از زن كشاورز تا زن خانهدار
مداخلههای توسعهای تغییرات بسیاری در زندگی زنان روستایی پدید آورده است. پرسش این است كه ابعاد این تغییرات چه تأثیری بر نقش و هویت زن روستایی داشته است. برای پاسخ به اینپرسش، طرح پژوهشی مردمنگارانهای آماده و در سه روستای گوهردان، رامه و كوهزر اجرا شد كه هر سه ویژگیهای اقلیمی متفاوتی هم داشتند. دادههای این پژوهش با استفاده از مشاهده و مصاحبه فراهم شده است. یافتهها نشان میدهد با تغییر نقشها و انتظارات از زنان روستایی، هویت آنان از زن كشاورز به زن خانهدار تغییر كرده است. زنان گوهردان و رامه با دسترسی به تحصیلات و اشتغال رسمی بهدنبال تغییر وضعیت خود هستند. زنان در هر سه روستا ازدواج با مرد غیركشاورز و ساكن شهر را راهی برای رهایی از موقعیت زن كشاورز تلقی میكنند و آینده خود را به مثابه زن خانهدار ترسیم میكنند! زنان جوانتر ساكن هر سه روستا معمولا به آموختن روشهای سنتی مایل نیستند. در روستای كوهزر نقشهای سنتی زنان از قبیل پختن نان در خانه و بافتن فرش، منسوخشده و آنان نیز چون زنان گوهردان و رامه درپی استفاده از فناوریهای نوین در خانه هستند.
در این سه روستا، میزان نقشآفرینی زنان در سطح اجتماع محلی نیز كاهش یافته است. درك این بانوان از زندگی زنان شهری با خانهداری، كاهش فعالیتهای تولیدی و ایفای وظایف خانگی همراه است كه به تحول نقش و تغییر هویت آنها انجامیده است. وضعیت زنان شهری و روستایی قطعا با هم متفاوت است. این تفاوت كه بدیهی بهنظر میرسد در شكلگیری هویت زن روستایی نقش آفرینی مهمی دارد. در گذشته، پوشش زنان روستایی با زنان شهری متفاوت بود و هریك از این دو گروه روابط اجتماعی خاص خود را داشتند. فرآیند نوسازی در ایجاد این تغییرات در فضای روستایی بسیار مؤثر بود. مداخلههای توسعهای با هدف نیل به نوسازی نهاد خانواده و یكسانسازی آن بشدت در این داستان تاثیرگذار بوده است.
دكتر سهیلا علیرضانژاد، دانشیار جامعهشناسی و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی
در این سه روستا، میزان نقشآفرینی زنان در سطح اجتماع محلی نیز كاهش یافته است. درك این بانوان از زندگی زنان شهری با خانهداری، كاهش فعالیتهای تولیدی و ایفای وظایف خانگی همراه است كه به تحول نقش و تغییر هویت آنها انجامیده است. وضعیت زنان شهری و روستایی قطعا با هم متفاوت است. این تفاوت كه بدیهی بهنظر میرسد در شكلگیری هویت زن روستایی نقش آفرینی مهمی دارد. در گذشته، پوشش زنان روستایی با زنان شهری متفاوت بود و هریك از این دو گروه روابط اجتماعی خاص خود را داشتند. فرآیند نوسازی در ایجاد این تغییرات در فضای روستایی بسیار مؤثر بود. مداخلههای توسعهای با هدف نیل به نوسازی نهاد خانواده و یكسانسازی آن بشدت در این داستان تاثیرگذار بوده است.
دكتر سهیلا علیرضانژاد، دانشیار جامعهشناسی و عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی