گزارش جامجم از کمبود یكصدهزار معلم در آستانه سال تحصیلی جدید بعلاوه راهحلهای کارشناسان برای خروج از این وضعیت
دانشآموزان حاضر معلمان غایب!
وضعیت وزارت آموزش و پرورش امسال از هر سال دیگری عجیبتر است، وزیر كه ندارد، دانشآموزان ورودی به نظام آموزشوپرورش هم نسبت به سال گذشته افزایش پیدا كردهاند و به همان نسبت از تعداد معلمان كاسته شده است. تازهترین چالش وزارت آموزش و پرورش در آستانه سال تحصیلی جدید نامش كمبود معلم است. محمدمهدی زاهدی، رئیس كمیسیون آموزش مجلس میگوید، با 60 هزار معلم بازنشسته شده حالا با كمبود صد هزار معلم مواجه هستیم. رضوان حكیمزاده، معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش هم میگوید، كمبود معلم ما در مقطع ابتدایی برای سال تحصیلی ۹۸ «شدید» است. این گفته وقتی مهمتر جلوه میكند كه بدانیم با كمبود معلم در مقطع ابتدایی، امكان بازماندگی از تحصیل دانشآموزان وجود دارد. جواد ساداتی دیگر عضو كمیسیون آموزش هم بازه زمانی مورد اشارهاش را گستردهتر دیده و گفته از امسال تا سال 1400 در مجموع 255 هزار نفر از فرهنگیان بازنشسته میشوند و در همین بازه زمانی، بیش از 17 درصد به دانشآموزان كشور اضافه خواهد شد. شیوه استخدام معلم در وزارت آموزش و پرورش هم خودش غصه دیگری است، سال گذشته وقتی اسفندیار چهاربند، رئیس مركز منابع انسانی وزارت آموزش و پرورش اعلام كرد طرحی در نظر گرفته است كه براساس آن دانشآموزان پس از اخذ دیپلم به فعالیت در آموزش و پرورش بپردازند، بسیاری آن را با عنوان «تراژدی» نقل كردند. همان طرح هم انگار حالا محلی از اعراب ندارد كه همین چند روز پیش جواد حسینی، سرپرست وزارت آموزش و پرورش تنها مسیر برای جبران كمبود نیروی انسانی در نظام تعلیم و تربیت را دانشگاه فرهنگیان دانسته است. بگذریم كه خود ماجرای دانشگاه فرهنگیان قصه طول و درازی دارد و بحثش در همین گزارش جمع و جور نمیگنجد.
وقتی رغبتی برای معلم شدن نیست
ریشهیابی برای چرایی این اتفاق باید اولین بحث در آسیبشناسی این مشكل باشد. در این رابطه هم حرف و حدیث زیاد است، از بدهی آموزش و پرورش به دلیل پرداخت نشدن حقوق معلمان پیمانی در تهران بگیرید تا كاهش ظرفیت پذیرش دانشگاه فرهنگیان در سالهای گذشته. چالش كمبود معلم چالش تازهای نیست و در چند سال اخیر همواره آموزش و پرورش با آن روبهرو بوده است همین است كه بسیاری از كارشناسان میگویند با این چالش مهم چرا در سالهای ۹۲ تا ۹۸ ظرفیت دانشگاه فرهنگیان را تا 3000نفر كاهش دادند. این در حالی است كه رئیس دانشگاه فرهنگیان معتقد است «اگر سالانه ۱۵هزار دانشجو در این دانشگاه جذب شود، كمبود معلم ریشهكن میشود.» اما به زعم مسؤولان با توجه به آمار فارغالتحصیل بیكار در رشتههای مختلف در كشور، نیازی به جذب و تربیت دانشجوی جدید در دانشگاه فرهنگیان نیست چراكه باید برای این افراد بودجه و هزینه لازم بهمنظور تامین غذا، خوابگاه و... در نظر گرفته شود.
محمد فاضل، مشاور وزیر و مدیركل دفتر وزارتی آموزش و پرورش هم در این رابطه نكته مهمی را گوشزد میكند. او نیز همچون سرپرست وزارت آموزش و پرورش معتقد است تنها راه جذب نیرو باید از تربیت معلم و دانشگاه فرهنگیان باشد. او به جامجم میگوید: به واسطه مشكلات معیشتی معلمان كه بهویژه در سالهای اخیر در جامعه فرهنگیان ایجاد شده است انگیزه جذب در دانشگاه فرهنگیان هم كاهش یافته است. شاید ایجاد انگیزه بهواسطه استخدام بتواند بخشی از این نبود رغبت را جبران كند اما این انگیزه هم كافی نیست.
مشكلات اقتصادی فرهنگیان در سالهای اخیر را كه مورد اشاره محمد فاضل بود، میتوان در آمارها هم به چشم دید. به طوری كه طی یك بازه شش ساله از سال ۹۱ تا ۹۶ جذب دانشجو در دانشگاه فرهنگیان با كاهش شتابان و ریزش زیادی همراه بوده است و بین ظرفیت واقعی و جذب دانشجو در دانشگاه فرهنگیان تفاوت بسیاری وجود دارد؛ سال 1391تعداد، ۲۱ هزار دانشجو در این دانشگاه پذیرش شده در حالی كه درسالهای بعد به ۱۶ هزار نفر، ۱۱ هزار نفر و 9000نفر و بعد 3000 نفر رسیده است!
پولی برای كمك نمانده
كاهش ظرفیت دانشگاه فرهنگیان و طولانی بودن زمان تحصیل در این دانشگاه تنها دلایل كمبود معلم نیست. محمد فاضل مدیركل دفتر وزارتی آموزش و پرورش معتقد است دست دولتها هم در این زمینه بسته است. او میگوید: یكی از دلایل كمبود معلمها مربوط میشود به محدودیتهای كشور در زمینه استخدام مشاغل دولتی كه آموزش و پرورش هم مشمول این مشكل است. در حالی این محدودیت دولت وجود دارد كه با آهنگ وزارت آموزش و پرورش همخوانی ندارد. متاسفانه هیچ وقت هم دولتها نگاه خاصی به این وزارتخانه نداشتند.
ساده شده ماجرا همین است؛ وزارت آموزش و پرورش كمبود معلم دارد، دولتها پولی برای سهمیه استخدامی بیشتری به این وزارتخانه نمیدهند، ظرفیت دانشگاههای تربیت معلم و فرهنگیان كاسته میشود، خود افراد هم با توجه به وضعیت اقتصادی رغبتی برای ورود به دانشگاهها ندارند. هر سال تعدادی از معلمان باتجربه بازنشسته میشوند، دانش آموزان ورودی به مدارس بیشتر میشوند! پس باید چه كار كرد؟
راههای مقطعی كدام است؟
سوال خوبی است! حجتالاسلام علی ذوعلم، معاون پژوهشی وزارت آموزش و پرورش است. او در پاسخ به این سوال میگوید: «تدابیری اندیشیده شده تا با تراكم ۴۰ نفره و كمبود معلم و فضا، اول مهر كلاس بدون معلم نداشته باشیم.» تدابیر مورد اشاره او شاید قدمهای كوچكی برای حل این مشكل باشد، اما بدون شك این مشكل را ریشهای حل نمیكند. محمد فاضل هم در این باره میگوید با توجه به محدودیت زمانی در حال حاضر چارهای نداریم جز اینكه از روشهای اورژانسی استفاده كنیم از جمله اینكه معلمان موجود را ترغیب كنند كه حاضر شوند بیشتر از ساعتهای خود تدریس كنند كه البته این قطعا از كیفیت آموزش میكاهد.
كلاسهای شلوغتر، ساعتهای اضافه برای معلمان استفاده از نیروهای بازنشسته و مشوقهایی مانند بستههای حمایتی راه حل فعلی مسؤولان برای خالی نماندن كلاسهای درسی در آستانه سال تحصیلی جدید است. راه حلهایی كه ممكن است مهر امسال را جبران كند اما این مشكل همچنان ادامه دارد.
-
كاش امیرعلیها تكرار شوند!
-
میزبان دردسرساز
-
بُـــردیمنی
-
ماجرای ضربدرهای جواد
-
پایان تیترهای داغ
-
شب نارنجی
-
برنامه آینده سینمای ایران
-
دانشآموزان حاضر معلمان غایب!
-
تنها در دریا
-
بلیت کیش _ تگزاس لطفا!
-
مـــــــرگ خاکــــــستری
-
حكایت پروانگان وشمع مخصوص
-
پرواز مجدد رپتورهای نیروی هوایی آمریکا بر فراز سوریه
-
جلیقه زردها باز هم به خیابانها آمدند
-
بُـــردیمنی