معاون اول رئیسجمهوری با دفاع تمامقد از عملکرد 8ساله دولت، مشکلات وضع موجود را به گردن دیگران انداخت
مردم ایران یادشان هست!
جمعه شب، اسحاق جهانگیری معاون اول رییس جمهور در شبکه اجتماعی کلاب هاوس به وضعیت سیاسی و اقتصادی پرداخت و عامل اصلی ناکارآمدی را دولت دهم، مجلس و تحریمها خواند. انتقاد به مجلس برای طرحهای مانده در مجلس، بی اختیاری برای انتصابات در دولت دوازدهم، تصمیم به استعفا و اصرار وزرا برای ماندن، ارتباط رفع تحریمها و انتخابات، انتشار فایل صوتی وزیر امور خارجه، نقش سردار سلیمانی در منطقه، جنگ اقتصادی، واکسن، تخصیص ارز 4200 تومانی، گرانیهای بی سابقه ای و بورس موضوعاتی بود که معاون اول رییس جمهور به آن پرداخت. برخی کارشناسان بر این باورند گفت و گوی کلاب هاوسی معاون اول رییس جمهور نوعی اعلام کاندیداتوری برای سیزدهمین دوره ریاست جمهوری است و برخی دیگر بر این باورند که دولت به دلیل ضعف های اقتصادی به دنبال مقصر است تا خود را از این موضوع کنار بکشد. زمان زیادی تا انتخابات 1400 باقی نمانده و جهانگیری نیز در این باره گفته هیچ وقت نگفته ام نامزد نمیشوم. با اینکه برخی شخصیتهای سیاسی صحبتهای معاون اول رییس جمهور را مثبت تلقی میکنند و برخی دیگر به چالش میکشند اما کارشناسان اقتصادی بر این باورند آقای جهانگیری به دنبال فاصله گرفتن از دولت برای حضور در انتخابات به عنوان نماینده حزب خود است. از این رو جامجم یک گزارش تحلیلی تهیه کرده که مشروح آن را در ادامه و صفحه بعد میخوانید.
جهانگیری در مورد دلار 4200 تومانی که به دلار جهانگیری معروف است، تقصیر را به گردن جلسه سران قوا انداخت و گفت: «در مردادماه جلسه سران سه قوه برگزار شد و در آن جلسه با اصرار برخی سران قوا مقرر شد نرخ ارز ۴۲۰۰تومانی به صورت فیکس و ثابت بماند و قیمت شناور نباشد. جمع بر این موضوع تاکید داشتند و گفتند که انتظار داریم شما این موضوع را اعلام کنید.»
دخالت دیگران باعث سقوط بورس شد
سقوط شاخص بازار بورس که این روزها به یکی از معضلات کشور تبدیل شده نیز از نگاه جهانگیری ارتباطی به دولت ندارد و عدهای دیگر در این زمینه مقصرند. وی در این باره گفت: «بازار سرمایه از شاخص ۵۰۰ هزار به شاخص کل دومیلیون و ۱۰۰ هزار رشد کرد، اما متاسفانه دخالتهایی در زمینه بازار بورس ایجاد شد، چراکه عدهای میخواستند بگویند رشد بازار سرمایه نتیجه عملکرد آنهاست.»
در بیان اشکالات دولت قبل کوتاهی کردیم
بخشی از صحبتهای جهانگیری هم به نقد عملکرد دولتهای نهم و دهم اختصاص داشت و تاکید کرد که کوتاهی مقامات دولت روحانی در تبیین شرایط کشور در ابتدای فعالیت دولت یازدهم، باعث شده است به نوعی، توقع مردم در این زمینه افزایش یابد.وی گفت: «دولت تدبیر و امید در تبیین شرایط کشور در ابتدای دولت کوتاهی کرد، زیرا باید همان ابتدا گزارش جامعی از شرایط و اوضاع کشور تدوین میکردیم تا مشخص باشد که کشور را در چه وضعی تحویل گرفتیم.»
تصمیمگیریهای خارج از دولت
مجلس شورای اسلامی و مجمع تشخیص مصلحت نظام هم از تیررس انتقادات جهانگیری مصون نبودند و بخشی از مشکلات کشور هم به گردن این دو نهاد افتاد. جهانگیری با بیان اینکه متاسفانه تصمیمگیریهایی انجام میشود که منجر به گران شدن کالا و سخت شدن زندگی مردم میشود، گفت: «کجا دیده شده که مجلس به بانک مرکزی بگوید روزانه بیش از ۲ درصد نباید کاهش نرخ ارز صورت گیرد و در صورتی که نرخ ارز بیش از ۲ درصد کاهش پیدا کند، باید از آن جلوگیری شود.»
وی افزود: «در حال حاضر تعدادی لایحه برای ایجاد مناطق آزاد در کشور از سوی دولت به مجلس ارائه شده و مجلس نیز آن را تصویب کرده است، اما این لوایح در مجمع تشخیص مصلحت نظام مدتهاست که معطل مانده است. چه کسی مسؤول اداره کشور است؟ آیا مجمع تشخیص مصلحت میتواند به مردم مناطقی که منتظر ایجاد منطقه آزاد هستند، پاسخ دهد. عدم تصویب افایتیاف مهمترین خودتحریمی در کشور است. چه کسی در این زمینه پاسخگو است و اتفاقات و تبعات آن را بر عهده میگیرد.»
ضعف این دولت، لکنت زبان است
جهانگیری یکی از ضعفهای دولت را لکنت زبان دانست که نمیتواند دستاوردهای خود را بیان کند. وی در اینباره گفت: «قبول داریم که سفره مردم بسیار کوچک شده است. در این شرایط ما به خود اجازه ندادیم که دستاوردها را بگوییم، دوستان ما در دولت احساس شرم میکنند که وقتی زندگی مردم دچار مشکل است، از سدسازی و توسعه زیرساختها خبر بدهند.»
وعدههایی که فراموش شد
جهانگیری در حالی در کلابهاوس از عملکرد دولت دفاع میکرد که هنوز سخنانش در انتخابات سال 96 و وعدههایی که به مردم میداد و اکنون همه آنها بر زمین مانده، از ذهن مردم پاک نشده است.
هنوز تکیهکلام جهانگیری در تبلیغات آن دوره که میگفت مردم عزیز! یادتان میآید... از یادها نرفته است. جهانگیری در انتخابات سال 96 درباره شرایط قبل از دولت یازدهم اینگونه میگفت: «مردم عزیز، یادتان میآید وضع اقتصادی ما چه بود؟ دارو پیدا نمیشد؟ بیماران خاص و سرطانی چه عذابی میکشیدند از بیدارویی؟ یادتان میآید مردم شبها در صف بانکها میخوابیدند که صبح بتوانند چند سکه خرید کنند؟»
وی در یکی از سخنرانیهای خود گفته بود: «فرار به جلو کفایت نمیکند. به عقب بازگردیم سوابق را ببینیم، عملکردها را ببینیم... من مطمئنم ما میتوانیم بزرگترین چالشهای سیاسی و اقتصادی پیش روی کشور را حل کنیم. من به عنوان یک مدیر جهادی این حرفها را میزنم. من جهادگرم!... روش من برای حل بحرانها اعتمادسازی بین بزرگان نظام و استفاده از همه ظرفیتهاست ...»
اما اکنون که تقریبا کشور با همان شرایطی روبهروست که جهانگیری در انتخابات 96 از آن انتقاد میکرد، معاون اول رئیسجمهوری در این زمینه هم توجیهات خاص خود را دارد.
جهانگیری جمعهشب در کلابهاوس در این باره گفت: «فعلهایی که در آن زمان به کار میبردم، مربوط به گذشته است، فرض بر این بود که دولت دوازدهم استمرار کار دولت یازدهم باشد، برجام ماندنی باشد و با همین تورم یک رقمی به کار خود در دولت دوازدهم ادامه میدهیم. تصور نمیکردیم که در انتخابات آمریکا ترامپ پیروز شود و به اندازهای دیوانه باشد که با رفتار نژادپرستانه به دنبال گرفتن انتقام باشد.»
وی البته اعلام کرد با نهایت شرمندگی از محضر ملت ایران به دلیل وضع کنونی اقتصادی عذرخواهی میکنم و شاید بتوان این عذرخواهی را یکی از معدود بخشهای مثبت سخنان جهانگیری در کلابهاوس دانست.
نیمنگاهی به کاندیداتوری
اسحاق جهانگیری با وجود عملکرد انتقادبرانگیزی که در این سالها داشته است، اما همچنان به عنوان یکی از گزینههای احتمالی اصلاحطلبان در انتخابات ریاستجمهوری مطرح است و بر همین اساس میتوان اظهارات معاون اول رئیسجمهوری در کلابهاوس و فرافکنی او درباره مشکلات کشور را در همین راستا ارزیابی کرد. بهخصوص اینکه در بخشهایی از سخنانش هم تلاش کرد به جای دفاع از عملکرد دولت، مردم را نسبت به روی کار آمدن گروه موهومی به نام مافیا بترساند و به جریان متبوع خود جذب کند. جهانگیری در این بخش از صحبتهای خود گفت: «نباید شهر را به مافیا واگذار کنیم و اجازه ندهیم کسانی که به رای مردم احترامی نمیگذارند، رای بیاورند.»
جهانگیری درباره کاندیدا شدن در انتخابات امسال گفته است: «در این باره تصمیم من بر نیامدن است و هنوز بر این تصمیم مصر هستم. نگفتهام که نمیآیم، میگویم تابع خرد جمعی و دوستان هستم. البته حتی اگر آنها نیز مرا انتخاب کنند، قول قطعی نمیدهم که میپذیرم، باید حتما با بزرگان کشور مشورت کنم.»اما فرافکنیهای جهانگیری درباره مشکلات کشور و نسبت این موضعگیری با انتخابات ریاستجمهوری، آنقدر برجسته بود که بسیاری از کاربران فضای مجازی، اینگونه سخنان را نوعی کنش انتخاباتی و تلاشی برای پاک کردن ذهنیت منفی جامعه نسبت به عاملان اصلی مشکلات فعلی کشور عنوان کردند.
سعید آجورلو، یکی از کاربران فضای مجازی در همین زمینه نوشت: «جهانگیری نیومد کلابهاوس که بگه دولت برای مردم چه کرده. اومده بود بگه؛چرا دولت برای مردم کاری نکرده.»
بعضی از کاربران حتی به حضور صالحی در این جلسه مجازی اشاره کردند و گمانهزنیهایی درباره کابینه احتمالی جهانگیری مطرح کردند.مثلا یکی از کاربران با نام محمد رهبری نوشته بود: «بعد از حضور صالحی در روم جهانگیری در کلابهاوس و دفاع محکمی که از ظریف شد، بهنظرم ائتلاف ظریف-جهانگیری-صالحی خیلی جذابتر و کارآمدتر از هر ائتلاف دیگری است.»
هادی محمدی، یکی از خبرنگاران که در شبکههای اجتماعی فعال است هم در این زمینه نوشت: «به این ترکیب هم فکر کنیم بد نیست: رئیسجمهوری، جهانگیری؛ معاون اول، ظریف؛ وزیرخارجه، عراقچی؛ دبیر شورایعالی امنیت ملی، لاریجانی.
دوره گفتار درمانی گذشته است
همچنین محمدصالح مفتاح، تحلیلگر سیاسی در گفتوگو با جامجم درباره اظهارات جهانگیری گفت: قاعدتا فصل پایان دولتها، مقطعی است که دستاوردهای دولت را مورد بررسی قرار میدهند و به اصطلاح کارنامه عملکرد دولت در معرض دید مردم قرار میگیرد. این قاعده در مورد دولت دوازدهم نیز صادق است و مسوولان قوه مجریه که هشت سال، سکان امور کشور را بر عهده داشتهاند باید بدانند که الان فصل انشا خواندن نیست و باید اجازه دهند مردم خودشان در مورد عملکرد دولت قضاوت کنند.
این تحلیلگر مسائل سیاسی با تاکید بر اینکه الان موقع گفتار درمانی نیست اظهار کرد: باید به این نکته مهم توجه کرد که دولت و مدیران دولتی از جمله آقای جهانگیری اختیارات زیادی در این 8سال داشتند و شخص معاون اول رئیس جمهور به عنوان فرمانده اقتصادی باید پاسخگوی عملکرد اقتصادی خود در حوزههای مختلف از جمله بورس، ارزش پول ملی، عدم ثبات زندگی مردم، افزایش فقر و نابرابریهای اجتماعی باشد که عمده دلایل بوجود آمدن چنین شرایطی محصول عملکرد دولت است.
مهدی هاشمی، نماینده پیشین مجلس هم در گفتوگو با فارس تاکید کرد: آقای جهانگیری و فعالان سیاسی که با او همنظر هستند در حال تلاش برای روی کار آوردن دولت سوم آقای روحانی هستند اما اینگونه رفتارها شایسته نیست و نباید به هر وسیلهای متوسل شد تا ناکارآمدیهای دولت را بپوشانند. وی افزود: افرادی مانند آقای جهانگیری که در پایان فعالیت دولت هستند، به دنبال رتوش کردن کارنامه خود هستند تا ناکارآمدی و عدم تحقق شعارهایی که میدادند را از ذهن جامعه پاک کنند و با مطرح کردن موضوعات مختلف به فرافکنی بپردازند.
هاشمی گفت: در حال حاضر بعد از دو دوره چهارساله حضور در دولت، چهرههایی مثل آقای جهانگیری به مسوولیتی که در دولت داشتهاند هیچ اشارهای نمیکنند. در واقع آنها به جای این که از مردم به خاطر عدم کفایت عذرخواهی کنند متأسفانه به همه موضوعات وارد شده و به فرافکنی میپردازند.
بیش از 20 هزار نفر هم بهصورت آنلاین به حرفهای معاون اول رئیسجمهوری گوش کردند. سخنان جهانگیری در کلابهاوس بازخوردهای زیادی داشت؛ حامیانش آن را خون تازه در رگهای اصلاحات توصیف کردند اما منتقدانش گفتند که جهانگیری نماد تداوم دولت روحانی است و شانسی در انتخابات۱۴۰۰ ندارد. خلاف تصور عمومی از برگزاری این نشست مجازی مبنی بر شکلگیری یک مباحثه چالشی میان معاون اول رئیسجمهور و منتقدان اما اظهارات جهانگیری صرفا گفتوگوی کمرمقی بود که رنگ و بویی از چالش نداشت و به نظر بیشتر به یک دستگرمی میمانست. گویی معاون اول رئیسجمهوری در حال ذائقهسنجی مخاطبان در یک گروه مجازی چند هزار نفری است که یا بر تردیدهای خود برای اعلام کاندیداتوری فائق آید یا اینکه بهطور کلی قید حضور در انتخابات را بزند.
حسن اسدیزیدآبادی، یکی از کاربران فضای مجازی گپ و گفت جمعهشب جهانگیری در کلابهاوس را یک شکست تمامعیار دانست و درباره دلایل آن اینگونه نوشت: «نمایش دیشب جهانگیری یک شکست تمامعیار بود، زیرا مثل کنفرانسی خبری برگزار شد و نماینده چند خبرگزاری سوال کردند. تعاملی میان او و مخاطب عادی برقرار نشد. سرخوردگی کاربران از کهنگی حرفهای او مشهود است. ابتکارش در اشاره به بازی مافیا هم رفت کنار جوکهای دیگر ازجمله دلار جهانگیری.»
وی افزود: در آن جلسه حسن روحانی (رئیسجمهوری)، اسحاق جهانگیری (معاون اول رئیسجمهوری)، محمدباقر نوبخت (رئیس سازمان برنامه و بودجه)، محمود واعظی (رئیس دفتر رئیسجمهور)، ولیا... سیف (رئیسکل بانک مرکزی)، بیژن زنگنه (وزیر نفت)، مسعود کرباسیان (وزیر امور اقتصادی و دارایی)، عبدالرضا رحمانیفضلی (وزیر کشور)، حسامالدین آشنا (مشاور رئیسجمهوری)، مجتبی خسروتاج (رئیسکل سازمان توسعه تجارت)، مجید تختروانچی (معاون سیاسی دفتر رئیسجمهوری)، مرتضی بانک (دبیر شورایعالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی)، محمد نهاوندیان (معاون اقتصادی رئیسجمهوری)، محمود حجتی (وزیر جهاد کشاورزی)، مسعود نیلی (دستیار ویژه رئیسجمهوری در امور اقتصادی)، محمد شریعتمداری (وزیر صنعت، معدن و تجارت)، احمد عراقچی (معاون ارزی بانک مرکزی) و رضا ویسه (معاون هماهنگی و نظارت معاون اول رئیسجمهوری) حضور داشتند و سران قوا در آن زمان جلسهای تشکیل نداده بودند.
وی درباره اینکه گفته شده گرانیها نتیجه تصمیمگیری خارج از دولت است، تصریح کرد: هیچ نهاد و ارگان و قوهای به اندازه قوهمجریه اختیار ندارد و همه امور تحت ید این قوه است. گرانیها مستقیم متوجه سیاستگذاریهای دولت است و بخشهای دیگر نسبت به این موضوع دخالتی نداشتند. همچنین دخالت بخشهای دیگر در مورد سقوط بورس درست نیست و سازمان بورس زیر مجموعه وزارت اقتصاد سیاستگذار اصلی بورس است.
نگاهی به واکنشهای مجازی به سخنان جهانگیری
خسته نباشید آقا اسحاق!
یکی از کاربران به نام علی جعفری در مطلبی کنایهآمیز در اینباره نوشت: جهانگیری در کلابهاوس حرفهای خوبی میزد. مشکلات را دقیق شناسایی کرده، راهکار هم دارد اما متاسفانه فرصت خدمت نداشته. اگر فردی مثل جهانگیری هشت سال معاون اول بود، الان نه بحران گوشت و مرغ داشتیم و نه دلار به مرز ۳۰ تومان میرسید و پراید هم زیر ۵۰ تومان بود.
محمد وحیدی هم نوشت: چکیده سخنان جهانگیری این بود که همهچیز تقصیر احمدینژاد و ترامپ است...
کاربر دیگری با نام مستعار آقوی ایمنی نوشت: جهانگیری تو کلابهاوس مشکلات کشور رو بازگو کرد فقط یادش رفته خودش هشت سال معاون اول دولت بوده.
یکی دیگر از کاربران هم با نام مستعار عکاس شب اینگونه به سخنان جهانگیری و فرافکنیهای او واکنش نشان داد: آقای جهانگیری من شخصا به نیابت از همه اهالی توییتر و کلابهاوس از محضر مبارک شما بابت همه افتضاحات این هشت سال معذرت میخوام. ولی قول میدم دیگه تکرار نکنم!!!
ابراهیم کریمی هم نوشته بود: چرا روحانی از نخبههایی چون جهانگیری در معاونت خودش استفاده نمیکنه؟؟؟
بعضی کاربران هم به اظهارات جهانگیری مبنی بر اینکه اختیاری در دولت ندارد و حتی نمیتواند یک منشی را عوض کند واکنش نشان دادند.
علی مجتهدزاده در این زمینه نوشت: لازم است ابتدا آقای جهانگیری بفرمایند برمبنای کدام حجت شرعی و عقلی و منطقی وقتی هیچ اختیاری نداشته با قبول چنین ذلتی در نهاد ریاستجمهوری باقی مانده و استعفا نداده سپس به موضوع انتخابات ورود کنند.
یکی دیگر از کاربران به نام سینا کلهر، بخش عمدهای از مشکلات کشور را ناشی از رویکرد مسؤولانی چون جهانگیری دانست که حاضر به پذیرش مسؤولیت مشکلات نیستند. وی در این زمینه نوشت: یکی از دلایل تداوم حکمرانی بد در کشور، عدم مسؤولیتپذیری مقامات تصمیمگیر درخصوص تصمیمات اشتباه و شکستخورده است (تورم، بنزین، بورس...) که باعث میشود از تجربه درس نگیرند، یاد نگیرند و اشتباهات خود را تکرار کنند.
اما در این میان توییت محمدعلی ابطحی هم در نوع خود جالب توجه و تقریبا منحصربهفرد بود و همین مساله باعث انتقادات فراوانی از نگارنده این مطلب شد. ابطحی در این توییت به تعریف و تمجید از مواضع جهانگیری پرداخت و نوشت: چند ساعتی پای سخنان جهانگیری در کلابهاوس بودم. واقعا منصفانه، مودب، قاطع، صریح و پاسخگو ظاهر شد. جهانگیری افتخاری برای جریان اصلاحطلبی است. خیلی دقت کردم گافی پیدا کنم و به خودش تذکر بدهم، نشد. خسته نباشید آقا اسحاق!
دولت همیشه به دنبال مقصر است
در این باره باید گفت اعلام نرخ ارز 4200 تومانی ارتباطی به سران قوا نداشت و این تصمیم در جلسه اقتصادی دولت گرفته شد و ظاهرا قرار بوده ولی ا... سیف، رئیس کل وقت بانک مرکزی آن را اعلام کند اما یکباره معاون اول مقابل دوربین این موضوع را میگوید. وی درباره نرخ ارز در بازار آزاد توضیح داد: زمانی که ارز 4200 تومانی اعلام شد دلار در بازار آزاد حدود 4500 تومان بود و اعلام پایینتر از نرخ واقعی نرخ دلار را تا 19 هزار تومان در سال 97 افزایش داد.
جهان بیگلری به اظهارات معاون اول رئیسجمهوری مبنی بر اینکه مجلس مانع حذف ارز 4200 تومانی شده تصریح کرد: ارز 4200 تومانی مدت کوتاهی به همه بخشها پرداخت شد و پس از آن سیستم چند نرخی به اجرا درآمد. مجلس در حذف ارز 4200تومانی ذی نفع نبوده اما باید توجه داشت وقتی کالاهای اساسی توسط دولت به ارز 4200 تومانی گره زده شد قطعا در زمان حذف آن معیشت مردم به خطر میافتد.
ضمن اینکه مجلس نمیتواند دخالتی روی این موضوع داشته باشد و اگر واقعا این موضوع صحت داشت در بودجه امسال آن را حذف و مابه التفاوت آن پرداخت میشد. این کارشناس ارشد اقتصادی با تاکید بر اینکه ظاهرا آقای جهانگیری به دنبال مقصرند گفت: در دولت یازدهم مدام از وضعیت دولت قبل انتقاد میکردند که مشکلات ناشی از سوء مدیریت دولت قبل است و همه چیز را به آن دوران ربط میدادند و در دولت دوم هم میگویند آسیب دولتهای قبل و همچنین تحریم و مجلس مقصر هستند.
آقای روحانی با علم بر مشکلات موجود در کشور وعده برنامههای صدروزه را بیان کرد. جهان بیگلری با اشاره به اینکه در یک بازه شش ماهه میتوان شاهد بهبودی در اقتصاد بود افزود: در دولت یازدهم و دوازدهم یک کار تخصصی درست نبود که بتوان به شش ماه آینده خوشبین بود که کشور در مسیر رشد قرار دارد. این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: دولت با افزایش نرخ ارز کسری بودجه خود را پوشاند و پس از آن کاهش قیمت ارز آغاز شد.
وی به موضوع بورس هم پرداخت و گفت: رویه اشتباهی در بورس پیش گرفته شد و روزهایی که هیچ توجیه اقتصادی وجود نداشت بورس رشد میکرد. به طوری که یکی از بانکهای بورسی با 13 هزار میلیارد تومان زیان انباشته سهام زیادی فروخته بود. وضعیت بیمهها هم به همین صورت بود و حدود 20 تا 40 هزار میلیارد تومان دولت از بازار سرمایه درآمد کسب کرد. به گفته وی، در آن زمان مردم مردد بودند که پول خود را وارد کدام بازار کنند و در سال گذشته هر سرمایهگذاری در هر حوزهای منجر به کسب درآمد دولت و همچنین زیان سهامداران خرد شد. زمانی که بورس در حال کاهش بود شاخص سازهای بورس که اغلب دولتی هستند یکباره سهامشان را فروختند و بورس ماند و عدهای سهامدار خرد.
چرا آقای جهانگیری هنوز در دولت است؟
گفتوگو کنند.