خاک و خون روی پرده سینما

گفت و گو با کامران قدکچیان ، درباره احیای سینما بعد از پیروزی انقلاب

خاک و خون روی پرده سینما

طاهره آشیانی روزنامه‌نگار

 سینما چه در قبل از پیروزی انقلاب و چه بعد از آن یکی از مهم‌ترین ابزار فرهنگ و هنر و یکی از پرمخاطب‌ترین سرگرمی‌ها بوده و هست؛ با این تفاوت که قبل از پیروزی انقلاب فقط یک هدف برای آن تعریف شده بود که آن‌هم سرگرمی بود اما بعد از پیروزی انقلاب، تبیین مسائل اخلاقی، رفتاری،‌اجتماعی، سیاسی و ... به آن اضافه شد. تعریف‌ سرگرمی سازی سینما در قبل از انقلاب، دلیلی بود بر این که سینما به گیشه و سود خالص توجه کند.حال این سودآوری از هر طریقی که می‌خواهد باشد.همین روش بود که نوعی از سینما را شکل داد که مخلوطی از فیلم‌ هندی و فیلم‌ ایرانی بود و فیلمفارسی نام داشت.اما بعد از پیروزی انقلاب، فیلمفارسی کاملا منسوخ شد و جایش را به «سینمای ایران» داد که تلاش می‌کرد به ساختارهای استاندارد سینمای جهان نزدیک شود و ایرانی و اسلامی باشد.  
سینما تنها هنر ایرانی بود که با پیروزی انقلاب کاملا پوست انداخت و با ساختار و شکل و محتوای جدید، وارد فرهنگ و هنر شد و خیلی زود هم دوباره مردم را جذب خود کرد و سالن‌های سینما پر از تماشاگر شد و چرخ اقتصادی سینما بدون توقف چرخید و اتفاقا خوب هم چرخید.
کامران قدکچیان یکی از کارگردانانی است که بعد از پیروزی انقلاب خیلی زود وارد چرخه تولید فیلم شد.او پسر زنده یاد احمد قدکچیان از بازیگران پیشکسوت سینما و تلویزیون است.کامران قدکچیان در سال 62 فیلم خاک و خون را ساخت و اکران کرد؛ فیلمی که داستان آن در یک روستا روایت می شد و ظلم خان روستا بر مردم را نشان می‌داد و این که مردم روزی طاقت‌شان تمام می‌شود و علیه خان قیام می‌کنند.
اولین دفتر سینمایی بعد از پیروزی انقلاب 
قدکچیان در گفت و گو با جام جم درباره این که چطور شد سینما، بعد از پیروزی انقلاب خیلی زود احیا شد و مردم دوباره با آن ارتباط برقرار کردند، می‌گوید: یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های مردم که منجر به انقلاب و پیروزی آن شد، دغدغه‌های فرهنگی بود.انقلاب که به پیروزی رسید، جامعه خیلی ملتهب بود.هنوز انقلاب به ثبات نرسیده بود و هر روز مردم و مسوولان تصمیمات جدیدی می‌گرفتند.گاهی حتی مردم از مسوولان انقلاب جلوتر بودند و  مطالبات خود را پیگیری می‌کردند.بسیاری از سینماگرانی که در قبل از انقلاب فعالیت‌ جدی و مستمری داشتند از کشور خارج شده بودند. در چنین شرایطی من، آقایان فخیم زاده، داوود نژاد، سیروس الوند و زنده یاد میرلوحی، دفتری راه‌اندازی کردیم و تصمیم به فیلمسازی گرفتیم. اما اول باید خط و مشی را پیدا می‌کردیم. واقعا نمی‌دانستیم از کجا و چگونه باید شروع کنیم. هر روز در دفتر جلسه گفت و گو داشتیم تا این که آقای محمد علی نجفی که آن دوران یکی از چهره‌های موثر انقلاب بودند، به ما پیوستند و کمکمان کردند که ساز و کار فیلمسازی را شکل دهیم. اغراق نیست اگر بگویم ما اولین گروهی بودیم که ساختار سینمای بعد از انقلاب را شکل دادیم و زمانی که وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و مدیر معاونت سینمایی مشخص شدند، آقای نجفی این ساختار را به آنها تحویل داد.
جمله سرنوشت ساز امام درباره سینما 
قدکچیان می گوید: امام خمینی(ره) خیلی زود تکلیف سینما را روشن ‌کردند. جمله معروف: من با سینما مخالف نیستم، با فحشا مخالفم راه را نشان‌مان داد و این که قرار نیست سینما تعطیل شود و فیلمسازی در آن ادامه پیدا نکند. بعد از گفت و گوهای زیاد به این نتیجه رسیدیم فیلم‌هایی که تولید می‌کنیم باید تبیین کننده شعار و هدف انقلاب باشد؛ دادخواهی مظلومان و مستضعفان از ظالمان و زیاده‌خواهان. بر این اساس آقای میرلوحی، فیلمنامه خاک و خون را نوشت و من آن را کارگردانی کردم.در همین دفتر بود که فیلم‌هایی مانند میراث من جنون، تشریفات و فرار از تله و ریشه در خون با موضوع انقلاب تولید شد. آقای داوونژاد اما خانه عنکبوت را با بودجه شخصی و مستقل کارگردانی کرد. بعدها دفاتر سینمایی دیگر هم دایر شد و کارگردانانی مانند آقای صباغ‌زاده هم فیلم‌ ساختند.
سینما ورشکسته شده بود
قدکچیان به این موضوع هم اشاره می‌کند که سینمای ایران دو سه سال قبل از پیروزی انقلاب در آستانه ورشکستگی قرار گرفته بود. این کارگردان می‌گوید: بیشتر کمپانی‌های معروف تولید فیلم‌های خارجی در ایران نمایندگی داشتند و اکران فیلم‌های خارجی نفس سینمای ایران را بند آورده بود. مردم اشتیاقی به تماشای فیلم‌های ایرانی نداشتند. بعد از پیروزی انقلاب آن نمایندگی‌ها از ایران رفتند و فیلم‌های ایرانی که تولید شد، سینماداران از اکران آنها استقبال کردند. قرار بود به ازای اکران چند فیلم ایرانی، مجوز اکران یکی دو تا فیلم خارجی هم به آنها داده شود. فیلم هایی که اکران می‌شد روی موج اتفاقات جامعه و روحیه انقلابی مردم بود برای همین مردم خیلی زود به سینمای بعد از پیروزی انقلاب اعتماد کردند و به سالن‌های سینما آمدند. این را هم بگویم تولید فیلم پروسه‌ای طولانی دارد.آن زمان تقریبا یک سال و حتی بیشتر طول می‌کشید تا یک فیلم تولید و آماده نمایش شود. شرایط جامعه آنقدر ملتهب بود که معلوم نبود تا فیلم آماده می‌شود، شرایط چگونه خواهد بود و فیلم قابل اکران خواهد بود یا نه.اما با همه اینها ما شروع کردیم. به هرحال باید از جایی شروع می‌کردیم با همه ضریب خطاها و اما و اگرها.
 اما فیلم‌ها که تولید و به اکران رسیدند، مردم استقبال کردند و چرخ اقتصادی سینما هم چرخید و سینمای بعد از پیروزی انقلاب 
کم کم شکل گرفت و کارگردانان تازه نفس با کلی ایده تازه وارد این حرفه شدند و سینما با قوت به کارش ادامه داد تا 
به امروز رسید.