پوتین پس از 12سال به عربستان سفر کرد؛ این اتفاق در شرایط کنونی منطقه چه پیامی دارد؟
قدرتنمایی در بحبوحه تنشها
در روزهایی كه منطقه غرب آسیا شاهد تحولات پیچیدهای است و بازیگران منطقهای تلاش میكنند نقش پر رنگی در این مناسبات داشته باشند، ولادیمیر پوتین روز گذشته همراه هیات تجاری و سیاسی خود وارد ریاض شد و مورد استقابال پادشاه و ولیعهد عربستان سعودی قرار گرفت. رئیسجمهور روسیه در حالی به عربستان رفت كه از آخرین سفر او به این كشور حدود 12 سال میگذرد. اگرچه رسانهها مهمترین ابعاد سفر پوتین را تقویت مناسبات تجاری و اقتصادی دانستهاند، اما به عقیده كارشناسان مقامات روسیه سعی میكنند هم نقش میانجیگری خود در تنشهای منطقه را پررنگ كنند و هم قدرت خود را به رخ آمریكاییها بكشند.
آنطور كه رسانهها پیشبینی كرده بودند پوتین قرار بوده در جریان سفره یكروزه خود به ریاض قراردادهایی را در زمینه تولید نفت به امضا برساند. این موضوع را میتوان در اظهارات مقامات دو كشور نیز به خوبی مشاهده كرد. چندی پیش بود الكساندر نوواك وزیر انرژی روسیه گفته بود در جریان سفر پوتین به عربستان سعودی دهها موافقتنامه بین دو كشور امضا خواهد شد. بنا به گفته نوواك، عربستان سعودی ممكن است در طرحهای پتروشیمی، تولید گاز فشرده و ایجاد مراكز علمی و پژوهشی در روسیه سرمایهگذاری كند.
به گفته وی، مبادلات بازرگانی میان روسیه و عربستان در حال افزایش است و در نیمه نخست امسال به ۴۲۰ میلیون و ۴۰۰ هزار دلار رسید كه از شاخص مدت مشابه فراتر رفته و ریاض علاقهمند به همكاری با شركتهای بزرگ روسی همچون روس نفت، گازپروم و گازپروم نفت است.
این در حالی است كه كریل دمیتریف، رئیس صندوق سرمایهگذاری مستقیم روسیه نیز روز هفتم اكتبر به ریاض سفر و با محمد بن سلمان ولیعد عربستان سعودی دیدار كرد. دو طرف در آن دیدار درخصوص سفر رسمی پوتین به عربستان سعودی و دورنمای همكاریهای مسكو و ریاض در عرصه سرمایهگذاری گفتوگو كردند.
حفظ نقش میانجی
اظهارات پوتین پیش از سفر به عربستان و تاكید همزمان او به جایگاه پرقدرت ایران همراه با محكومیت حادثه آرامكو بهخوبی نشان دهنده آن است كه روسیه همچنان در تلاش برای نقشی میانجی در روابط منطقهای كشورهای خاورمیانه است. به عبارت دیگر برخلاف دیگر بازیگران فرامنطقهای از جمله كشورهای اروپایی و یا آمریكا، مسكو تاكنون تلاش كرده در منازعات یا تنشهای منطقهای خاورمیانه نقش میانی و واسطهای را از خود نشان دهد و این برخلاف نقش كشورهای غربی در منطقه است كه همواره به عنوان بخشی از تنش در روابط منطقهای خاورمیانه خود را نشان میدهند.
در جریان تحولات سوریه، آمریكا همواره یك طرف ماجرا بوده و مواضع خود را در كنار عربستان و امارات نشان داده است، اما روسیه بهرغم حمایت از دولت مركزی بشاراسد، اما همزمان روابط نزدیكی هم با عربستان و هم با ایران دنبال كرده است و از جایگاه خود همواره در تعدیل مواضع ضدسوری سعودیها یا دیگر كشورهای مخالف دولت مركزی سوریه استفاده كرده است.
در ماجرای یمن نیز برخلاف حمایت تمام قد غرب از عربستان، روسیه بر حل مساله و مذاكره همزمان با گروههای یمنی و رهبران ریاض و بر توقف درگیریها و جنگ علیه یمن تاكید داشت. در تنش فعلی در روابط ایران و عربستان نیز روسیه بیش از آن كه خود را یك طرف ماجرا نشان دهد، تلاش دارد نقش میانجی را برعهده گرفته و به دنبال توازن در منطقه باشد. در همین راستا، لوكیانوف تحلیلگر سیاسی معتقد است مسكو با توجه به روابط قدیمیاش با ایران و روابط جدیدش با سعودیها میتواند نقشی مثبت میان تهران و ریاض در شرایطی ایفا كند. این نقش روسیه به روشنی در اظهارات پوتین پیش از سفر به عربستان انعكاس داشته است.
انتظار سعودیها از سفر پوتین
در این میان سفر پوتین به عربستان كه به دعوت پادشاه سعودی انجام میشود، چندان بی ارتباط با نگرانیها و نیازهای سعودیها نیست. این روزها عربستان به شدت در حوزه دفاع هوایی احساس ضعف میكند و البته این ضعف چندان هم دور از واقعیت نیست؛ همچنان كه حملات پهپادی و موشكی ارتش یمن به ادامه جنگ عربستان سعودی نشان میدهد این كشور تا حد زیادی در حوزه دفاع هوایی دچار ضعف است.
در این شرایط سعودیها نیم نگاهی هم به سامانه موشكی تدافعی اس 400 روسیه دارند كه این روزها در تركیه نیز در حال نصب است و قبل از آن هم هند سفارش خرید آن را داده بود و شاید وارد كننده بعدی این موشكها نیز ریاض باشد.
البته پیشتر در جریان سفر ملك سلمان، شاه سعودی به مسكو در مهر 96 دو طرف توافقی را در راستای مطالعات اولیه پیرامون استقرار اس 400 در عربستان انجام دادند و حال شاید در این سفر پوتین به ریاض به توافق واردات اس 400 روسی به عربستان منجر شود. اما ورود اس 400 به عربستان كابوس بزرگ واشنگتن است و به همین دلیل نیز همزمان با اعلام سفر پوتین به عربستان، مقامات آمریكایی از امكان دراختیار قراردادن نسل جدیدی از سامانههای موشكی تاد آمریكا به عربستان خبر دادند.
در همین ارتباط، سرگئی میخییف رئیس مركز راهبردهای سیاسی روسیه معتقد است عربستان سعودی به شدت به كمك روسیه برای تامین امنیت خود نیاز دارد. میخییف كه كارشناسان برجسته روسیه در امور خاورمیانه است در یك برنامه تلویزیونی در شبكه دولتی روسیه یك گفت ریاض با توجه به متشنج شدن اوضاع خلیج فارس و نیز اختلافاتی كه با ایران و تركیه و برخی كشورهای دیگر دارد نیازمند كمكهای تسلیحاتی روسیه است.
در این میان برخی تحلیلگران معتقدند اگر این سفر نتایج مدنظر پوتین را به همراه نداشته باشد، ممكن است مسكو از توافق اوپك پلاس كه قیمت جهانی نفت را طی دو سال گذشته بالا نگه داشته، خارج شود و ممكن است بیشتر به ایران نزدیك شود. اوپك پلاس ساختاری است كه از برخی كشورهای عضو اوپك و تولیدكنندگان غیراوپكی تشكیل شده و در دو سال اخیر با توافقهایی در چارچوب آن، تولید نفت كشورهای تولیدكننده برای ثبات بازار نفت كاهش یافته است.
به گفته وی، مبادلات بازرگانی میان روسیه و عربستان در حال افزایش است و در نیمه نخست امسال به ۴۲۰ میلیون و ۴۰۰ هزار دلار رسید كه از شاخص مدت مشابه فراتر رفته و ریاض علاقهمند به همكاری با شركتهای بزرگ روسی همچون روس نفت، گازپروم و گازپروم نفت است.
این در حالی است كه كریل دمیتریف، رئیس صندوق سرمایهگذاری مستقیم روسیه نیز روز هفتم اكتبر به ریاض سفر و با محمد بن سلمان ولیعد عربستان سعودی دیدار كرد. دو طرف در آن دیدار درخصوص سفر رسمی پوتین به عربستان سعودی و دورنمای همكاریهای مسكو و ریاض در عرصه سرمایهگذاری گفتوگو كردند.
حفظ نقش میانجی
اظهارات پوتین پیش از سفر به عربستان و تاكید همزمان او به جایگاه پرقدرت ایران همراه با محكومیت حادثه آرامكو بهخوبی نشان دهنده آن است كه روسیه همچنان در تلاش برای نقشی میانجی در روابط منطقهای كشورهای خاورمیانه است. به عبارت دیگر برخلاف دیگر بازیگران فرامنطقهای از جمله كشورهای اروپایی و یا آمریكا، مسكو تاكنون تلاش كرده در منازعات یا تنشهای منطقهای خاورمیانه نقش میانی و واسطهای را از خود نشان دهد و این برخلاف نقش كشورهای غربی در منطقه است كه همواره به عنوان بخشی از تنش در روابط منطقهای خاورمیانه خود را نشان میدهند.
در جریان تحولات سوریه، آمریكا همواره یك طرف ماجرا بوده و مواضع خود را در كنار عربستان و امارات نشان داده است، اما روسیه بهرغم حمایت از دولت مركزی بشاراسد، اما همزمان روابط نزدیكی هم با عربستان و هم با ایران دنبال كرده است و از جایگاه خود همواره در تعدیل مواضع ضدسوری سعودیها یا دیگر كشورهای مخالف دولت مركزی سوریه استفاده كرده است.
در ماجرای یمن نیز برخلاف حمایت تمام قد غرب از عربستان، روسیه بر حل مساله و مذاكره همزمان با گروههای یمنی و رهبران ریاض و بر توقف درگیریها و جنگ علیه یمن تاكید داشت. در تنش فعلی در روابط ایران و عربستان نیز روسیه بیش از آن كه خود را یك طرف ماجرا نشان دهد، تلاش دارد نقش میانجی را برعهده گرفته و به دنبال توازن در منطقه باشد. در همین راستا، لوكیانوف تحلیلگر سیاسی معتقد است مسكو با توجه به روابط قدیمیاش با ایران و روابط جدیدش با سعودیها میتواند نقشی مثبت میان تهران و ریاض در شرایطی ایفا كند. این نقش روسیه به روشنی در اظهارات پوتین پیش از سفر به عربستان انعكاس داشته است.
انتظار سعودیها از سفر پوتین
در این میان سفر پوتین به عربستان كه به دعوت پادشاه سعودی انجام میشود، چندان بی ارتباط با نگرانیها و نیازهای سعودیها نیست. این روزها عربستان به شدت در حوزه دفاع هوایی احساس ضعف میكند و البته این ضعف چندان هم دور از واقعیت نیست؛ همچنان كه حملات پهپادی و موشكی ارتش یمن به ادامه جنگ عربستان سعودی نشان میدهد این كشور تا حد زیادی در حوزه دفاع هوایی دچار ضعف است.
در این شرایط سعودیها نیم نگاهی هم به سامانه موشكی تدافعی اس 400 روسیه دارند كه این روزها در تركیه نیز در حال نصب است و قبل از آن هم هند سفارش خرید آن را داده بود و شاید وارد كننده بعدی این موشكها نیز ریاض باشد.
البته پیشتر در جریان سفر ملك سلمان، شاه سعودی به مسكو در مهر 96 دو طرف توافقی را در راستای مطالعات اولیه پیرامون استقرار اس 400 در عربستان انجام دادند و حال شاید در این سفر پوتین به ریاض به توافق واردات اس 400 روسی به عربستان منجر شود. اما ورود اس 400 به عربستان كابوس بزرگ واشنگتن است و به همین دلیل نیز همزمان با اعلام سفر پوتین به عربستان، مقامات آمریكایی از امكان دراختیار قراردادن نسل جدیدی از سامانههای موشكی تاد آمریكا به عربستان خبر دادند.
در همین ارتباط، سرگئی میخییف رئیس مركز راهبردهای سیاسی روسیه معتقد است عربستان سعودی به شدت به كمك روسیه برای تامین امنیت خود نیاز دارد. میخییف كه كارشناسان برجسته روسیه در امور خاورمیانه است در یك برنامه تلویزیونی در شبكه دولتی روسیه یك گفت ریاض با توجه به متشنج شدن اوضاع خلیج فارس و نیز اختلافاتی كه با ایران و تركیه و برخی كشورهای دیگر دارد نیازمند كمكهای تسلیحاتی روسیه است.
در این میان برخی تحلیلگران معتقدند اگر این سفر نتایج مدنظر پوتین را به همراه نداشته باشد، ممكن است مسكو از توافق اوپك پلاس كه قیمت جهانی نفت را طی دو سال گذشته بالا نگه داشته، خارج شود و ممكن است بیشتر به ایران نزدیك شود. اوپك پلاس ساختاری است كه از برخی كشورهای عضو اوپك و تولیدكنندگان غیراوپكی تشكیل شده و در دو سال اخیر با توافقهایی در چارچوب آن، تولید نفت كشورهای تولیدكننده برای ثبات بازار نفت كاهش یافته است.
تیتر خبرها
-
استاندار جدید بغداد انتخاب شد
-
استاندار قدس و دبیركل فتح بازداشت شدند
-
قدرتنمایی در بحبوحه تنشها
-
ترامپ در برابر چین كوتاه آمد
-
پیشروی نیروهای سوریه در مناطق کردنشین
-
بالا گرفتن جنگ ترامپ با دموكراتها
-
100 سال حبس برای رهبران جدایی طلب كاتالونیا
-
آمریكا؛ بزرگترین بدهكار به سازمان ملل
-
راهیابی قیس سعید به كاخ ریاست جمهوری تونس
-
اسكاتلند دوباره به دنبال همهپرسی است