براساس تفاهم‌نامه کمیته امداد با مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده، مددجویان دیگر نگران مسائل حقوقی نخواهند بود
وکیل‌مدافع مددجویان
زن، خوب نمی‌تواند فارسی حرف بزند، دست‌وپاشکسته منظورش را می‌رساند؛ به نظر می‌رسد که سهم‌الارثش را به او ندادند. به‌همین دلیل است که به دادگاه شکایت کرده است. خودش که نه، وکیلی که کارهای پرونده را انجام می‌دهد. وکیل می‌گوید که زن، زیرپوشش کمیته امداد امام‌خمینی(ره) است و اگر سهم‌الارثش را بگیرد، از زیر پوشش کمیته امداد خارج می‌شود. به همین دلیل یک وکیل از مرکز وکلا رایگان کارش را انجام می‌دهد. او اما تنها کسی نیست که از خدمات رایگان حقوقی استفاده می‌کند. بسیاری از مددجویان کمیته امداد و بهزیستی کشور هر سال به‌خاطر رسیدگی به مشکلات حقوقی‌شان از چنین خدماتی استفاده می‌کنند؛ امسال فقط حدود 1900مددجوی کمیته امداد امام‌خمینی(ره) از خدمات رایگان استفاده کردند تا مشکلات حقوقی خود را برطرف کنند. تفاهم‌نامه جدید کمیته امداد‌خمینی(ره) با مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضاییه اما ارائه خدمات را گسترده‌تر کرده است تا مددجویان با فراغ بال بتوانند از خدمات حقوقی استفاده کنند. با این تفاهم‌نامه، حدود 1490 وکیل مستقیما به مددجویان کمیته امداد خدمات حقوقی و قضایی می‌دهند و البته هر خانواده مددجو هم یک وکیل خانواده خواهد داشت تا اگر مشکلی برایش پیش بیاید، به‌راحتی دست به دامن کتاب قانون شود.
جعفر صباغیان، معاون حقوقی و امور مجلس شورای اسلامی کمیته امداد امام‌خمینی(ره) به ما می‌گوید رسیدگی به پرونده‌های حقوقی مددجویان سال‌هاست در کمیته امداد امام‌خمینی(ره) انجام می‌شود؛ او می‌گوید: «مددجویان هم مانند سایر افراد جامعه مشکلات حقوقی دارند و نیازمند این هستند که از نظر حقوقی خدماتی به آنها ارائه شود.» و این باعث شده است تا کمیته امداد امام‌خمینی(ره) با مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضاییه سند همکاری امضا کنند تا این خدمات راحت‌تر ارائه شود.
توافق‌نامه‌ای برای کمک حقوقی
صباغیان می‌گوید وظیفه کمیته امداد است تا مددجویان را در هر زمینه‌ای توانمند کند. او می‌گوید هر فقدانی وجود داشته باشد، آنها هم وارد عمل می‌شوند و از آنجا که خدمات حقوقی و مشاوره حقوقی خیلی پرهزینه است و بسیاری از مددجویان آنها استطاعت مالی ندارند که هزینه را پرداخت کنند، به‌خاطر همین آنها از وکلای دادگستری خواستند به مددجویان کمک کنند.
او می‌گوید که در سند تحول قضایی کشور بر کمک به محرومین و نیازمندان اشاره شده است. صباغیان می‌گوید: «شعار راهبردی حجت‌الاسلام رئیسی، رئیس قوه قضاییه کشور، این است به کسانی که استطاعت مالی ندارند، خدمات رایگان یا ارزان ارائه شود.»
فکر نکنید که همین امروز روسای کمیته امداد و وکلا دور هم جمع شدند تا کاری کنند. قبل از این هم بین دو طرفین، تفاهم‌نامه‌ای وجود داشته است. از ابتدای سال 99 تا به امروز و به کمک1490وکیل، حدود 1900 پرونده حقوقی مددجویان یا رسیدگی شده است یا این‌که در انتظار صدور حکم نهایی است. صباغیان از 433 میز خدمت حقوقی و قضایی می‌گوید که در همه شهرهای کشور و در نمایندگی همه ساختمان‌های کمیته امداد وجود دارد تا مددجویان از خدمات قضایی، حقوقی و مشاوره رایگان استفاده کنند. براساس تفاهم‌نامه جدید حق نظر کارشناس دادگستری هم برای مددجویان رایگان است. او می‌گوید: «در بسیاری از پرونده‌های قضایی نیاز است که کارشناس دادگستری، ورود و نظر کارشناسی خود را در پرونده درج کنند؛ بسیاری از مددجویان زیرپوشش کمیته امداد امام‌خمینی(ره) حتی استطاعت مالی پرداخت حق کارشناس را هم ندارند.» شاید به‌خاطر همین است که تفاهم‌نامه کامل‌تر شده و براساس آن تمام خدمات حقوقی و مشاوره که شامل حق وکیل و حق کارشناس می‌شود، رایگان است. داشتن یک وکیل برای هر خانواده مددجو هم از دیگر خدماتی است که در همین تفاهم‌نامه اضافه شده است.
خدماتی برای خروج از حمایت
به گفته معاون حقوقی و امور مجلس شورای اسلامی کمیته امداد امام‌خمینی(ره)، مشکلات خانوادگی، حق حضانت فرزند، طلاق و حتی سهم‌الارث باعث می‌شود که مددجویان نیازمند خدمات حقوقی باشند. صباغیان می‌گوید اتفاقا درصد بسیار بالایی از پرونده‌های قضایی مددجویان زیرنظر کمیته امداد به مشکلات خانوادگی و حق سهم‌الارث برمی‌گردد.
او می‌گوید: «بسیاری از خانواده‌ها مشکلات ارث دارند که اگر سهم‌الارث‌شان به دست‌شان برسد، از نظر مالی توانمند می‌شوند و از زیر پوشش کمیته امداد امام‌خمینی(ره) درمی‌آیند.» او از این جنبه، توجه به ارائه خدمات به مددجویان را مهم می‌داند؛ چون با ارائه این خدمات هدف تعالی کمیته امداد امام‌خمینی(ره) که توانمندسازی است، اتفاق می‌افتد.
عبدا... بزرگی، معاون حقوق‌عامه مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضاییه نیز با اشاره به پرونده‌های حقوقی مددجویان به ما می‌گوید بسیاری از پرونده‌هایی که در این مرکز برای مددجویان انجام می‌شود، در حوزه ارث، خانواده و
امور مالی است.
به‌اضافه این، پرونده‌های مددجویان در این مرکز در کمیته‌های تخصصی بررسی و براساس موضوع، به وکیلی که در آن حوزه تخصص دارد محول می‌شود.
او می‌گوید: «ارجاع پرونده به وکلای متخصص در هر زمینه خاص، مانند حقوقی، خانواده و کیفری، برای مرکز ما ازاهمیت ویژه‌ای برخوردار است.»
هرسال 3 پرونده معاضدتی
«در همه دادگاه‌ها طرفین دعوا حق دارند برای خود وکیل انتخاب کنند و اگر توانایی انتخاب وکیل را نداشته باشند، باید برای آنها امکان تعیین وکیل فراهم شود.» بر اساس اصل۳۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، هرکسی که استطاعت مالی ندارد، می‌تواند از تسهیلات ماده24 قانون وکلا مصوب1315 استفاده کند. در این ماده آمده است: «کسانی که قدرت تأدیه حق‌الوکاله ندارند، می‌توانند از کانون تقاضای معاضدت کنند، مشروط بر این‌که شرایط لازم را داشته‌باشند.»
بزرگی می‌گوید هر وکیل طبق این ماده‌قانونی، باید هرسال سه پرونده معاضدتی داشته باشد؛ بسیاری از وکلا از این ماده‌قانون استقبال می‌کنند و حتی بیش از این تعداد، یعنی بیشتر از سه پرونده معاضدتی در سال را قبول می‌کنند.مرکز علاوه بر کمیته امداد حضرت امام(ره) با سازمان بهزیستی هم تفاهم‌نامه‌ای منعقد کرده است؛ تفاهم‌نامه‌ها از همان روزهای اول که مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضایی، درسال82، تأسیس و آغاز به کارکرد،عملا اجراشده است.
او می‌گوید: «به‌جز کمیته امداد و بهزیستی، هرزمانی که انجمن‌های خیریه خواستند به آن مؤسسات و مددجویان تحت حمایت،کمک‌کردیم.»
هرکسی که توان مالی برای پرداخت حق وکیل ندارد، می‌تواند از خدمات رایگان استفاده کند؛ و فرقی هم ندارد که او تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی(ره)، سازمان بهزیستی کشور یا حتی سازمان‌های مردم‌نهاد (NGO) باشد. اگر فرد نیازمند می‌خواهد از خدمات حقوقی استفاده کند، فقط کافی است به این مرکز مراجعه کند. بعد از ارائه درخواست، پرونده بررسی می‌شود و در صورتی که مشخص شود، فرد نمی‌تواند حق وکیل پرداخت کند، پرونده به وکیل متخصص سپرده می‌شود تا مسیر حقوقی
را طی کند.
یک نکته اما در این بخش، مهجور باقی‌مانده است. درست است که یک مددجو، نیازمند است و نمی‌تواند حق‌الوکاله را پرداخت کند، اما باید با او مانند دیگران رفتار و برای پرونده‌اش وقت گذاشته شود. مددجویی که اتفاقا از وکیل معاضدتی استفاده کرده به ما می‌گوید بعدازاین که پرونده‌اش را به وکیل معاضدتی دادند، دل‌نگرانی سراغش آمد. او می‌گوید به قانون آشنایی ندارد و چون هزینه‌ای هم برای پرداخت به وکیل نداشت، می‌ترسید به پرونده‌اش درست رسیدگی نشود.
دل‌نگرانی‌ای که البته ممکن است سراغ همه مددجویان بیاید. بزرگی با اشاره به این موضوع اما می‌گوید این اتفاق کم پیش می‌آید؛چراکه در کشور، یک اداره کل نظارت بر پرونده‌های معاضدت وجود دارد که در همه استان‌ها شعبه دارند و بر کار وکلا و کارشناسانی که پرونده معاضدت زیردست‌شان است، نظارت‌می‌کنند.
بیش از 2میلیون پرونده معاضدتی
طبق آمار منتشرشده از کمیسیون معاضدت مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضاییه در دو سال گذشته، حدود 31هزار وکیل مرکز وکلا به بیش از دومیلیون ایرانی، خدمت حقوقی معاضدتی دادند.
حدود 29هزارو645پرونده تسخیری در سال 98 و 9 ماهه اول سال 99 انجام‌شده است. در سال98 حدود 11هزار پرونده و در سال99 نیز حدود 7369پرونده معاضدتی با کمک وکلای این مرکز به سرانجام رسیده است.
در این مرکز اما مشاوره تلفنی رایگان هم انجام می‌شود؛ یک‌میلیون و 384هزارو144 مشاوره تلفنی رایگان در سال98 و حدود626هزارو182 مشاوره قضایی هم در 9ماهه نخست سال99 انجام‌شده است.
مردم اما از سامانه129 هم می‌توانند مشاوره رایگان دریافت کنند. از ابتدای سال 99 تا آبان امسال، حدود یک‌میلیون و 476هزار و 508 تماس تلفنی از طریق این سامانه دریافته شده است. مجموع تماس‌های دریافت شده از طریق این سامانه، حدود 450هزار و 243 دقیقه عنوان‌شده است.
توافق‌نامه‌ای برای کمک حقوقی
صباغیان می‌گوید وظیفه کمیته امداد است تا مددجویان را در هر زمینه‌ای توانمند کند. او می‌گوید هر فقدانی وجود داشته باشد، آنها هم وارد عمل می‌شوند و از آنجا که خدمات حقوقی و مشاوره حقوقی خیلی پرهزینه است و بسیاری از مددجویان آنها استطاعت مالی ندارند که هزینه را پرداخت کنند، به‌خاطر همین آنها از وکلای دادگستری خواستند به مددجویان کمک کنند.
او می‌گوید که در سند تحول قضایی کشور بر کمک به محرومین و نیازمندان اشاره شده است. صباغیان می‌گوید: «شعار راهبردی حجت‌الاسلام رئیسی، رئیس قوه قضاییه کشور، این است به کسانی که استطاعت مالی ندارند، خدمات رایگان یا ارزان ارائه شود.»
فکر نکنید که همین امروز روسای کمیته امداد و وکلا دور هم جمع شدند تا کاری کنند. قبل از این هم بین دو طرفین، تفاهم‌نامه‌ای وجود داشته است. از ابتدای سال 99 تا به امروز و به کمک1490وکیل، حدود 1900 پرونده حقوقی مددجویان یا رسیدگی شده است یا این‌که در انتظار صدور حکم نهایی است. صباغیان از 433 میز خدمت حقوقی و قضایی می‌گوید که در همه شهرهای کشور و در نمایندگی همه ساختمان‌های کمیته امداد وجود دارد تا مددجویان از خدمات قضایی، حقوقی و مشاوره رایگان استفاده کنند. براساس تفاهم‌نامه جدید حق نظر کارشناس دادگستری هم برای مددجویان رایگان است. او می‌گوید: «در بسیاری از پرونده‌های قضایی نیاز است که کارشناس دادگستری، ورود و نظر کارشناسی خود را در پرونده درج کنند؛ بسیاری از مددجویان زیرپوشش کمیته امداد امام‌خمینی(ره) حتی استطاعت مالی پرداخت حق کارشناس را هم ندارند.» شاید به‌خاطر همین است که تفاهم‌نامه کامل‌تر شده و براساس آن تمام خدمات حقوقی و مشاوره که شامل حق وکیل و حق کارشناس می‌شود، رایگان است. داشتن یک وکیل برای هر خانواده مددجو هم از دیگر خدماتی است که در همین تفاهم‌نامه اضافه شده است.
خدماتی برای خروج از حمایت
به گفته معاون حقوقی و امور مجلس شورای اسلامی کمیته امداد امام‌خمینی(ره)، مشکلات خانوادگی، حق حضانت فرزند، طلاق و حتی سهم‌الارث باعث می‌شود که مددجویان نیازمند خدمات حقوقی باشند. صباغیان می‌گوید اتفاقا درصد بسیار بالایی از پرونده‌های قضایی مددجویان زیرنظر کمیته امداد به مشکلات خانوادگی و حق سهم‌الارث برمی‌گردد.
او می‌گوید: «بسیاری از خانواده‌ها مشکلات ارث دارند که اگر سهم‌الارث‌شان به دست‌شان برسد، از نظر مالی توانمند می‌شوند و از زیر پوشش کمیته امداد امام‌خمینی(ره) درمی‌آیند.» او از این جنبه، توجه به ارائه خدمات به مددجویان را مهم می‌داند؛ چون با ارائه این خدمات هدف تعالی کمیته امداد امام‌خمینی(ره) که توانمندسازی است، اتفاق می‌افتد.
عبدا... بزرگی، معاون حقوق‌عامه مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضاییه نیز با اشاره به پرونده‌های حقوقی مددجویان به ما می‌گوید بسیاری از پرونده‌هایی که در این مرکز برای مددجویان انجام می‌شود، در حوزه ارث، خانواده و
امور مالی است.
به‌اضافه این، پرونده‌های مددجویان در این مرکز در کمیته‌های تخصصی بررسی و براساس موضوع، به وکیلی که در آن حوزه تخصص دارد محول می‌شود.
او می‌گوید: «ارجاع پرونده به وکلای متخصص در هر زمینه خاص، مانند حقوقی، خانواده و کیفری، برای مرکز ما ازاهمیت ویژه‌ای برخوردار است.»
هرسال 3 پرونده معاضدتی
«در همه دادگاه‌ها طرفین دعوا حق دارند برای خود وکیل انتخاب کنند و اگر توانایی انتخاب وکیل را نداشته باشند، باید برای آنها امکان تعیین وکیل فراهم شود.» بر اساس اصل۳۵ قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، هرکسی که استطاعت مالی ندارد، می‌تواند از تسهیلات ماده24 قانون وکلا مصوب1315 استفاده کند. در این ماده آمده است: «کسانی که قدرت تأدیه حق‌الوکاله ندارند، می‌توانند از کانون تقاضای معاضدت کنند، مشروط بر این‌که شرایط لازم را داشته‌باشند.»
بزرگی می‌گوید هر وکیل طبق این ماده‌قانونی، باید هرسال سه پرونده معاضدتی داشته باشد؛ بسیاری از وکلا از این ماده‌قانون استقبال می‌کنند و حتی بیش از این تعداد، یعنی بیشتر از سه پرونده معاضدتی در سال را قبول می‌کنند.مرکز علاوه بر کمیته امداد حضرت امام(ره) با سازمان بهزیستی هم تفاهم‌نامه‌ای منعقد کرده است؛ تفاهم‌نامه‌ها از همان روزهای اول که مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضایی، درسال82، تأسیس و آغاز به کارکرد،عملا اجراشده است.
او می‌گوید: «به‌جز کمیته امداد و بهزیستی، هرزمانی که انجمن‌های خیریه خواستند به آن مؤسسات و مددجویان تحت حمایت،کمک‌کردیم.»
هرکسی که توان مالی برای پرداخت حق وکیل ندارد، می‌تواند از خدمات رایگان استفاده کند؛ و فرقی هم ندارد که او تحت پوشش کمیته امداد امام خمینی(ره)، سازمان بهزیستی کشور یا حتی سازمان‌های مردم‌نهاد (NGO) باشد. اگر فرد نیازمند می‌خواهد از خدمات حقوقی استفاده کند، فقط کافی است به این مرکز مراجعه کند. بعد از ارائه درخواست، پرونده بررسی می‌شود و در صورتی که مشخص شود، فرد نمی‌تواند حق وکیل پرداخت کند، پرونده به وکیل متخصص سپرده می‌شود تا مسیر حقوقی
را طی کند.
یک نکته اما در این بخش، مهجور باقی‌مانده است. درست است که یک مددجو، نیازمند است و نمی‌تواند حق‌الوکاله را پرداخت کند، اما باید با او مانند دیگران رفتار و برای پرونده‌اش وقت گذاشته شود. مددجویی که اتفاقا از وکیل معاضدتی استفاده کرده به ما می‌گوید بعدازاین که پرونده‌اش را به وکیل معاضدتی دادند، دل‌نگرانی سراغش آمد. او می‌گوید به قانون آشنایی ندارد و چون هزینه‌ای هم برای پرداخت به وکیل نداشت، می‌ترسید به پرونده‌اش درست رسیدگی نشود.
دل‌نگرانی‌ای که البته ممکن است سراغ همه مددجویان بیاید. بزرگی با اشاره به این موضوع اما می‌گوید این اتفاق کم پیش می‌آید؛چراکه در کشور، یک اداره کل نظارت بر پرونده‌های معاضدت وجود دارد که در همه استان‌ها شعبه دارند و بر کار وکلا و کارشناسانی که پرونده معاضدت زیردست‌شان است، نظارت‌می‌کنند.
بیش از 2میلیون پرونده معاضدتی
طبق آمار منتشرشده از کمیسیون معاضدت مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضاییه در دو سال گذشته، حدود 31هزار وکیل مرکز وکلا به بیش از دومیلیون ایرانی، خدمت حقوقی معاضدتی دادند.
حدود 29هزارو645پرونده تسخیری در سال 98 و 9 ماهه اول سال 99 انجام‌شده است. در سال98 حدود 11هزار پرونده و در سال99 نیز حدود 7369پرونده معاضدتی با کمک وکلای این مرکز به سرانجام رسیده است.
در این مرکز اما مشاوره تلفنی رایگان هم انجام می‌شود؛ یک‌میلیون و 384هزارو144 مشاوره تلفنی رایگان در سال98 و حدود626هزارو182 مشاوره قضایی هم در 9ماهه نخست سال99 انجام‌شده است.
مردم اما از سامانه129 هم می‌توانند مشاوره رایگان دریافت کنند. از ابتدای سال 99 تا آبان امسال، حدود یک‌میلیون و 476هزار و 508 تماس تلفنی از طریق این سامانه دریافته شده است. مجموع تماس‌های دریافت شده از طریق این سامانه، حدود 450هزار و 243 دقیقه عنوان‌شده است.
