پیشگیری از چاقی را نباید به بهانه كودكی به تعویق انداخت
سرایت چــاقــی به كودكان زیر 2 سال
شاید باورش سخت باشد، ولی وقتی چاقی به شكل بیمار‌گونه در كودكان شكل بگیرد، دیدن كودك دوساله‌ای با 22 كیلو وزن غیر‌ممكن نخواهد بود ! متاسفانه در سال‌های اخیر كودكان گرفتار اضافه‌وزن و چاقی شده‌اند و این مساله حتی برای كودكان زیر دو سال هم بروز یافته است. در حالی‌كه اضافه‌وزن و چاقی كودكان، سلامت آنها را در آینده به خطر می‌اندازد و سبب ابتلای‌شان به بیماری‌های مختلف می‌شود. بنابراین توجه به تغذیه كودكان امری ضروری به شمار می‌رود. با توجه برگزاری كنگره انجمن تغذیه كودكان ایران پای صحبت‌های دكتر بهشته النگ، فوق‌تخصص تغذیه كودكان و دبیر علمی این كنگره نشسته‌ایم.
متاسفانه فرهنگ تغذیه‌ای در کشور ما ضعیف است.نهادهای مسؤول در زمینه تغذیه كشور به صورت یكپارچه عمل نمی‌كنند. نبود اتفاق نظر در این زمینه باعث بروز مشكلاتی شده است. متأسفانه خیلی از خانواده‌ها و والدین نمی‌دانند كدام غذا ناسالم است. از آن ناراحت‌كننده‌تر آن‌كه هرچقدر هم كه مردم به عدم مصرف غذاهای ناسالم ترغیب می‌شوند، همچنان شاهد تبلیغات غذاهای ناسالم هستیم.
گناه چاقی بر گردن كودك نیست
چاقی در تمام دنیا شیوع بیشتری یافته است. كما این كه در 20 سال گذشته مشكل كم‌وزنی كودكان مطرح بود، ولی اكنون این قضیه جای خود را به پر وزنی و چاقی كودكان، حتی در سنین پیش از دو سالگی داده است. ناگفته نماند كه وزن مادر نیز در اضافه‌وزن بچه‌ها تا دو سالگی نقش دارد و از آنجا كه جمعیت زنان چاق كشور بیشتر شده است، شاهد افزایش تعداد بچه‌هایی هستیم كه مستعد اضافه‌وزن از اوان كودكی هستند.
ما برای كنترل و پیشگیری از اضافه‌وزن، شیر مادر را توصیه می‌كنیم كه از لحاظ میزان چربی، پروتئین و قند مناسب است، اما با توجه به این‌كه درصد تغذیه انحصاری با شیر مادر نیز پایین آمده و مصرف شیر خشك بیشتر شده است، شاهد بروز اضافه‌وزن در درصد زیادی از كودكان زیر دو سال و بالاتر هستیم.
اهمیت تغذیه هزار روز اول
دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش طرحی را شروع كرده به نام اطرح تغذیه هزار روز اولب كه هدف آن بهبود تغذیه از دوره بارداری مادر تا سال دوم رشد كودك است. اهمیت چنین طرحی در این است كه اگر مادری از سنین كودكی تا بعد از بلوغ و سن ازدواج بدرستی تغذیه شود، مطمئنا فرزندی سالم خواهد داشت.
بازی‌های دیجیتال به‌جای قایم باشک!
شكی وجود ندارد كه چاقی كودكان به دلیل كم‌تحركی آنها و مصرف مواد غذایی ناسالم است. طی سال‌های اخیر مادران عادت كرده‌اند كه سر بچه‌های كوچك‌شان را با دادن تلفن همراه به آنان گرم كنند. در حالی كه نتیجه جایگزین كردن بازی‌های دیجیتال (صوتی - تصویری) به جای فعالیت‌ها و بازی‌های گروهی و پر‌تحرك، جز دریافت كالری‌های اضافه و چاقی نیست. اتفاق بد دیگر، گنجاندن فست‌فودها در سبد غذای كودك از سوی خانواده‌هاست كه بسیار ناسالم و پركالری هستند و ذائقه كودك را به‌شدت تحت تاثیر خود قرار می‌دهند. متاسفانه همچنان كالاهای آسیب‌رسان در سلامت كودكان همچون نوشیدنی‌های قنددار و چیپس و پفك تبلیغ می‌شود. در حالی كه خانواده‌ها باید مانع مصرف زیاد آنها توسط فرزندانشان شوند و غذاهای سالم را در دسترس آنها قرار دهند.
پای تغذیه دانش‌آموزی می‌لنگد
پای فرهنگ تغذیه‌ای ما و فرزندانمان در تمام مقاطع همچنان می‌لنگد. كما این كه با وجود تاكیدهایی كه سال‌هاست بر تغذیه سالم دانش‌آموزی می‌شود، همچنان بعضی مدارس، غذاهایی مثل ساندویچ كالباس به دانش‌آموزان می‌دهند، در حالی كه مدارس باید فرهنگ تغذیه صحیح را ترویج كنند. جالب اینجاست كه گاهی در خیابان‌های شهر تابلوهایی را می‌بینیم كه مردم را به تغذیه سالم تشویق می‌كنند، اما چند متر آن‌طرف‌تر تبلیغات یك فست‌فود روی بیلبوردی بزرگ خودنمایی می‌كند!
روان و جسم ناسالم در لباس چاقی
نداشتن الگوی تغذیه‌ای سالم در كودكی به بروز عوارضی چون دیابت، بیماری‌های قلبی - عروقی و فشار خون در سنین نوجوانی، جوانی و بالاتر منجر خواهد شد. معمولا كودكانی كه در سنین كودكی، چاقی مرضی یا چاقی‌ای دارند كه ایجاد عوارض كرده است، در سنین بالاتر مبتلا به دیابت، افزایش كلسترول، كبد چرب با درجه 2 به بالا و عوارض مفصلی به علت وزن بالا می‌شوند. همچنین احتمال بلوغ زودرس و نیز اختلالات ناباروری بر اثر چاقی نیز در این دسته كودكان مطرح است. از سوی دیگر این دسته از كودكان در سنین بالاتر با عوارض روانی و شخصیتی ناشی از چاقی روبه‌رو بوده و معمولا یا منزوی یا خیلی قلدر هستند.
درمان چاقی، كودك و بزرگسال نمی‌شناسد
اگر اضافه‌وزن در كودك به سمت چاقی برود می‌تواند به درجات مختلف و بسته به میزان چاقی، دردسرساز و با عوارض شدید همراه شود. پس به تعویق انداختن درمان چاقی به بهانه كودكی می‌تواند در برخی موارد با عوارض جبران‌ناپذیر همراه باشد.
حتی گاهی در چاقی‌های شدید با هدف پیشگیری از قطع تنفس و بی‌حرکتی كودك، ناگزیریم كه از درمان جراحی كمك بگیریم. پس پیشگیری از چاقی را نباید به بهانه كودكی به تعویق انداخت.
