درمان اعتیاد باید به گونه‌ای باشد تا به فرد كمك كند مصرف مواد غیرقانونی را متوقف كند. سبك زندگی این افراد باید به گونه‌ای تغییر كند كه براساس پرهیز از مواد غیرقانونی بنا شود و آنها را به انسانی مولد درخانواده و اجتماع تبدیل كند. درمان وابستگی به مواد باید مبتنی بر شواهد علمی، به روز و دارای اثربخشی مطلوب و درعین حال مقرون به‌صرفه باشد تا در ارتقای درمان مفید واقع شود.
درسال‌های اخیر بحث كاهش آسیب در مقوله سوء‌مصرف مواد اهمیتی ویژه پیدا كرده است. اغلب درمانگران و پژوهشگران حوزه اعتیاد براین باورند كه تعداد زیادی از بیماران مبتلا به اعتیاد تمایل چندانی به ترك ندارند و حتی درصورت ورود به درمان دچار عودهای مكرر می‌شوند. تعداد قابل توجهی از این بیماران، مواد را به صورت تزریقی استفاده می‌كنند. پرواضح است كه این افراد به دلیل تزریق‌های غیربهداشتی و بی توجهی به نكات بهداشتی، تزریق سالم و ایمن نداشته درمعرض بیماری‌های عفونی خطرناك مثل هپاتیت و ایدز قرار می‌گیرند. از سوی دیگر فردی كه تحت تاثیر مواد است ممكن است رفتارهای جنسی پرخطری از خود بروز دهد كه هر دوی این عوامل،‌ خطری جدی برای فرد معتاد، خانواده و جامعه محسوب می‌شود. همچنین خطرات دیگری مانند مسمومیت در اثر زیاده‌روی در مصرف مواد نیز وجود دارد كه نباید از نظر دور داشت. اما باید پذیرفت تعدادی از بیماران نمی‌خواهند یا نمی‌توانند مصرف مواد را قطع كنند پس باید به دنبال راهی بود كه آسیب‌های جدی ناشی ازمصرف مواد را در بیماران، خانواده و جامعه به حداقل رساند. از سال 1980 كه اولین كنفرانس بین‌المللی كاهش آسیب تشكیل شد تاكنون سیاست‌ها و دستاوردهای كاهش آسیب در همه دنیا درحال گسترش است. انتقادی كه همیشه به درمان‌های سنتی رایج بوده، ناكامی آنها در ترك و عود مجدد اعتیاد است. این درمان‌ها تعداد كمی از مصرف‌كننده‌ها را جذب می‌كنند و تقریبا بیش از نیمی از آنها در درمان باقی نمی‌مانند. درحالی كه اساس و بنیان برنامه‌های كاهش آسیب مبتنی بركاهش و به حداقل رساندن خطر برای فرد وجامعه است. هدف ایده‌آل درهمه انواع درمان، پاكی كامل است، اما دربرنامه كاهش آسیب اعتقاد براین است كه قطع كامل مواد ضروری نیست و آنچه دنبال می‌شود به حداقل رساندن مصرف یا قرار گرفتن بیمار در درمان‌های نگهدارنده است. حذف و كاهش زیان‌های مصرف مواد یك هدف واقع بینانه است و باید پذیرفت معتادان به دلایلی مواد مصرف می‌كنند و خواهند كرد و با این مصرف خود و جامعه را در معرض خطرات و آسیب‌های مختلف قرار می‌دهند. در سال‌های اخیر گسترش درمان‌های نگهدارنده در كشور سبب شده آسیب‌های ناشی از اعتیاد به شکل چشمگیری كاهش یابد. كاهش اعتیاد تزریقی و كاهش شیوع ایدز و سایر بیماری‌های عفونی مثل هپاتیت از دستاوردهای بزرگ درمان‌های نگهدارنده دركشور است.