درباره ترجمه هوشنگ آزادی‌ور از كتاب سه‌جلدی «تاریخ تئاتر جهان» اسكار براكت
وقتی شاعر شعر دیگر، تئاتری‌ها را بی‌نیاز كرد
رضا آشفته كه او را به نقدهای تئاتری‌اش می‌شناسیم اخیرا مجموعه مطالبی نوشته درباره كتاب‌های مهم تئاتری و حالا در قسمت هشتم این مطالب كه در خبرگزاری هنرآنلاین منتشر می‌شود، به كتاب «تاریخ تئاتر جهان» اسكار براكت با ترجمه زنده‌یاد هوشنگ آزادی‌ور رسیده است. او در این باره نوشته: با آن‌كه كتاب درباره تئاتر كم داشتیم و دانستن تاریخ تئاتر ایران و جهان یك ضرورت بود اما تا نیمه دهه 60 چنین نیازی برآورده نشده بود تا این‌كه زنده‌یاد هوشنگ آزادی‌ور در همان سال‌ها آستین همت بالا زد و كتاب سه‌جلدی «تاریخ تئاتر جهان» را ترجمه كرد كه هم نیاز دانستن این تاریخ را در سطح تئاتر غرب برآورده و هم نمونه‌ای را عرضه كند كه مولفان و پژهشگران داخلی نیز دیگر ترس و هراس را به كنار بگذارند و بهتر از گذشته درباره تاریخ تئاتر ایران بنویسند.
«تاریخ تئاتر جهان» نوشته اسكار براكت یكی از مهم‌ترین كتاب‌هایی است كه در سال‌های اخیر منتشر شده است. این كتاب كه در اصل برای دانشجویان نمایش نوشته شده، این خصوصیت را نیز دارد كه برای عموم نیز قابل فهم باشد، چرا كه از كتاب درسی بودن تنها نظم كلاسیك آن را دارد و متن روایی و داستان‌وار كتاب، آن را برای همگان جذاب می‌سازد.
آزادی‌ور برای ترجمه این كتاب، دو سال وقت گذاشت. از طرف جایی هم ترجمه آن به او پیشنهاد نشده بود، علاقه خودش بود. بعد از ترجمه، یك سال هم صرف پیدا كردن عكس‌های آن شد. تاریخ چاپ اول این كتاب به سال 66 برمی‌گردد. اما در آن سال فقط جلد اول و دوم كتاب با ترجمه دقیق هوشنگ آزادی‌ور از سوی نشر نقره منتشر شد.
آزادی‌ور همچنین تاریخ تئاتر براكت را از سال 75 برای چند بار در نشر مروارید تجدید چاپ كرده است. كمی بعد جلد سوم نیز به مجموعه افزوده شد. اما مولف به دلیل به روز بودن جلد سوم، آن را در سال 1999 مورد ویرایش مجدد قرار داد و بالطبع باید این ویرایش مجدد در ترجمه نیز مورد توجه قرار می‌گرفت.
جلد اول آن تاكنون به چاپ نهم در 5 مرداد 97، جلد دوم به چاپ هفتم در 4 بهمن 97 و جلد سوم به چاپ ششم در همین سال رسیده است.
آشفته، هوشنگ آزادی‌ور را این‌گونه به ما معرفی كرده است: هوشنگ آزادی‌ور فارغ‌التحصیل مدرسه عالی سینما و بازنشسته صداوسیما بود. از او كتاب‌ها و ترجمه‌های معتبری در زمینه تاریخ تئاتر جهان به چاپ رسیده است. از سال 1361 در جوار مستندسازی به ترجمه متون تئاتری و سینمایی پرداخت و چندین جلد كتاب ترجمه و كتابی درباره هنر سنتی ایران تالیف كرد. او همواره در كنار ساختن فیلم و ترجمه كتاب، مقالاتی را در زمینه سینما و تئاتر در مجلات هنری منتشر كرده است.
آزادی‌ور، هنرمندی جامع‌الاطراف در حوزه‌های گوناگون؛ از شعر و ادبیات گرفته تا سینما و تئاتر بود كه در اغلب جریان‌های مهم ادبی و هنری معاصرش، حضوری موثر و فعال داشته است.
او از شاعران «شعر دیگر» و از ویراستاران مؤسسه انتشارات فرانكلین بود. نخستین مجموعه شعر او در سال ۱۳۵۰ با نام «پنج آواز برای ذوالجناح» منتشر شد. بیشتر شهرت آزادی‌ور در شعر به‌دلیل همراهی او با جریان «شعر دیگر» بود.
سی و ششمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در حالی به پایان رسید كه از هوشنگ آزادی‌ور و دو استاد دیگر تئاتر تقدیر شد.
او را همچنین به دلیل فعالیت‌های سینمایی‌اش می‌شناسند.
هوشنگ آزادی‌ور، سینماگر، مستندساز، مترجم، نظریه‌پرداز تئاتر و شاعر، روز نهم اردیبهشت 97 به دلیل بیماری ریوی و قلبی از میان ما رفت، اما حضورش همچنان محسوس است؛ كافی است كتاب‌هایش را مرور كنیم یا از سر دلتنگی شعرهایش را بخوانیم یا یكی از فیلم‌هایش را ببینیم یا این‌كه صدایش را در خوانش مقالات شمس تبریزی بشنویم. گزارش مفصل و خواندنی آشفته درباره این كتاب، این‌گونه ادامه می‌یابد: هوشنگ آزادی‌ور بگویی نگویی بر گردن همه دانشجویان تئاتر پس از انقلاب دین دارد چون همه آنان غیرمستقیم با خواندن تاریخ تئاتر اسكار براكت كه ترجمه‌اش با دست‌های توانای او صورت گرفته است، از این آموزگاری غیرمستقیم بهره‌مند شده‌اند.
مردی كه در سال 74، هنگامی كه پا به دانشكده سینما تئاتر نهادم، به دلیل داشتن واحد تاریخ تئاتر جهان به ناچار باید كتاب ترجمه سه جلدی‌اش را می‌خواندیم چون مدرس تاریخ تئاتر حوصله درس دادن نداشت و جلد اول كتاب براكت را بخش‌بندی كرده بود كه دانشجویان خودشان بخوانند و هر كدام بخشی را سر كلاس، كنفرانس بدهند. این سرآغاز آشنایی با مردی شد كه رفته رفته متوجه شدیم صدای خوبی دارد و برای مستندهایش نریشن گفته و در دانشكده هم درس بیان به دانشجویان بازیگری می‌دهد و از سر كنجكاوی به سمت پلاتوها می‌رفتیم كه با سرك كشیدن از نزدیك چهره این مرد خوش صدا را ببینیم.
ترجمه چنین كتابی به خیلی‌ها هم جسارت و بی‌پروایی داده و هم علم و آگاهی داده كه هم در زمینه ترجمه تاریخ‌های تئاتر جهان و هم پژوهش و تالیف متون تاریخ تئاتر ایران تلاش‌های بسیاری كنند و امروز ما دیگر نه تنها كمبود منبع نداریم كه با فراهم شدن این ترجمه‌ها و پژوهش‌ها حالا مسیر بهتری را برای انجام پژوهش‌های در خور تامل یافته‌ایم.
«تاریخ تئاتر جهان» نوشته اسكار براكت یكی از مهم‌ترین كتاب‌هایی است كه در سال‌های اخیر منتشر شده است. این كتاب كه در اصل برای دانشجویان نمایش نوشته شده، این خصوصیت را نیز دارد كه برای عموم نیز قابل فهم باشد، چرا كه از كتاب درسی بودن تنها نظم كلاسیك آن را دارد و متن روایی و داستان‌وار كتاب، آن را برای همگان جذاب می‌سازد.
آزادی‌ور برای ترجمه این كتاب، دو سال وقت گذاشت. از طرف جایی هم ترجمه آن به او پیشنهاد نشده بود، علاقه خودش بود. بعد از ترجمه، یك سال هم صرف پیدا كردن عكس‌های آن شد. تاریخ چاپ اول این كتاب به سال 66 برمی‌گردد. اما در آن سال فقط جلد اول و دوم كتاب با ترجمه دقیق هوشنگ آزادی‌ور از سوی نشر نقره منتشر شد.
آزادی‌ور همچنین تاریخ تئاتر براكت را از سال 75 برای چند بار در نشر مروارید تجدید چاپ كرده است. كمی بعد جلد سوم نیز به مجموعه افزوده شد. اما مولف به دلیل به روز بودن جلد سوم، آن را در سال 1999 مورد ویرایش مجدد قرار داد و بالطبع باید این ویرایش مجدد در ترجمه نیز مورد توجه قرار می‌گرفت.
جلد اول آن تاكنون به چاپ نهم در 5 مرداد 97، جلد دوم به چاپ هفتم در 4 بهمن 97 و جلد سوم به چاپ ششم در همین سال رسیده است.
آشفته، هوشنگ آزادی‌ور را این‌گونه به ما معرفی كرده است: هوشنگ آزادی‌ور فارغ‌التحصیل مدرسه عالی سینما و بازنشسته صداوسیما بود. از او كتاب‌ها و ترجمه‌های معتبری در زمینه تاریخ تئاتر جهان به چاپ رسیده است. از سال 1361 در جوار مستندسازی به ترجمه متون تئاتری و سینمایی پرداخت و چندین جلد كتاب ترجمه و كتابی درباره هنر سنتی ایران تالیف كرد. او همواره در كنار ساختن فیلم و ترجمه كتاب، مقالاتی را در زمینه سینما و تئاتر در مجلات هنری منتشر كرده است.
آزادی‌ور، هنرمندی جامع‌الاطراف در حوزه‌های گوناگون؛ از شعر و ادبیات گرفته تا سینما و تئاتر بود كه در اغلب جریان‌های مهم ادبی و هنری معاصرش، حضوری موثر و فعال داشته است.
او از شاعران «شعر دیگر» و از ویراستاران مؤسسه انتشارات فرانكلین بود. نخستین مجموعه شعر او در سال ۱۳۵۰ با نام «پنج آواز برای ذوالجناح» منتشر شد. بیشتر شهرت آزادی‌ور در شعر به‌دلیل همراهی او با جریان «شعر دیگر» بود.
سی و ششمین جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر در حالی به پایان رسید كه از هوشنگ آزادی‌ور و دو استاد دیگر تئاتر تقدیر شد.
او را همچنین به دلیل فعالیت‌های سینمایی‌اش می‌شناسند.
هوشنگ آزادی‌ور، سینماگر، مستندساز، مترجم، نظریه‌پرداز تئاتر و شاعر، روز نهم اردیبهشت 97 به دلیل بیماری ریوی و قلبی از میان ما رفت، اما حضورش همچنان محسوس است؛ كافی است كتاب‌هایش را مرور كنیم یا از سر دلتنگی شعرهایش را بخوانیم یا یكی از فیلم‌هایش را ببینیم یا این‌كه صدایش را در خوانش مقالات شمس تبریزی بشنویم. گزارش مفصل و خواندنی آشفته درباره این كتاب، این‌گونه ادامه می‌یابد: هوشنگ آزادی‌ور بگویی نگویی بر گردن همه دانشجویان تئاتر پس از انقلاب دین دارد چون همه آنان غیرمستقیم با خواندن تاریخ تئاتر اسكار براكت كه ترجمه‌اش با دست‌های توانای او صورت گرفته است، از این آموزگاری غیرمستقیم بهره‌مند شده‌اند.
مردی كه در سال 74، هنگامی كه پا به دانشكده سینما تئاتر نهادم، به دلیل داشتن واحد تاریخ تئاتر جهان به ناچار باید كتاب ترجمه سه جلدی‌اش را می‌خواندیم چون مدرس تاریخ تئاتر حوصله درس دادن نداشت و جلد اول كتاب براكت را بخش‌بندی كرده بود كه دانشجویان خودشان بخوانند و هر كدام بخشی را سر كلاس، كنفرانس بدهند. این سرآغاز آشنایی با مردی شد كه رفته رفته متوجه شدیم صدای خوبی دارد و برای مستندهایش نریشن گفته و در دانشكده هم درس بیان به دانشجویان بازیگری می‌دهد و از سر كنجكاوی به سمت پلاتوها می‌رفتیم كه با سرك كشیدن از نزدیك چهره این مرد خوش صدا را ببینیم.
ترجمه چنین كتابی به خیلی‌ها هم جسارت و بی‌پروایی داده و هم علم و آگاهی داده كه هم در زمینه ترجمه تاریخ‌های تئاتر جهان و هم پژوهش و تالیف متون تاریخ تئاتر ایران تلاش‌های بسیاری كنند و امروز ما دیگر نه تنها كمبود منبع نداریم كه با فراهم شدن این ترجمه‌ها و پژوهش‌ها حالا مسیر بهتری را برای انجام پژوهش‌های در خور تامل یافته‌ایم.
