیجه قطعنامه و مواضع آمریکا و اروپا می‌تواند برای ما و سایر کشورهای ناظر موردتوجه باشد و تصمیم‌گیری در مورد ادامه حرکت برجام بر این اساس صورت گیرد، چراکه اگر همچنان شاهد موضع خصمانه از سوی آمریکا و شرکای اروپایی‌اش نسبت به جمهوری اسلامی و عدم تلاش آنها برای دستیابی به راه‌حل درستی در قبال برجام باشیم، قطعا شیوه عملکرد جمهوری اسلامی نیز نسبت به موضوعات مطرح تغییر خواهد کرد.
به تعبیری می‌توان این نشست شورای حکام را صحنه راستی‌آزمایی طرف‌های برجامی عنوان کرد. همان‌طور که مشاهده می‌شود به دلیل نوع عملکرد آمریکا و اروپا حساسیت بسیاری وجود دارد که آن‌هم به دلیل بررسی صداقت و رفتارشان در قبال برجام و تعهداتی است که زیر پا گذاشته‌اند.
در جلسه شورای حکام تمام ناظران می‌خواهند شاهد صحت‌وسقم ادعاهای آمریکا باشند و ببینند آیا این کشور به‌دنبال بهانه‌جویی برای افزایش فشار تحریم‌ها علیه ایران و به‌عبارت‌دیگر ادامه همان فضای دوران ترامپ است یا خیر؟
درواقع این نشست شورای حکام، آزمونی برای آمریکا و شرکای اروپایی برجام است. اگر چنانچه طرف‌های برجامی به‌دنبال تغییر رویه موجود نبوده و ازاین‌گونه تهدیدات مطرح‌شده برای محدود کردن کشورمان استفاده کنند، طبیعی است عملی شدن تعهدات یکجانبه جمهوری اسلامی هم‌معنی نخواهد داشت. بنابراین همان‌طور که آقای ظریف و آقای صالحی تأکید کرده‌اند درصورتی‌که شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نسبت به اقدام ایران مبنی بر توقف اجرای پروتکل الحاقی قطعنامه‌ای صادر کند، ایران واکنش مناسبی خواهد داشت و در این خصوص نامه‌ای هم ارسال‌شده است.
جمهوری اسلامی مواضع خود را  درباره لغو تحریم‌ها، آن‌هم نه به‌صورت ادعا و حرف بلکه به‌طور عملی صریح اعلام کرده است و دراین‌باره نیز اقداماتی از سوی مجلس و دولت انجام شد. قانونی که مجلس به منظورمتوقف کردن اجرای پروتکل الحاقی به تصویب رساند همچنین مواضع دولت در دیدار با گروسی و دادن فرصت سه‌ماهه به‌طرف مقابل برای عملی کردن تعهدات‌شان، همگی در این راستاست و نماینده جمهوری اسلامی در آژانس نیز بر همین مواضع اصولی تأکید خواهد کرد.
تا زمانی‌که طرف‌های برجامی تلاشی در جهت انجام تعهدات‌شان نداشته باشند و به‌این‌ترتیب شرایط به آنچه در برجام توافق شده برنگردد، طبیعتا از طرف کشور ما هم دلیلی برای ادامه پایبندی به تعهدات باقی نمی‌ماند.
درمجموع امیدواریم در این نشست فضای عاقلانه‌ای حاکم باشد و تصمیمات درستی اتخاذ شود.