جامجم در گفتوگو با کارشناسان، راهکارهای اعمال فشار به پاکستان برای مبارزه با تروریستها را بررسی میکند
راهحلهای پاکسازی پاکستان
جنایت اخیر تروریستی در خاش در حالی انجام شد كه پیش از این هم بارها شاهد حوادثی مشابه بودهایم و تروریستها با استفاده از ناكارآمدی دولت پاكستان در حفظ امنیت مرزها، خسارات جانی و مالی زیادی به ملت ایران تحمیل كردهاند. همین مساله توجه كارشناسان را به نوع تعاملات پاكستان و جمهوری اسلامی ایران جلب كرده است، چرا كه بعد از هر اقدام تروریستی، كنش و واكنش رسمی تكراری میان ایران و پاكستان صورت میگیرد، سفیر پاكستان احضار میشود، گفتوگوی تلفنی میان مقامات دو كشور صورت میگیرد و پاكستانیها از آمادگی كشورشان برای حل این معضل میگویند، اما باز هم هیچ اقدام قابل توجهی از سوی آنها صورت نمیگیرد تا اینكه دوباره تروریستها از خاك پاكستان علیه جمهوری اسلامی ایران توطئه كنند. این انفعال مقامات پاكستان دقیقا یادآور صحنهای از فیلم «شبی كه ماه كامل شد» است كه پلیس دیپلماتیك مستقر در مقابل كنسولگری ایران در پاكستان در واكنش به یك آدمربایی در مقابل كنسولگری، صرفا به نظاره مینشیند و حتی لبخندی نیز بر لب دارد. در این میان این سؤال مطرح است كه برای اصلاح این رفتار پاكستان چه میتوان كرد تا دیگر شاهد اینگونه حوادث تروریستی نباشیم.
بعد از پیروزی انقلاب اسلامی روابط دو كشور ایران و پاكستان مبتنی بر حسن همجواری و احترام متقابل بوده است. در كنار این مساله باید به اشتراكات گوناگون فرهنگی، سیاسی، مذهبی و تمدنی میان دو كشور اشاره كرد. از سوی دیگر مردم پاكستان نیز به لحاظ سنتی همواره علاقه خود را به ایران نشان دادند. این رویه تا مدتها ادامه داشت و ایران نیز همواره از تمامیت ارضی پاكستان و حفظ آرامش داخلی در این كشور حمایت میكرد، اما در دو دهه اخیر با توجه به مشكلاتی كه در حوزه اقتصاد پاكستان اتفاق افتاده این كشور برای تامین منابع مالی مراودات گستردهتری را با عربستان سعودی و آمریكا و اخیرا رژیم صهیونیستی آغاز كرده است. برخی تحلیلگران بر این باورند كه سفر اخیر بن سلمان به پاكستان گرچه با استقبال سرد مردم این كشور روبهرو شد، اما ذوقزدگی برخی از مقامات سیاسی پاكستان حاكی از روابط پیچیدهتری است كه نشان از توافقات پشت پرده میدهد. در همین زمینه شاهمحمود قریشی، وزیر خارجه پاكستان، همزمان با سفر محمد بنسلمان ولیعهد عربستان به این كشور در گفتوگو با نشریه الحیات گفته: عربستان نخستین كشوری بود كه در رنجهای ما در كنار پاكستان ایستاد و ما هیچگاه فراموش نمیكنیم. ما از سفر محمد بن سلمان، ولیعهد عربستان به اسلام آباد خرسند هستیم و پاكستان كشور دوم وی است و این افتخاری برای ما است.
این رویكرد در نوع تعاملات میان پاكستان با ایران نیز اثر گذاشته است.
نقش روشن عربستان و امارات
در جنایت خاش
از سویی دیگر پاکستان یكی از مراكز تجمع آموزشی وهابیت و جریان تندروهای مذهبی است و رویه دانشآموختگان این مراكز آموزشی تقابل با جریان شیعی در منطقه است. نكته قابل تامل اینكه گرچه پاكستان خود از جمله كشورهایی است كه از تحركات و اقدامات تروریستی رنج میبرد اما در برخی از موارد دست برخی از گروههای خرابكار و ستیزهجو را برای اقدامات ایذایی در شرق و غرب مرزهای خود باز گذاشته است. روشن و آشكار است كه بسیاری از گروههای خرابكار و تروریست شبه مذهبی عمدتا از سوی كشورهایی مثل عربستان و امارات تامین مالی میشوند. بر اساس گزارشی هم كه از سوی وزارت اطلاعات و سپاه ارائه شده، مسجل است كه حمله تروریستی اخیر با حمایت اطلاعاتی عربستان و امارات انجام شده و مواد منفجره استفاده شده در این حادثه از خاك پاكستان وارد ایران شدهاند.
در چنین شرایطی است كه برخی تشكلهای تروریست ضد انقلاب که با توجه به اشراف اطلاعاتی و امنیتی نسبت به عملكرد آنها امكان فعالیتهای آزادانه در ایران را ندارند، زمینه تجمع و فعالیت خود در پاكستان را مناسب تشخیص دادند و با توجه به مساعدتهای دستگاههای اطلاعاتی این كشور در آن سوی مرزهای شرقی ایران امكان حضور پیدا كردهاند. بهواسطه همین مواجهه سهلگیرانه دولتهای پاكستان با این گروههای تروریست، برخی از این گروهها امكان انجام اقدامات خرابكارانه و تروریستی خود را در مناطق شرق ایران پیدا كردهاند. با این وصف ایران همواره سعی كرده همچنان وضعیت حسن همجواری با پاكستان را استمرار بخشد اما به نظر میرسد كه ادامه این رویه باعث رعایت نكردن حق همسایگی از سوی پاكستان نسبت به ایران شده است. آنچه كه در شرایط كنونی الزامی به نظر میرسد نوع واكنش قاطعانه ایران نسبت به حوادث و وقایع اخیر و یادآوری مسؤولیت پاكستان برای تعقیب و مجازات عوامل تروریستی است. در این باره البته راههای مختلف به نظر میرسد. برخی برآنند كه با توجه به بیاعتنایی پاكستان به پیمانهای امنیتی گذشته حق ایران برای تادیب تروریستها باقی است و در موقع لزوم نظام جمهوری اسلامی میتواند ضرب شستی سنگین و قاطع به تروریستها نشان دهد. در همین ارتباط چند روز پیش فرمانده كل سپاه و برخی مقامات ارشد نظامی به پاكستان هشدار دادند كه اگر این كشور در مبارزه با گروههای ضد انقلاب و تروریستی همكاری نكند ایران وارد عمل میشود.
گروهی دیگر هم معتقدند كه میتوان با راهكارهای صریحتر در عرصه دیپلماسی، دولت پاكستان را وادار به واكنشی مناسب در قبال اقدام تروریستی کرد و برخی هم راهكارهای امنیتی را در مواجهه با اقدامات صورت گرفته مناسب میدانند. كارشناسان در گفتوگو با جامجم به بررسی هر كدام از گزینهها در مواجهه با پاكستان پرداختند.