پاک کردن طرحهای قدیمی روی دیوارهای لانه جاسوسی ، حرف و حدیثهای زیادی را بهدنبال داشته است
پایین آمدن نقشها از دیوار سفارت
عمر سفارت آمریكا در ایران داشت به سه دهه میرسید كه انقلاب اسلامی پیروزی شد و كمی بعد در 13 آبان 1358 با حركت خودجوش دانشجویان برای همیشه درهای این باغ سبز بسته شد. از آن به بعد سفارت سابق، لانه جاسوسی نام گرفت و برای همیشه به تاریخ سپرده شد. در زمان جنگ از این مكان برای آموزش داوطلبان اعزام به جبهه استفاده میشود و بعد از آن كاربری خاصی نداشت تا اینكه سال 1395 تبدیل به موزهشد. از وقتی موزه 13 آبان آماده پذیرایی از بازدیدكنندگان شده، تا همین چند وقت پیش ، سر و صدایی از آن در نیامده جز اینكه گردشگران خارجی به تماشای این موزه اشتیاق نشان میدهند، اما چند روز پیش تصاویری در رسانهها و شبكههای خبری دست به دست شد كه از پاك شدن دیوارنگارههای این موزه خبر میدادند؛ دیوار نگارههایی كه ماهیت ضدآمریكایی داشتند و پاك شدن آنها با حضور رئیس جمهور كشورمان در مقر سازمان ملل، برداشتهای سیاسی هم به دنبال داشت اما خیلی زود معلوم شد كه دیوارنگارههای قبلی را پاك كردهاند كه طرحهای جدید روی دیوارهای سفارت بزنند. از حرف و حدیثهای سیاسی كه بگذریم، سؤال اینجاست كه مگر میشود، نقش تاریخ را از دیوارهای یك موزه شست و پاك كرد؟
اصل ماجرا
رهگذران خیابان طالقانی، اوایل مهر شاهد شستن و سفید كردن دیوارهای موزه 13 آبان بودند. عكسهایی از این پاكسازی گرفته و در فضای مجازی دست به دست شد و مثل هر اتفاق دیگری، سیل نقد و نظرها به راه افتاد.
حتی برای كسی كه برداشتها و جنبههای سیاسی پاك شدن دیوارنگاره موزه 13 آبان برایش اهمیتی نداشت، این سوال ایجاد میشد كه پس چرا این طرحها را پاك كردهاند. پاسخ این بود: دیوارها برای طراحیهای جدید آماده میشوند.
بهنام امینی مسؤول موزه ۱۳ آبان درباره علت پاك كردن دیوارنگارههای موزه، روز ششم مهرماه به خبرگزاری فارس گفت: با توجه به گذشت چند دهه از طراحی سابق دیوارنگارههای لانه جاسوسی و لزوم بازسازی و بهروزرسانی طرحها، سازمان بسیج دانشجویی با استفاده از ظرفیت طراحان و گرافیستهای انقلاب اسلامی اقدام به طراحی جدید این دیوارنگارهها كرده كه فرآیند اجرای آن از هفته گذشته توسط تیم اجرایی طرح آغاز شده است.
میتوان حدس زد كه این طرحها قرار است در سالروز تسخیر لانه جاسوسی رونمایی شود و البته براساس اظهارات امینی قرار است طرحهای جدید كاملا ضدآمریكایی و برگرفته از طرحهای قدیمی باشد كه حالا تبدیل به نوستالژی شدهاند.
دیوارنگاره جدید چگونه است؟
حتی اگر گاهی گذرتان به تقاطع خیابان شهید طالقانی و شهید مفتح میافتد، حتما گردشگرانی را دیدهاید كه به تماشای موزه میروند، از آن بازمیگردند یا درحال تماشای دیوارنگارهاش هستند. سفارت سابق آمریكا در ایران و اتفاقاتی كه در این جغرافیا رخ داده، فقط برای مردم ایران جالب و تماشایی نیست. حس كنجكاوی، گردشگران زیادی را به تقاطع نامبرده میكشاند و حتما آنها علاقهمند هستند تاریخ را ببینند و با مكانی آشنا شوند كه حیاتش چهار دهه پیش توسط دانشجویان پیرو خط امام برای همیشه متوقف شده، اما بهزودی آنها و همه مردم شهر، با دیوارهایی مواجه خواهند شد كه تغییر كرده و قرابتی با كاركرد موزه ندارد. مدیر موزه 13 آبان اما نظر دیگری دارد و از ابتكارعمل سازمان بسیج دانشجویی در اینباره خبر میدهد. امینی به فارس گفته: در طرحهای جدید با توجه به اینكه موزه ۱۳ آبان دارای مخاطبان خارجی است از دیوارنگارههای بینالمللی نیز استفاده شده و نیز با توجه به مباحثی كه در رابطه با انجام مذاكره با آمریكا مطرح میشود از مفاهیم ضداستكباری استفاده شده است.
دیوارهای موزه، موزه به حساب نمیآیند؟
این شاید مهمترین سوالی باشد كه با شنیدن ایجاد تغییر در موزه مطرح میشود. آیا دیوارنگارههای موزه 13 آبان، بخشی از تاریخ و بخشی از موزه محسوب نمیشوند و آیا تغییر آنها چند سال بعد از شكلگیری موزه منطقی است؟
تلاش ما برای گرفتن این پاسخ به جایی نرسید. مدیر موزه تلفن همراهش را خاموش كرده، رئیس سازمان دانشجویی در دسترس نیست و محمدحسین فوادیان، معاون ارتباطات و اطلاعرسانی سازمان بسیج دانشجویی نیز مدیر موزه را مرجع میداند و تاكید میكند، باید سوالاتمان را از بهنام امینی بپرسیم.
در شرایطی كه دیوارنگارههای یك موزه در حال تغییر است، دانستن جواب این سوالات اهمیت دارد كه:
دیوارنگاره قبلی چه زمانی طراحی شده بود؟
چه كسی یا كسانی آن را طراحی كرده بودند؟
آیا تغییر دیوارنگارهها، با ماهیت موزهای
لانه جاسوسی منافات ندارد؟
طراحی دیوارنگارههای جدید چقدر ضرورت داشت؟
امكان بازسازی و مرمت طرحهای قدیمی فراهم نبود؟