كمتر از تارانتینو خشن بودیم!

در نشست خبری سریال «برادرجان» عنوان شد:

كمتر از تارانتینو خشن بودیم!

نشست خبری مجموعه تلویزیونی برادرجان صبح روز گذشته برگزار شد و خبرنگاران به گفت‌وگو با عوامل تولید این مجموعه تلویزیونی نشستند. علاوه‌بر محمدرضا آهنج كارگردان و محمدرضا شفیعی تهیه‌كننده اثر، استاد علی نصیریان، آفرین عبیسی، حسام منظور، سعید چنگیزیان، شیوا ابراهیمی و مارال فرجاد هم به عنوان بازیگران این مجموعه تلویزیونی در نشست حضور داشتند. نكته قابل توجه، عدم حضور سعید نعمت‌ا... به عنوان نویسنده فیلمنامه این مجموعه تلویزیونی بود كه بخش عمده‌ای از سوالات خبرنگاران به او برمی‌گشت، اما خود برای پاسخگویی در جمع حاضر نبود.

 توقعات بالا بود
در ابتدای این نشست كه با تاخیری طولانی به دلیل دیر رسیدن برخی عوامل اصلی سریال برگزار شد، محمدرضا شفیعی گفت: سریال برادرجان، ماحصل زحمت یك گروه ۸۰ نفره است و امیدواریم مخاطب سریال را دوست داشته باشد.
همچنین محمدرضا آهنج كارگردان اثر درباره افت فیلمنامه در نیمه دوم آن گفت: شاید بخش اول فیلمنامه توقع را بالا برده و انتظار بیشتری داشتید كه ما نتوانستیم آن را برآورده كنیم. با این حال عواملی هست كه تعیین می‌كند فیلمنامه به چه سمتی برود.
كارگردان برادرجان درباره انگیزه‌اش از پرداختن به موضوع حق‌الناس نیز عنوان كرد: این موضوع از زمانی كه قابیل، هابیل را به قتل رساند، شروع شده است و از همان زمان برخی موضوعات به صورت تكراری وجود داشته‌است. با این حال نوع روایت و به‌روز شدن این موضوع كه در سال ۹۸ طراحی شده، ماجرا را متفاوت كرده است.
 به دنبال خشونت نبودیم
منظور درباره خشونت و تنش‌های زیادی كه در این سریال وجود دارد، اظهار كرد: اگر این صحنه‌ها نباشد، بازیگری كسل‌كننده می‌شود. همه این فراز و فرودها و كنش‌های دراماتیك نقش را جذاب می‌كند. خشونت هیچ حد و مرزی ندارد و اگر حد و مرز قائل شویم، آن‌وقت درباره فیلم‌های تارانتینو باید چه بگوییم؟ نشان دادن خشونت به معنای ترویج آن نیست و ما با نشان دادنش در واقع از بدی‌هایش می‌گوییم.
سعید چنگیزیان، بازیگر نقش ستار هم افزود: تعجب می‌كنم كه چرا این‌قدر به مساله خشونت تاكید می‌كنید. در این مجموعه فقط دو نفر آتش زدند، چرا بقیه شخصیت‌ها را نمی‌بینیم؟ احوال یك خانواده خوب (خانواده كریم) در این ماجرا نمایان است. من از لحظه‌ای كه در قصه از چاوش چك گرفتم و پشت سر او راه رفتم و كریم بوستان سرزنشم كرد، عوض شدم و دیگر با هیچ‌كسی توپ و تشر نداشتم. چرا؟ چون بزرگ‌ترم به من گفت كه این كار را نكنم.
 ساختار آثار عوض شده است
علی نصیریان بازیگر نقش كریم بوستان هم با استقبال از نقدهای خبرنگاران در این نشست گفت: مساله اصلی اینجاست كه نمایش، سینما و تئاتر باهم فرق دارد؛ وگرنه به علی حاتمی هم ایرادهایی می‌گرفتند. اثر نمایشی، عكسبرداری از واقعیت نیست. البته چون ساختار آثار رئالیستیك و واقع‌گرایانه ما ارسطویی است، باید وحدت موضوع در آن وجود داشته باشد. ولی در مثنوی هم شاهد هستیم كه مولوی در میانه‌های داستان اصلی، داستان‌های فرعی می‌گوید یا عطار وسط داستان پرنده‌های منطق‌الطیرش، داستان شیخ‌صنعان را به میان می‌آورد. امروزه ساختار آثار عوض شده است.
نصیریان با اشاره به تنش‌های میان شخصیت‌های برادر جان هم تاكید كرد: اساس درام جنگ است. مولانا می‌گوید این جهان جنگ است كل چون بنگری و هیچ داستانی بدون آن نمی‌شود. این خاصیت آثار دراماتیك است.
این بازیگر پیشكسوت همچنین در خصوص انتقاد از تكراری بودن مضمون حق‌الناس در داستان برادر جان كه پیش از این در مجموعه‌های دیگر هم پرداخته شده بود، افزود: در خصوص تم حق‌الناس، اگر غزل‌های حافظ را هم بخوانید، می‌بینید كه مضمون كلی آثار او تكراری است، اما حافظ طوری بیان كرده كه نوع گفتنش تازه است. در كل سوژه‌های دنیا محدود است و همان‌ها بارها تكرار می‌شود.
 همه دیالوگ‌ها را قبول ندارم
استاد نصیریان در خصوص لحن دیالوگ‌نویسی در آثار سعید نعمت‌ا... و زبان و كلام پیچیده‌ای كه شخصیت‌هایش دارند و گهگاه مورد انتقاد قرار می‌گیرد، پاسخ داد: در مورد دیالوگ‌ها من هم ایرادهایی دارم. نعمت‌ا... این مجموعه را خیلی خوب نوشت و حوادث آن درست است؛ اما دیالوگ‌ها در مواردی به لحاظ حفظ و ادا كردن پیچیده بودند.بازیگر آثار ماندگاری چون «گاو»، «ناخدا خورشید»، «شیر سنگی»، «بوی پیراهن یوسف»، «سربداران» و «هزار دستان» با اشاره به سوالاتی هم كه خبرنگاران در این نشست می‌پرسیدند، گفت: اگر نقد نكنید پیشرفتی صورت نمی‌گیرد و توسعه در اثر انتقاد در آثار شكل می‌گیرد.
 فرصت برای دورخوانی كم بود
مراحل دورخوانی و تمرین قبل از جلوی دوربین رفتن، دیگر سوالی بود كه خبرنگاران از عوامل تولید برادر جان داشتند. نصیریان توضیح داد: شیوه كار ما این است كه قبل از هر اجرایی دورخوانی داریم. من پیشنهادهایی ارائه می‌دهم و در صورت قبول اجرا می‌شود. ما در دورخوانی‌ها متن كاغذی را اصلاح می‌كنیم، چرا كه بازیگر اسباب خیمه‌شب‌بازی نویسنده نیست. جمله معروفی هست كه می‌گوید ما چند نوع نویسنده داریم؛ اولی نویسنده‌ای است كه متن را روی كاغذ می‌نویسد، نویسنده دوم كارگردان است كه با ذهن تصویری‌اش می‌نویسد و سومین نویسنده بازیگر است كه او هم ذهن خلافش را دخیل می‌كند. در ادامه هم تماشاگر است كه كار را می‌بیند و تحلیل می‌كند.
آفرین عبیسی، بازیگر نقش الفت هم گفت: من در این مجموعه میان تئاتری‌ها غریب افتاده بودم. در سینما این‌طور نیست و تمرین آنچنانی در آن وجود ندارد و لذا اینجا كار برایم مشكل بود و در قسمت‌هایی نمی‌توانستم همراه آنها پیش بروم. به‌خصوص خشونت‌ شخصیت‌ها روی من تاثیر می‌گذاشت و اذیتم می‌كرد. در یكی از صحنه‌ها كارگردان از من صدای بلندتری می‌خواست، اما صدایم درنمی‌آمد و نمی‌توانستم.