نگاهی به گزارش گاردین درباره اختلافات پادشاه سعودی با ولیعهد این کشور
پسر علیه پدر
درحالی كه امروز (پنجشنبه) برای نخستین بار عربستان سعودی زیر تیغ انتقاد شورای حقوق بشر سازمان ملل قرار میگیرد، برخی خبرهای دیگر مربوط به تشدید اختلافات در داخل كاخ پادشاهی این كشور فضای رسانهها را پر كرده است. در همین رابطه روزنامه انگلیسی گاردین درگزارش مفصلی به این اختلافات پرداخت و نتیجه گرفت كه «اختلافات شاه سعودی و ولیعهد او هر روز پررنگتر میشود». به نظر میرسد پس از قتل فجیع جمال خاشقجی كه عامل اصلی آن محمد بن سلمان بود دولت عربستان روزهای دشواری را تجربه میكند .
به گزارش فارس، روزنامه «گاردین» به نقل از یك منبع مطلع نوشت، مشخص شده طی هفتههای اخیر، سلمان و فرزندش محمد در سیاستهای كلان كشور، نظیر جنگ یمن به اختلاف برخوردهاند. این منبع گفته است، این اختلافات از زمان قتل جمال خاشقجی، روزنامهنگار سعودی در تركیه شدت گرفته است. سازمان سیا (CIA) در آمریكا به صراحت اعلام كرد این قتل به دستور بنسلمان رخ داده است.
با این حال به نوشته گاردین، تنشها بین پادشاه و ولیعهدش زمانی به اوج رسید كه در اواخر فوریه (اوایل اسفند) ملكسلمان به مصر سفر كرد. در آنجا یكی از مشاورانش به او خبر داد، احتمال وقوع تحركاتی علیه او وجود دارد. حتی اطرافیان به قدری مضطرب بودند كه تیم امنیتی ملكسلمان را با ۳۰ محافظ دستچین شده در وزارت كشور تعویض كردند. این حركت در پاسخ به نگرانی در خصوص وفاداری برخی اعضای تیم امنیتی تعویض شده به بنسلمان انجام شد. مشاوران ملكسلمان، كاركنان امنیتی مصری را نیز كه در این كشور از وی محافظت میكردند، مرخص كردند. به گفته این منبع، كدورت پدر و ولیعهد زمانی برملا شد كه هنگام بازگشت ملكسلمان از مصر، بنسلمان به استقبال او نرفت. این درحالی است كه طبق سنتهای سعودی باید ولیعهد از پادشاه استقبال میكرد. به نظر بروس ریدل، مدیر پروژه اطلاعاتی بروكینگز كه ۳۰ سال سابقه كار در سازمان سیا را دارد: «از یك ولیعهد سالم انتظار میرود از پدرش در بازگشت از سفری خارجی استقبال كند، این كار نشانه احترام و یكپارچگی دولت است. خانواده سلطنتی به دقت بررسی خواهد كرد كه معنی این كار چه بوده است».
روزنامه گاردین در بخش دیگری از گزارش خود نوشت: در غیاب ملكسلمان، ولیعهد جانشین او بود. وی اما در طول سفر ملكسلمان دو تغییر عمده در كاركنان ایجاد كرد. یكی از آنها، گماشتن یك زن بهعنوان سفیر عربستان در آمریكا و دیگری منصوب كردن (خالد) برادر تنی خود بهعنوان معاون وزیر دفاع بود. تغییر دوم موجب تمركز قدرت در یك شاخه از خاندان حاكم شد. این كار كه بدون اطلاع ملكسلمان انجام شد خشم وی را برانگیخت. در عربستان سعودی، معمولا تمام قراردادها با نام شاه اعلام (عمومی) میشود، اما در ۲۳ فوریه، روی حكمهای صادر شده «جانشین شاه» نوشته شده بود. به گفته فردی متخصص، عنوان جانشین شاه دههها بود كه استفاده نشده بود.
به گفته منبعی آگاه، شاه و همراهانش از طریق تلویزیون در جریان تغییرات انجام شده قرار گرفتند. طبق این گزارش، ملكسلمان در تلاش است آسیبهای وارده به حكومتش پس از قتل خاشقجی را ترمیم كند. گفته میشود پادشاه سعودی با پسرش در موارد زیادی با هم اختلاف دارند كه یكی از آنها رفتار با اسیران جنگ یمن است. همچنین موضعگیری آن دو درباره اعتراضات الجزایر و سودان متفاوت بود. ملكسلمان با رویكردهای ولیعهد در سركوب معترضان داخلی نیز مخالف است. فشارهای ولیعهد بر معترضان و مخالفان طی هفتههای اخیر فریاد سازمانهای حقوق بشری را در سراسر جهان بلند كرده است .
عربستان زیر تیغ شورای حقوق بشر
عربستان سعودی كه سال 94 به عنوان رئیس دورهای شورای حقوق بشر سازمان ملل انتخاب شده بود اكنون زیرتیغ تند انتقادات این شورا قرار گرفته است.
به گزارش رویترز، دیپلماتها و فعالان حقوق بشر میگویند كشورهای اروپایی از عربستان سعودی خواستهاند فعالان بازداشتی را آزاد و با تحقیقات سازمان ملل در خصوص قتل جمال خاشقجی روزنامهنگار منتقد همكاری كند. این نخستین مورد انتقاد در شورای حقوق بشر سازمان ملل از عربستان سعودی محسوب میشود.
امروز قرار است بیانیه مشتركی در این خصوص در شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد قرائت شود. ایسلند این طرح ابتكاری را رهبری میكند و توانسته حمایت كشورهای اروپایی را نیز جلب كند. دیدبان حقوق بشر در بیانیهای ضمن استقبال از نخستین انتقاد جمعی شورای حقوق بشر از عربستان سعودی متذكر شد اعضای شورای حقوق بشر همچنین باید از عربستان سعودی بخواهند با تحقیقات درخصوص پرونده قتل خاشقجی همكاری كند و به هدف قرار دادن فعالان حقوق بشر، روزنامهنگاران و منتقدان پایان دهد و كسانی را كه بهناحق بازداشت شدهاند، آزاد كند. هفته گذشته عادل الجبیر، وزیر مشاور در امور خارجه عربستان سعودی به شورای حقوق بشر گفته بود این كشور با شورا همكاری خواهد كرد ولی به تحقیقات انییس كالارما، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور مربوط به اعدامهای خودسرانه اهمیتی نمیدهد .
آینده عربستان
وبگاه الخلیج آنلاین در گزارشی مفصل پیرامون اختلافات درونی كاخ پادشاهی عربستان و آینده این كشور نوشت: تحلیلها درباره آینده عربستان به دو بخش تقسیم میشود؛ نخست اینكه بن سلمان پدرش را كنار زده و خودش به پادشاهی برسد تا از تحریمهای بینالمللی فرار كند، بخصوص اینكه دنیا در عین حال كه خواهان محاكمه آمر قتل خاشقجی است، بر عمق روابط با حكومت عربستان تاكید میكند، بنابراین اگر بن سلمان پادشاه شود دیگر جدا كردن شخص وی از حكومت سعودی امكانپذیر نیست و منافع جامعه جهانی ایجاب میكند كه با وی تعامل مثبت داشته باشند.
اما تحلیل دوم این است كه ملكسلمان با به كار بردن راهبردی، عربستان و چهره این كشور را نجات دهد، به این ترتیب كه فرزندش را از ولایتعهدی بركنار و كسی را جانشین وی كند و محمد را مسؤول صدور فرمان قتل خاشقجی به مشاوران و نزدیكانش معرفی نماید تا دیگر تحت تعقیب دادگاههای بینالمللی قرار نگیرد، اما خیلیها این گزینه را بعید میدانند چون
بن سلمان فردی جوان است كه زمام قدرت در عربستان را بیشتر از پدرش دردست دارد و تاكنون به گونهای عمل كرده كه گویی خودش حاكم فعلی عربستان است.
با این حال به نوشته گاردین، تنشها بین پادشاه و ولیعهدش زمانی به اوج رسید كه در اواخر فوریه (اوایل اسفند) ملكسلمان به مصر سفر كرد. در آنجا یكی از مشاورانش به او خبر داد، احتمال وقوع تحركاتی علیه او وجود دارد. حتی اطرافیان به قدری مضطرب بودند كه تیم امنیتی ملكسلمان را با ۳۰ محافظ دستچین شده در وزارت كشور تعویض كردند. این حركت در پاسخ به نگرانی در خصوص وفاداری برخی اعضای تیم امنیتی تعویض شده به بنسلمان انجام شد. مشاوران ملكسلمان، كاركنان امنیتی مصری را نیز كه در این كشور از وی محافظت میكردند، مرخص كردند. به گفته این منبع، كدورت پدر و ولیعهد زمانی برملا شد كه هنگام بازگشت ملكسلمان از مصر، بنسلمان به استقبال او نرفت. این درحالی است كه طبق سنتهای سعودی باید ولیعهد از پادشاه استقبال میكرد. به نظر بروس ریدل، مدیر پروژه اطلاعاتی بروكینگز كه ۳۰ سال سابقه كار در سازمان سیا را دارد: «از یك ولیعهد سالم انتظار میرود از پدرش در بازگشت از سفری خارجی استقبال كند، این كار نشانه احترام و یكپارچگی دولت است. خانواده سلطنتی به دقت بررسی خواهد كرد كه معنی این كار چه بوده است».
روزنامه گاردین در بخش دیگری از گزارش خود نوشت: در غیاب ملكسلمان، ولیعهد جانشین او بود. وی اما در طول سفر ملكسلمان دو تغییر عمده در كاركنان ایجاد كرد. یكی از آنها، گماشتن یك زن بهعنوان سفیر عربستان در آمریكا و دیگری منصوب كردن (خالد) برادر تنی خود بهعنوان معاون وزیر دفاع بود. تغییر دوم موجب تمركز قدرت در یك شاخه از خاندان حاكم شد. این كار كه بدون اطلاع ملكسلمان انجام شد خشم وی را برانگیخت. در عربستان سعودی، معمولا تمام قراردادها با نام شاه اعلام (عمومی) میشود، اما در ۲۳ فوریه، روی حكمهای صادر شده «جانشین شاه» نوشته شده بود. به گفته فردی متخصص، عنوان جانشین شاه دههها بود كه استفاده نشده بود.
به گفته منبعی آگاه، شاه و همراهانش از طریق تلویزیون در جریان تغییرات انجام شده قرار گرفتند. طبق این گزارش، ملكسلمان در تلاش است آسیبهای وارده به حكومتش پس از قتل خاشقجی را ترمیم كند. گفته میشود پادشاه سعودی با پسرش در موارد زیادی با هم اختلاف دارند كه یكی از آنها رفتار با اسیران جنگ یمن است. همچنین موضعگیری آن دو درباره اعتراضات الجزایر و سودان متفاوت بود. ملكسلمان با رویكردهای ولیعهد در سركوب معترضان داخلی نیز مخالف است. فشارهای ولیعهد بر معترضان و مخالفان طی هفتههای اخیر فریاد سازمانهای حقوق بشری را در سراسر جهان بلند كرده است .
عربستان زیر تیغ شورای حقوق بشر
عربستان سعودی كه سال 94 به عنوان رئیس دورهای شورای حقوق بشر سازمان ملل انتخاب شده بود اكنون زیرتیغ تند انتقادات این شورا قرار گرفته است.
به گزارش رویترز، دیپلماتها و فعالان حقوق بشر میگویند كشورهای اروپایی از عربستان سعودی خواستهاند فعالان بازداشتی را آزاد و با تحقیقات سازمان ملل در خصوص قتل جمال خاشقجی روزنامهنگار منتقد همكاری كند. این نخستین مورد انتقاد در شورای حقوق بشر سازمان ملل از عربستان سعودی محسوب میشود.
امروز قرار است بیانیه مشتركی در این خصوص در شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد قرائت شود. ایسلند این طرح ابتكاری را رهبری میكند و توانسته حمایت كشورهای اروپایی را نیز جلب كند. دیدبان حقوق بشر در بیانیهای ضمن استقبال از نخستین انتقاد جمعی شورای حقوق بشر از عربستان سعودی متذكر شد اعضای شورای حقوق بشر همچنین باید از عربستان سعودی بخواهند با تحقیقات درخصوص پرونده قتل خاشقجی همكاری كند و به هدف قرار دادن فعالان حقوق بشر، روزنامهنگاران و منتقدان پایان دهد و كسانی را كه بهناحق بازداشت شدهاند، آزاد كند. هفته گذشته عادل الجبیر، وزیر مشاور در امور خارجه عربستان سعودی به شورای حقوق بشر گفته بود این كشور با شورا همكاری خواهد كرد ولی به تحقیقات انییس كالارما، گزارشگر ویژه سازمان ملل در امور مربوط به اعدامهای خودسرانه اهمیتی نمیدهد .
آینده عربستان
وبگاه الخلیج آنلاین در گزارشی مفصل پیرامون اختلافات درونی كاخ پادشاهی عربستان و آینده این كشور نوشت: تحلیلها درباره آینده عربستان به دو بخش تقسیم میشود؛ نخست اینكه بن سلمان پدرش را كنار زده و خودش به پادشاهی برسد تا از تحریمهای بینالمللی فرار كند، بخصوص اینكه دنیا در عین حال كه خواهان محاكمه آمر قتل خاشقجی است، بر عمق روابط با حكومت عربستان تاكید میكند، بنابراین اگر بن سلمان پادشاه شود دیگر جدا كردن شخص وی از حكومت سعودی امكانپذیر نیست و منافع جامعه جهانی ایجاب میكند كه با وی تعامل مثبت داشته باشند.
اما تحلیل دوم این است كه ملكسلمان با به كار بردن راهبردی، عربستان و چهره این كشور را نجات دهد، به این ترتیب كه فرزندش را از ولایتعهدی بركنار و كسی را جانشین وی كند و محمد را مسؤول صدور فرمان قتل خاشقجی به مشاوران و نزدیكانش معرفی نماید تا دیگر تحت تعقیب دادگاههای بینالمللی قرار نگیرد، اما خیلیها این گزینه را بعید میدانند چون
بن سلمان فردی جوان است كه زمام قدرت در عربستان را بیشتر از پدرش دردست دارد و تاكنون به گونهای عمل كرده كه گویی خودش حاكم فعلی عربستان است.