كودكان كار از نظر جامعه‌شناسی به افرادی گفته می‌شود كه به صورت مستمر مستقل یا با اجبار خانواده به كار گرفته می‌شوند و این فعالیت مانع از آن می‌شود تا مانند دیگر كودكان بتوانند تجربه این دوران را به صورت عادی و معمول سپری كنند.
به طور كلی علت اصلی شكل‌گیری كودك كار و مشغول شدن آنها در اموری مانند دستفروشی، خدماتی، زباله‌گردی و نظایر آن را باید در فقر و درآمد كم خانواده، جنگ‌ها، مهاجرت از روستا به شهر، شوك اقتصادی، بی‌سرپرستی و بد‌سرپرستی، طلاق و اعتیاد والدین، مرگ آنان جست‌وجو كرد. در ایران به خاطر نبود متولی كودكان كار، آمار دقیقی در ارتباط با تعداد این كودكان و تابعیت آنان وجود ندارد.
برخی منابع، تعداد آنان را سه میلیون و برخی دیگر ۸۰ هزار نفر اعلام می‌كنند كه ۲۰ هزار نفر از آنان در تهران حضور دارند.
از نظر تابعیت نیز براساس اعلام كارشناسان، ۹۰ درصد این كودكان خارجی و از كشورهایی چون افغانستان، پاكستان و سوریه‌ هستند كه اتباع خارجی به صورت قاچاق یا
 به دلیل مهاجرت به ایران مشغول كار هستند و فقط ۳۵ درصد از كودكان كار تهران از اتباع شهرهای مختلف افغانستان هستند.
آنچه ضروری است و می‌تواند با استفاده از آن در كاهش این معضل اجتماعی كوشید در درجه نخست تقویت نظام رفاهی كشور، مقابله با قاچاق این كودكان از خارج و از بین بردن بستر موجود و تعیین متولی مشخص، اقدامات كارشناسانه، دقیق، منظم و مستمر برای كاهش و از میان بردن این مشكل اجتماعی امروز است. تعیین یك نسخه واحد برای مقابله با این معضل نیز نمی‌تواند كارساز باشد و بر اساس اعلام‌انجمن حمایت از حقوق كودكان تاكنون بیش از ۳۱ برنامه برای مقابله با این مشكل اجرا شده اما  نتوانسته به سرانجام برسد. البته از سال ۷۸ برنامه ساماندهی كودكان خیابانی از سوی هیات دولت تصویب و بر این اساس سازمان بهزیستی مسؤول اصلی ساماندهی به این موضوع تعیین شد و قرار است با همكاری دیگر نهادهای اجتماعی نظیر شهرداری‌ها و سازمان‌های مردم نهاد موضوع را دنبال كنند ولی وجود مشكلات اقتصادی و جمع‌آوری كودكان كه شمار زیادی از آنان دارای خانواده نیز هستند موجب شده به همین دلیل پس از جمع‌آوری تحویل خانواده‌ها شده و به خاطر مشكل درآمد خانواده نیز پس از تحویل بار دیگر كودكان به اجبار در خیابان‌ها ظاهر می‌شوند.  انجام برخی اقدامات مانند حمایت از خانواده‌های كودكان كار، جذب از سوی سیستم‌های آموزشی برای تغییر روند زندگی آنان، مهارت آموزش و توانمندسازی و افزایش آگاهی‌های این كودكان و استفاده از تجارب دیگر كشورهای جهان با كمك همه دست‌اندركاران دولتی امور و یاری سازمان‌های مردم‌نهاد موجب می‌شود تا زمینه‌ها برای افزایش كودكان كار در جامعه از بین  برود.