گفت‌وگو با حسام اسلامی، کارگردان مستند «درخت سفید»
مردی در پوست درخت سفید
حسام اسلامی، مستندسازی است كه سال 91 تصمیم به ساخت مستندی از غلامرضا بسكی گرفت. مردی كه از نظر او بسیار عجیب و در عین حال جالب می‌آمد و برای همین پس از چند جلسه نشست و برخاست با او تصمیم می‌گیرد مستندی درباره این پیرمرد جذاب تهیه كند. مستندی كه اتفاقا آرشیو كامل دكتر بسكی نیز در بهبود و تكمیل آن كمك كرد و این‌طور شد كه «درخت سفید» شكل گرفت. حسام اسلامی پس از گذشت هفت سال از ساخته‌اش درباره دكتر بسكی می‌گوید.
جرقه تصمیم ساخت مستندی درباره دكتر بسكی چطور در شما زده شد؟
دكتر بسكی، پدربزرگ یكی از دوستان صمیمی من در دانشگاه بود. نوه دكتر هم مانند من سینما می‌خواند و برای همین باهم همكار بودیم و باتوجه به رفت و آمدهایی كه با دوستم داشتم با پدربزرگ‌اش آشنا شدم و خیلی تحت تاثیر رفتارهای عجیب و غریب ایشان قرار گرفتم. اما ارتباط گرفتن با دكتر بسكی كار ساده‌ای نبود و همین موضوع كنجكاوی من را نسبت به او بیشتر می‌كرد. به طوری كه باعث می‌شد بیشتر درباره او كنجكاو شوم و بخواهم از زندگی و سبك متفاوتش سردربیاورم. ساخت مستند بهانه‌ای شد تا بتوانم چند ماهی با دكتر بسكی نشست و برخاست داشته باشم و در سفرهایی كه می‌رفتند همراهی‌شان كنم. حتی توانستم به خانه‌اش یعنی كلبه‌ای كه در نزدیكی جنگل‌های گلستان داشت راه پیدا كنم.
نحوه ساخت مستند چگونه بود و با توجه به سختگیری ایشان در ارتباط‌گیری چطور با شما همكاری كرد؟
وسوسه من با توجه به دنیای عجیب دكتر بسكی موجب شد تا بخواهم مستندی از ایشان بسازم. مردی كه در آن زمان 80 سال سن داشت و بیش از چهار دهه از خام‌گیاهخواری و سبك زندگی متفاوتش می‌گذشت. كسی كه توانسته بود با همین سبك زندگی متفاوتش از بیماری خطرناكی كه داشت جان سالم به در ببرد و بسیاری دیگر را حتی از بیماری سرطان نجات داده و درمان كند. علاوه بر این او املاك زیادی داشت كه همه را وقف كرده بود و گفتار و رفتارهایش همه با هم دست به دست هم داد تا عزمم را جزم كنم برای آن‌كه بتوانم دكتر بسكی را راضی كنم برای ساخت یك مستند با من همراه شود.
شما در مستندی كه ساخته‌اید از فیلم‌هایی استفاده كرده‌اید كه به نظر می‌رسد آنها از جای دیگری تهیه شده و شما طی چند ماه نمی‌توانستید آن فیلم‌ها را گرفته باشید. آن فیلم‌ها چطور به دست شما رسید؟
بله، جالب است كه بدانید وقتی من به دكتر بسكی گفتم می‌خواهم از ایشان مستند بسازم و آیا از فعالیت‌هایی كه داشته فیلم و تصاویری دارد در كمال تعجب به من گفت در تهران آرشیوی از فیلم‌هایی كه یك‌سری فعالیت داشته است را دارد. وقتی به اتاقی كه می‌گفت آرشیوش در آنجا قرار دارد رفتم دیدم یك اتاق بسیار بزرگ، پر از فیلم‌های گوناگون است. آن زمان بود كه متوجه شدم دكتر بسكی هركجا سفر كرده برای فعالیت‌های زیست‌محیطی یا كارهای دیگر یك فیلمبردار هم با خود می‌برده تا از نحوه عملكرد او فیلمبرداری و مستندسازی كند.
پس این آرشیو بود كه باعث شد مستند شكل غنی به خود گیرد.
بله، اما از طرف دیگر اطلاعاتی كه افراد خانواده، فرزندان و داماد ایشان خلیل فرشباف كه سرپرستی موقوفات ایشان را برعهده داشت، به من دادند موجب شد تا محتوای بهتری هم پیدا كند.
چطور شد كه به اسم «درخت سفید» رسیدید؟ این موضوع به پوشش دكتر بسكی برمی‌گردد؟
من برای انتخاب اسم فیلم بسیار فكر كردم. وقتی به این عنوان رسیدم دیدم درخت سفید دقیقا خود دكتر بسكی است؛ چون ایشان علاوه بر آن‌كه همیشه لباس سفید می‌پوشد علاقه زیادی به درخت و كاشت درخت داشت و شخصیت و رفتارهای ایشان بود كه من را به این اسم رساند.
واكنش و بازخوردها پس از پخش این مستند در آن سال چطور بود؟
از آنجا كه دكتر بسكی در تلویزیون فردی شناخته شده بود، پس از پخش این مستند، استقبال خوبی هم از آن شد. این مستند دو فصل نیم ساعته است كه البته از آن یك نسخه 50 دقیقه‌ای یكپارچه هم تهیه شده كه در حال حاضر به صورت آنلاین می‌توان آن را به تماشا نشست. مستندی كه باعث شد كلید كار پروژه‌ای دیگر در ذهن من و حسین افشار تهیه‌كننده مستند درخت سفید بخورد. ایده‌ای كه براساس شخصیت، زندگی و كار دكتر بسكی شكل گرفت.
و آن پروژه چه بود؟
مجموعه «خانه ما» كه در حال حاضر فصل هفتم آن از شبكه نسیم پخش می‌شود. قرار بود با اجرای دكتر بسكی باشد؛ اما متاسفانه با سكته مغزی ایشان مصادف شد و امكان همكاری میسر نشد. در هر صورت ایده اصلی به وجود آمدن این مجموعه دكتر بسكی بود و ما هرگز این موضوع را فراموش نخواهیم كرد.
جرقه تصمیم ساخت مستندی درباره دكتر بسكی چطور در شما زده شد؟
دكتر بسكی، پدربزرگ یكی از دوستان صمیمی من در دانشگاه بود. نوه دكتر هم مانند من سینما می‌خواند و برای همین باهم همكار بودیم و باتوجه به رفت و آمدهایی كه با دوستم داشتم با پدربزرگ‌اش آشنا شدم و خیلی تحت تاثیر رفتارهای عجیب و غریب ایشان قرار گرفتم. اما ارتباط گرفتن با دكتر بسكی كار ساده‌ای نبود و همین موضوع كنجكاوی من را نسبت به او بیشتر می‌كرد. به طوری كه باعث می‌شد بیشتر درباره او كنجكاو شوم و بخواهم از زندگی و سبك متفاوتش سردربیاورم. ساخت مستند بهانه‌ای شد تا بتوانم چند ماهی با دكتر بسكی نشست و برخاست داشته باشم و در سفرهایی كه می‌رفتند همراهی‌شان كنم. حتی توانستم به خانه‌اش یعنی كلبه‌ای كه در نزدیكی جنگل‌های گلستان داشت راه پیدا كنم.
نحوه ساخت مستند چگونه بود و با توجه به سختگیری ایشان در ارتباط‌گیری چطور با شما همكاری كرد؟
وسوسه من با توجه به دنیای عجیب دكتر بسكی موجب شد تا بخواهم مستندی از ایشان بسازم. مردی كه در آن زمان 80 سال سن داشت و بیش از چهار دهه از خام‌گیاهخواری و سبك زندگی متفاوتش می‌گذشت. كسی كه توانسته بود با همین سبك زندگی متفاوتش از بیماری خطرناكی كه داشت جان سالم به در ببرد و بسیاری دیگر را حتی از بیماری سرطان نجات داده و درمان كند. علاوه بر این او املاك زیادی داشت كه همه را وقف كرده بود و گفتار و رفتارهایش همه با هم دست به دست هم داد تا عزمم را جزم كنم برای آن‌كه بتوانم دكتر بسكی را راضی كنم برای ساخت یك مستند با من همراه شود.
شما در مستندی كه ساخته‌اید از فیلم‌هایی استفاده كرده‌اید كه به نظر می‌رسد آنها از جای دیگری تهیه شده و شما طی چند ماه نمی‌توانستید آن فیلم‌ها را گرفته باشید. آن فیلم‌ها چطور به دست شما رسید؟
بله، جالب است كه بدانید وقتی من به دكتر بسكی گفتم می‌خواهم از ایشان مستند بسازم و آیا از فعالیت‌هایی كه داشته فیلم و تصاویری دارد در كمال تعجب به من گفت در تهران آرشیوی از فیلم‌هایی كه یك‌سری فعالیت داشته است را دارد. وقتی به اتاقی كه می‌گفت آرشیوش در آنجا قرار دارد رفتم دیدم یك اتاق بسیار بزرگ، پر از فیلم‌های گوناگون است. آن زمان بود كه متوجه شدم دكتر بسكی هركجا سفر كرده برای فعالیت‌های زیست‌محیطی یا كارهای دیگر یك فیلمبردار هم با خود می‌برده تا از نحوه عملكرد او فیلمبرداری و مستندسازی كند.
پس این آرشیو بود كه باعث شد مستند شكل غنی به خود گیرد.
بله، اما از طرف دیگر اطلاعاتی كه افراد خانواده، فرزندان و داماد ایشان خلیل فرشباف كه سرپرستی موقوفات ایشان را برعهده داشت، به من دادند موجب شد تا محتوای بهتری هم پیدا كند.
چطور شد كه به اسم «درخت سفید» رسیدید؟ این موضوع به پوشش دكتر بسكی برمی‌گردد؟
من برای انتخاب اسم فیلم بسیار فكر كردم. وقتی به این عنوان رسیدم دیدم درخت سفید دقیقا خود دكتر بسكی است؛ چون ایشان علاوه بر آن‌كه همیشه لباس سفید می‌پوشد علاقه زیادی به درخت و كاشت درخت داشت و شخصیت و رفتارهای ایشان بود كه من را به این اسم رساند.
واكنش و بازخوردها پس از پخش این مستند در آن سال چطور بود؟
از آنجا كه دكتر بسكی در تلویزیون فردی شناخته شده بود، پس از پخش این مستند، استقبال خوبی هم از آن شد. این مستند دو فصل نیم ساعته است كه البته از آن یك نسخه 50 دقیقه‌ای یكپارچه هم تهیه شده كه در حال حاضر به صورت آنلاین می‌توان آن را به تماشا نشست. مستندی كه باعث شد كلید كار پروژه‌ای دیگر در ذهن من و حسین افشار تهیه‌كننده مستند درخت سفید بخورد. ایده‌ای كه براساس شخصیت، زندگی و كار دكتر بسكی شكل گرفت.
و آن پروژه چه بود؟
مجموعه «خانه ما» كه در حال حاضر فصل هفتم آن از شبكه نسیم پخش می‌شود. قرار بود با اجرای دكتر بسكی باشد؛ اما متاسفانه با سكته مغزی ایشان مصادف شد و امكان همكاری میسر نشد. در هر صورت ایده اصلی به وجود آمدن این مجموعه دكتر بسكی بود و ما هرگز این موضوع را فراموش نخواهیم كرد.
