این برنامه رادیویی روزهای پنجشنبه از رادیو فرهنگ پخش میشود
جهان ترجمه صدای مترجمان امروز ایران است
رادیو، رسانهای جامع است از وضعیت راهها و سلامت جسم و روان، میتوانی اطلاعات كسب كنی تا ورزش و شادی و سرگرمی، فرهنگ نیز بخشی از این جامعیت را دربر میگیرد. علاقهمندان به مباحث فرهنگی ردیف 106مگاهرتز را روی موج افام میشناسند و با همراهی آن از مباحث حوزه فرهنگی - اجتماعی بهره میبرند. یكی از مباحث مهم در رادیو فرهنگ كه چندسالی است به طور ویژه به آن پرداخته میشود بحث ترجمه است. انتقال دقیق مفاهیم، حفظ ظرافتهای زبان مبدا، ایجاد ظرافتها در زبان مقصد با همنوایی در مفاهیم، حفظ پیوستگی و یکدستی متن و ... از نكاتی است كه در ترجمه كتاب تخصصی باید به آنها توجه شود، پس ترجمه پیش از آنكه علم باشد یك هنر است، چرا كه مترجم علاوه بر فهم لغات و جملات به ذوق هنری نیز نیاز دارد. بر همین اساس رادیو فرهنگ برنامه جهان ترجمه را در جدول پخش برنامههای خود قرار داده و هر پنجشنبه با یكی از مترجمان خوب كشورمان گفتوگو دارد.
نیلوفر زندیان، مدیر گروه كتاب رادیو فرهنگ درباره چرایی شكلگیری برنامه جهان ترجمه میگوید: گروه كتاب در بدو شكلگیری و طراحی اولیه، حوزههای گوناگون كتاب را رصد و بررسی كرد تا در زمینههای مختلف و مورد نیاز جامعه تولید محتوا داشته باشد، بهخصوص اهل قلم و مخاطبان جدی آثار آنان از برنامههای شبكه فرهنگ به عنوان یك مرجع متقن بهرهمند شوند. یكی از مباحثی كه پرداخت به آن از ضرورتهای روزگار ماست، بحث ترجمه و مترجمان و شیوه و نقد آثار آنهاست. ترجمه، داد و ستد اندیشه است و به همین دلیل ازجمله فعالیتهای ضروری بشر امروز به شمار میرود و و همین امر باعث شكلگیری این برنامه شد.
زندیان میافزاید: ما در روزگاری زندگی میكنیم كه زمانه بر افتادن مرز میان ملتها یكی از شاخصهای آن است. بنابراین، نیاز به ترجمه ابعاد گستردهتری پیدا میكند. مهمترین مساله در ترجمه درك معنای واژهها، محتوا و سبك متنی است كه مترجم پیش رو دارد و تسلط مترجم در حرفه خود، این همنشینی واژه محتوا و سبك نویسنده را بهروشنی در اختیار خواننده قرار میدهد و طرح اهمیت ترجمه درست و دقیق و شیوا در حوزههای مختلف علوم و معرفی كتابهایی كه در سطح گسترده منتشر میشود از ماموریتهای گروهكتاب رادیو فرهنگ است به قطع و یقین حضور مترجمان بنام كشور، معرفی آثار مهم،جدی و اثرگذار ترجمه توسط كارشناسان مجرب این حوزه، بر غنای محتوایی برنامه جهان ترجمه افزوده است.
مدیر گروه كتاب در پایان تصریح میكند: برنامه «جهان ترجمه» تلاش میكند در حد بضاعت برای تشویق به ترجمههای فاخر و اثرگذار قدمی مثبت و موثر بردارد.
برنامهسازی تخصصی
مرتضی صداقتگو، مدیر گروه ادب و هنر رادیو فرهنگ كه روزگاری نه چندان دور تهیهكننده برنامه «جهان ترجمه» بوده درخصوص آغاز این برنامه میگوید: امروز همه ما برای پیشرفت و تكامل به تعامل و تبادل اندیشه نیاز داریم با توجه به گوناگونی زبان اقوام مختلف در جهان؛ ترجمه رابط بین زبانها و اقوام است به همین دلیل در دنیای امروز برای اینكه سخن خود را به گوش دیگران برسانیم و همچنین از دیدگاهها و نظرهای دیگران نیز در سراسر دنیا بهره ببریم، ناگزیزیم که به ترجمه توجه كنیم.
وی عنوان میكند: در روزگار اكنون، ترجمه به عنوان یك فن و هنر در بین اهالی ادبیات بهشمار میآید چون ترجمه خوب نوعی بازآفرینی اثر محسوب میشود. برهمین اساس رادیو فرهنگ به عنوان یكی از رسانههایی كه در عرصه فرهنگ و هنر و ادبیات به صورت تخصصی برنامهسازی میكند سالیان زیادی است كه در عرصه ترجمه و ادبیات ملل برنامههای مختلفی را تهیه و پخش كرده است .
مرتضی صداقتگو كه ابتدا تهیهكنندگی برنامه «جهان ترجمه» را به عهده داشت در خصوص این برنامه میگوید: برنامه جهان ترجمه ازجمله برنامههایی است كه با كارشناسی موسی بیدج كه خود شاعر و مترجم نامدار عرصه ترجمه ادبیات عرب است و همچنین زندهیاد سعید آذین - مترجم زبان و ادبیات اسپانیولی- با گویندگی فاطمه حقیقتناصری و تهیهكنندگی من آغاز شد .
دعوت از مترجمان شناختهشده
در ادامه سراغ تهیهكننده فعال برنامه میرویم. نرگس سعادت، تهیهكننده این برنامه درباره اهمیت برنامه جهان ترجمه میگوید: اهمیت ترجمه در دنیای امروز، با این سرعت از رشد و حركت دنیا به سمت ناشناختههای بشر، بهراستی غیرقابل انكار است. بیشك ترجمه یكی از اساسیترین و مهمترین دستاوردهای انسان و پلی برای برقراری ارتباط در میان مردم، ملل و فرهنگهای گوناگون در گوشه گوشه دنیاست؛ در واقع ترجمه زبان مشتركی شد بین انسانها با زبانهایی متفاوت در سراسر دنیا كه توانایی ارتباطی گستردهتر و خارج از محدوده به آنها بخشید.
وی ادامه میدهد: در برنامه جهان ترجمه در ابتدا مترجمان شناختهشده را دعوت كرده و درخصوص فن و هنر ترجمه با آنها گفتوگو میكنیم، درباره چگونگی انتخاب آثار بحث و تبادل نظر میشود، نویسندههای خارجی به شنوندگان معرفی میشوند؛ مخاطب با تازههای نشر جهان آشنا شده و گاهی اتفاق میافتد كه بسیاری از افراد به مترجمی علاقهمند شده و گام در این راه میگذارند.
موسی بیدج، كارشناس و پژوهشگر این برنامه نیز میگوید: ترجمه خوب، میتواند یك اثر را زنده نگه دارد و ترجمه بد، كتابی را از ارزش و اعتبار میاندازد. در یك ترجمه خوب، نیاز است كه مترجم به زبان مادری و زبان هدف تسلط كافی داشته باشد. همچنین مترجم باید بر اصطلاحات خاص تسلط داشته باشد زیرا همیشه جملات به صورت معمولی به كار گرفته نمیشوند و گاهی اصطلاحات و ضربالمثلها در متن استفاده میشوند برای همین در برنامه جهان ترجمه با دعوت از مترجمان به دنبال معرفی ترجمه برای علاقهمندان هستیم و به شكلی این برنامه به مخاطب انگیزه میدهد تا در صورت تمایل به این وادی ورود كند.
این نویسنده و مترجم كشورمان در ادامه گفت: جهان ترجمه در واقع یك محفل كوچك برای تقدیر و گرامیداشت یك عمر تلاش مترجمان در عرصه معرفی آثار بزرگان جهان به هموطنان و همچنین معرفی ادبیات غنی فارسی به جهان است كه در رادیو فرهنگ انجام میشود .
اجرای یك برنامه متفاوت
فاطمه حقیقتناصری گوینده این برنامه هم گفت: من پنج سال است به گروه برنامهسازی جهان ترجمه پیوستهام. در ابتدا تهیهكننده این برنامه مرتضی صداقتگو بود كه ایشان یك روز به من گفت بیا و گوینده برنامه جهان ترجمه باش و این شد كه تا امروز من در این برنامه هستم .
وی میافزاید: جهان ترجمه برای من برنامه متفاوتی از دیگر برنامههایی است كه دارم چرا كه پا به پای مخاطب با مترجمان همراه میشوم با آثار بسیار خوبی آشنا شده و فرصتی مغتنم دارم تا از نزدیك چهرههای نامآشنایی كه روی جلد كتابها نامشان را دیدهام از نزدیك ملاقات كنم كه این موضوع جای بسی شكر دارد .
گوینده جهان ترجمه عنوان میكند: ترجمه كتاب كار بسیار حساسی است؛ چرا كه مباحث علمی و فرهنگی از طریق كتاب به جامعه تزریق میشوند و وجود مشكل در ترجمه نهتنها اعتبار افراد را زیر سوال میبرد بلكه موجب به اشتباه افتادن بسیاری نیز میشود در ترجمه كتاب فقط نبود غلط ترجمهای مهم نیست؛ ترجمه كتاب باید یك ترجمه كاملا روان باشد. به طوری كه خواننده با مطالعه كتاب متوجه تمام مطالب شود و افرادی كه در این برنامه حضور پیدا میكنند تجربیات خود در این زمینه را در اختیار علاقهمندان قرار میدهند و این امر بسیار پسندیده است .
حقیقت ناصری به این مساله كه در این برنامه مستقیم با كتاب سر و كار داریم اشاره میكند و میگوید: دعوت به مطالعه خوب است ولی اینكه بتوانیم آثار خوبی را معرفی كنیم تا شنوندگان آنچه دوست دارند را انتخاب كنند، امر مهمی است كه «جهان ترجمه» بهرغم اینكه رسالت دیگری دارد اما توانسته در این زمینه موفق عمل كند و شنونده را با خود همراه كرده و به مطالعه مشتاق كند.
گوینده جهان ترجمه درباره یكی از شیرینترین تجربیات خود در این برنامه تاكید میكند: برنامهسازی در رادیو فرهنگ سراسر شیرینی و خاطره است، چرا كه با بزرگان اهل ادب همراه میشویم اما در این برنامه آنچه خیلی به دل من چسبیده و گاهی چنان كودكانه شادم میكند، بحث هدیه كتاب از سوی مترجمانی است كه با ترجمهها و آثاری كه انتخاب كردهاند حس نزدیكی بیشتری دارم و شاید این هدیه یكی از ارزشمندترین هدایایی باشد كه در طول زندگی كاری خود دریافت میكنم.