یك سوگواری دراماتیك
اكنون نزدیك به یك دهه از پخش سریال مختارنامه میگذرد و هر سال شاهد بازپخش این مجموعه تلویزیونی از شبكههای مختلف بهویژه شبكه آیفیلم هستیم. بدیهی است خیلیها نسبت به تكرار مكرر آن انتقاد داشته باشند یا رسانه ملی را به كمبود سریالهای مناسبتی در ارتباط با ایام محرم محكوم كنند.
بدیهیتر است كه باید در برابر این نقد، پاسخی قانعكننده و منطقی داشت كه بتوان از سیاست تكرار مختارنامه بهدرستی دفاع كرد. بر همین مبنا تلاش شده تا در این یادداشت به تحلیلی اقناعی در این باره بپردازیم.
واقعیت این است كه هر اثر هنری تا زمانی كه ظرفیت خوانش و پذیرش از سوی مخاطبان را دارد «تكرار» میشود، اما «تكراری» نمیشود.
از این رو به اندازه مخالفان بازپخش مختارنامه و چه بسا بیشتر از آن موافقان پخش این سریال هم وجود دارند كه تماشای چندباره این مجموعه برای آنها ممكن است تكرار «مكرر» باشد اما تكرار «مكدر» نیست و از بازبینی آن لذت میبرند.
در واقع این سریال را باید یك سریال كالت محرمی دانست. آثار كالت همیشه و فارغ از زمان و تكرار، جذابیتهای خاص خودش را حفظ میكند و بارها و بارها دیده میشود.
در مورد مختارنامه بارها از كسانی كه این مجموعه را برای بار چندم تماشا كردهاند یا حتی تكرار بازپخش آن را هم میبینند، شنیدهام كه در فلان قسمت تا حالا به این یا آن صحنه یا فلان دیالوگ توجه نكرده بودم و این بار متوجه آن شدم.
وقتی علاقه و نیاز به كالایی وجود دارد تولید و توزیع آن دیگر اسراف نیست. همچنان كه هر رستورانی چندین منوی اصلی دارد كه هر روز آن را برای مشتریان خود طبخ میكند هر رسانهای هم تا زمانی كه تولیداتش طالب دارد، آن را عرضه میكند. این وضعیت را در ارتباط با موسیقی هم میتوان توضیح داد. مختارنامه هم آن قطعه و نغمه محرمی است كه همچنان شنیدنی است و طرفدار دارد.
تا زمانی كه مصرفكننده به خرید كالایی تمایل دارد، تولید و توزیع آن كالا غیرمنطقی نیست حتی اگر مورد سلیقه ما نباشد. البته جایی این انتقاد هست كه چرا تلویزیون سریالهای دیگر به قدرت و جذابیت مختارنامه نمیسازد تا به تكرار آن محكوم نشود؟ این انتقاد نشان میدهد واقعه كربلا فارغ از سویههای مذهبی و اخلاقی از حیث دراماتیك و نمایشی آنقدر ظرفیت دارد كه میتوان فیلم و سریالهای مختلفی از آن ساخت كه مخاطبان فراوانی دارد.
برای بسیاری از علاقهمندان این مجموعه، تماشای سریال حكم تجربه و مشاركت در سوگواری امام حسین(ع) را دارد كه بارها پای آن اشك میریزند و فیض میبرند.