تابستان داغ لواسان

گزارش میدانی جام‌جم از بهشت زمین‌خواری ایران به‌همراه گفت‌وگو با امام‌جمعه لواسانات

تابستان داغ لواسان

داماد آقای وكیل و عروس آقای وزیر و پسر جناب رئیس را اضافه كنید به‌بی‌شمار ثروتمندان، ورزشکاران و هنرمندان حاصلشان می‌شود صاحبان همه ویلاهایی كه كوه را تراشیده‌اند و لواسان را كرده‌اند خوش‌نشین این سال‌هایشان. این خلاصه همه آن چیزی است كه در گشت و گذار چند ساعته در لواسان و ساخت و سازهایش دستگیرمان شد. تخلف آنقدر بدیهی و رایج است كه نیاز به پرس و جوی زیادی نیست و همان گشت چند ساعته كفایت می‌كند تا از حجم تخلفات صورت گرفته آگاه شوید. اگر از چرایی همه این تخلفات آشكار سوال كنید طوری نگاه می‌شوید كه انگار از سیاره دیگری آمده‌اید. تخلف كه آشكار است،‌ قانون هم كه با صراحت وجود دارد پس چرا هنوز كوه‌ها محصور می‌شوند و محدود و در آخر هم ناپدید؟‌ هر قدر هم كه ترجیع بند حرف‌های امام جمعه لواسان این باشد كه نباید ناامید شد اما حكایت آنچه در لواسان در حال رخ دادن است كمتر امیدی به جا گذاشته است. حتی با وجود حساسیت رهبر معظم انقلاب در رابطه با زمین‌خواری و كوه‌خواری، در لواسان هنوز اتفاق ویژه‌ای در برخورد با تخلفات صورت نگرفته است. هر چند همین چند روز پیش آیت‌ا... سیدابراهیم رئیسی در جلسه مسؤولان عالی قضایی به نكته امیدواركننده‌ای اشاره كرد و خبر از تشكیل كمیته ضدفساد در قوه قضاییه داد،‌ آن‌طور كه رئیس قوه قضا گفته است با همكاری همه بخش‌های نظارتی قوه قضاییه نظیر مركز حفاظت اطلاعات و دادسرای انتظامی قضات و همچنین بخش‌های بیرونی از جمله نیروی انتظامی، دستگاه‌های امنیتی و... كمیته‌ای فعال خواهد شد كه البته جلسات ابتدایی آن برگزار شده است.

آغاز گشت چند ساعته‌ام گفت‌وگو با امام جمعه لواسان است. حجت‌الاسلام  سیدسعید لواسانی حالا بیش از چهارسال است امامت جمعه این شهر را عهده‌دار است و خیلی زود بیرق مبارزه با فساد و تخلفات در این شهر را به دست گرفته است.
حضور فعال او در شبكه‌های اجتماعی و ارتباط خوبش با رسانه‌ها باعث شده حرف‌هایش مخاطبان بسیاری پیدا كند. به همین دلیل از او می‌خواهم تعارفات و مقدمه‌های مرسوم را در گفت‌وگو كنار بگذاریم و یك‌راست بروم سراغ آنچه می‌خواهم. می‌پرسم حاج آقا زورتان به این جماعت مفسد و متخلف می‌رسد؟ «مبارزه با فساد شدنی، اما فوق‌العاده سخت است. مبارزه با فساد این‌چنینی عزم و اراده جدی می‌خواهد، آن هم نه به صورت فردی. این مبارزه تدبیر عملی می‌خواهد و قانونگذاری و یك ضمانت اجرایی محكم برای قانون. هر چند در مجلس عزم و اراده كلان و نگاه راهبردی برای مبارزه با فساد در تخلف نمی‌بینم.»
اینجا پول حرف اول را می‌زند
ویلای مصادره‌ای مسؤولی كه بیش از دو دهه رایگان از آن استفاده می‌كرده است و كاخ دختر وزیر دولت و خانه چند ده میلیاردی داماد مسؤول رده بالا تنها نمونه‌های رسانه‌ای شده چیزی است كه از آن به‌عنوان تخلف در ساخت و ساز یاد می‌شود. اینها فقط نمونه‌هایی  است كه به واسطه شهرت منسوبانشان در میان افكار عمومی شناخته‌شده‌ترند در حالی كه در كنار این افراد، سوپر‌میلیاردرهایی وجود دارند كه نه تنها ابایی از تخلفات فراوان و آشكار ندارند، بلكه حتی نهادهایی مثل شهرداری را هم مواخذه می‌كنند. «محمد» یكی از افرادی است كه به‌عنوان پیمانكار یكی از این ساختمان‌ها در لواسان با من همصحبت می‌شود. بیراهه‌رفتن من از این‌كه خیلی زود به‌عنوان روزنامه‌نگار لو نروم هم راه به جایی نمی‌برد و انگار كه هر روز چنین مراجعانی داشته باشد خیالم را از شناخته‌‌شدنم راحت می‌كند. از او درباره روند پروسه برای ساخت یك ویلا می‌پرسم. محمد كه می‌داند این سوالم فقط برای باز شدن سر صحبت است فقط یك آدرس می‌دهد؛ « برو محله تك مزرعه،‌ كوچه ماهان،‌ برو انتهای كوچه تو خاكی وایستا تا من بیام!» خودش سوار بر موتور چند دقیقه بعد به محل می‌رسد. اینجا همه لواسان زیر پایتان است. از دریاچه لتیان كه روز به روز آب می‌رود تا همین شهرك لاكچری «باستی هیلز» كه در دل كوه گم شده است. محمد دستش را باز می‌كند و یك نیم‌دایره به وسعت شهر لواسان روی هوا می‌كشد:« همه اینها خلاف ساخته‌اند، چرا نسازند؟ اگر برای 150 متر قانونی ساختن شهرداری برای هر متر به عنوان مثال 500 هزار تومان بگیرد برای جریمه خلاف در ساخت و ساز هفت برابر می‌گیرد. شما باشید كدام را انتخاب می‌كنید؟» من حتما همان آدم فضایی از یك سیاره دیگرم كه برای جواب به این سوال فكر می‌كنم. محمد اما اهل زمین است كه ادامه فكرم می‌شود و می‌گوید: «شهرداری خلاف‌ها را می‌بیند اما حرفی نمی‌زند تا ملك ساخته شود. بعد از آن پرونده خلافی ساختمان را به كمیسیون ماده صد ارجاع می‌دهد و در این كمیسیون تا هفت برابر قیمت جریمه تعلق می‌گیرد. به این صورت هم اعمال قانون شده و مجری قانون دست بالا را دارد چرا كه بالاخره برخورد قانونی صورت گرفته و هم سازنده با رغبت با پرداخت جریمه به ساخت و سازش ادامه می‌دهد.» حتما كمی خودمانی شده‌ام كه محمد را مصداق سوالم می‌كنم. بابت همین ساختمانی كه خودت پیمانكارش هستی هم همین‌طور است؟ «بله، هزار متر اضافه نسبت به پروانه ساخت شش میلیارد جریمه دارد! ما هم پرداخت كردیم.» حالا ذهنم فرار می‌كند به 45 متری تك خواب،‌ طبقه چهارم بدون آسانسور كه همكارم چند هفته‌ای است برای اجاره‌اش آواره سایت‌ها و صفحه نیازمندی روزنامه‌ها شده است. درست مثل فیلم‌ها چند بار سرم را تند تند تكان می‌دهم كه ذهن فراری‌ام را دوباره بنشانم پای حرف‌های محمد، پیمانكار صادق مشغول در لواسان. «شما فكر می‌كنید كسی كه 3000 متر زمین را از قرار متری صد میلیون تومان خریده‌ راضی به ساخت ملكی با زیربنای 150 متر می‌شود؟ حتما كه نمی‌شود. اصلا كسی كه برای زمین ملكش 300 میلیارد تومان پول داده است 6 میلیارد جریمه پول محسوب می‌شود؟ فكر می‌كنید كوه‌خواری و زمین‌خواری برای این فرد معنایی دارد؟» حالا دیگر محمد انگار كه برای دوست صمیمی‌اش غر بزند، لحنش تنیده به حسرت است «اینجا مایه حرف اولو می‌زنه.»
خوش‌نشینی در لواسان
كمیسیون ماده صد قانون شهرداری‌ها متشكل از سه عضو نماینده استانداری،‌ نماینده شورای شهر و یك قاضی به نمایندگی از دستگاه قضایی است كه وظیفه‌اش رسیدگی به تخلفات ساخت و ساز در شهرهاست. طبق قانون اگر تخلفات ساختمانی صورت گرفته اصول شهرسازی، فنی و بهداشتی را زیر پا گذاشته باشد و این كمیسیون ضرورت تخریب را تشخیص بدهد شهرداری مكلف به تخریب است. اما در عمل رای خروجی این كمیسیون اخذ جریمه نقدی است. موضوعی كه البته بارها مورد انتقاد مسؤولان قوه قضاییه، مجریه و نمایندگان مجلس قرار گرفته و به نگاه درآمدزایی به این كمیسیون انتقاد شده است. اما انتقاد در رسانه‌ها آخرین تیر تركش آنهایی است كه قرار است با این تخلفات مبارزه كنند. حالا كاربرد كمیسیون ماده صد در این میان به این شكل است كه استثنا را قاعده كرده است. استثنا مربوط به مواردی چند درصدی است اما آنچه عملا در كمیسیون صد اتفاق می‌افتد شامل 90 درصد موارد تخلف می‌شود. اینجا هم مثل بسیاری از موارد دیگر خلأ قانونی آنچنانی حس نمی‌شود هر چند قانون وضع شده در این رابطه مصوب 1336 است و دیگر كاربردی با زندگی امروزی ندارد اما همین قانون نیم‌بند هم می‌تواند جلوی تخلف آشكار در ساخت و ساز لواسان را بگیرد. حجت‌الاسلام سعید لواسانی اشاره پررنگ، مهم و تلخی به این ماجرای قانونی دارد. او فارغ از همه خلآهای قانونی به «قانون‌فروشانی» اشاره دارد كه در خدمت متخلفان هستند. او می‌گوید: « فساد شخصی پیش می‌آید و از آن گریزی نیست اما ما باید از فساد در بدنه نهادها جلوگیری كنیم. ما باید جلوی قانون‌فروش‌ها بایستیم. اگر قانون‌فروشان نتوانند این كار را انجام بدهند از قانون‌گریزها هم كاری ساخته نیست.» حجت‌الاسلام لواسانی امیدوار است بتواند كمی از سرعت تخلف در این شهر بكاهد و  مصداق‌هایش از كند شدن روند تخلفات هم جالب توجه است. او به نزدیك بودن راه اندازی فاز دوم شهرك مرفه‌نشین اشاره می‌كند و می‌گوید: «همین اتفاقات به كمك جوانانی عدالتخواه صورت گرفت و باعث شد ساخت فاز دوم شهرك مرفه‌نشین فعلا متوقف شود». مثال او از تخلف آشكار آن هم در سطحی وسیع اشاره به شهركی دارد كه میان املاكی‌های منطقه لواسان به سوئیس ایران شهره است؛ «باستی‌هیلز» كه حتی نامش هم گرته‌برداری شده از منطقه بورلی‌هیلز در لس‌آنجلس است. جالب است بدانید تلاش بسیاری از افراد دلسوز برای جلوگیری از ساخت چنین شهركی در همه این سال‌ها تنها یك نتیجه به همراه داشته است و آن هم این‌كه لوگوی انگلیسی bastihills از ورودی شهرك پاك شده است!
نمادی برای مبارزه با تخلف
قصه شهرك باستی‌هیلز طولانی‌تر از آن است كه در این گزارش با جزئیات شرح داده شود. ماجرا از سال 1380 آغاز شده است؛ تخلفات فراوانی در این میانه نادیده گرفته شده و حتی شكایت سازمان محیط‌زیست هم به جایی نرسیده تا حالا این شهرك محلی بشود برای ساخت و سازهای لوكس با معماری و طراحی باورنكردنی كه بعضی آن را همردیف خانه‌های افراد معروف هالیوود در منطقه مرفه‌نشین بورلی‌هیلز كالیفرنیا می‌دانند. شناسایی افراد ساكن در این شهرك كار سختی نیست،‌ فقط كافی است با یكی از اهالی بومی لواسان همكلام شوید. حالا دوباره من در انتهای كوچه ماهان ایستاده‌ام، جایی كه جاده خاكی می‌شود همراه با محمد كه حالا یك ساعتی است كارش را رها كرده و مشتاقانه برایم حرف می‌زند.«اون ساختمونه رو می‌بینی؟ همون كه دیوارش رنگ بتونه حالا اون ساختمون جلوییش رو می‌بینی؟ نماش سنگه سیاهه؟ اون ساختمون شورای شهر لواسانه!». محمد می‌خندد. تقابل جالبی است؛ وجود ساختمان شورای شهر لواسان درست روبه‌روی شهرك باستی‌هیلز كه نمادی است از همه تخلفات صورت‌گرفته در این شهر. حجت‌الاسلام لواسانی حتی به حصار دیواری هفت متری اطراف این شهرك اشاره دارد و می‌گوید همین دیوار هم قانونی نیست، اما هنوز سر جایش است. آن‌طور كه برخی رسانه‌ها نوشته‌اند یكی از مالكان سوپر میلیاردر ویلا‌های باستی هیلز ۲۸۵۰ متر مربع اضافه بنا داشته و ۱۳۷۹ متر دیوار كشی غیر مجاز. كمیسیون ماده ۱۰۰ هم ضرورت تخریب دیوار را تشخیص نداده است و حكم بر عدم نیاز تخریب اعیان‌های احداثی به جهت عدم مغایرت با اصول شهرسازی داده و جریمه‌ای بالغ بر ۳۰‌میلیارد و ۵۱۳ میلیون ریال از مالك دریافت می‌كند و تراژدی ساخت و ساز غیرقانونی فیصله پیدا می‌كند. حجت الاسلام لواسانی می‌گوید همین شهرك می‌تواند به‌عنوان نمونه مبارزه با فساد قرار بگیرد، جایی كه اگر بتوان در آن جلوی تخلف را گرفت امیدوار به بهبود اوضاع در لواسان می‌شویم.