شرح عاشقی اعضای جمعیت خدمتگزار زائران پیاده امام رضا(ع) در ایام پایانی صفر
هر گز نمیرد آن‌كه دلش جَلد مشهد است
دهه آخر صفر، مشهد یك حال و هوای متفاوت دارد، روزهایی كه می‌رسند به بیست و هشتمین و سی‌امین روز این ماه، به شهادت امام هشتم؛ مشهد حوالی همین روزها می‌شود مركز توجه همه علاقه‌مندان آقا‌علی‌بن موسی الرضا(ع)؛ می‌شود میعادگاهشان. آن وقت زائر است كه پشت زائر از راه می‌رسد، برای زیارت. دلداده است كه دلش را پر می‌دهد زودتر از خودش سمت حرم، عاشق است كه به عشق دیدن یك گنبد طلایی، سختی راه و دوری مسیر را به جان می‌خرد. دهه آخر صفر، مشهد یك حال و هوای متفاوت دارد، اما این روزها همان قدر كه زائر از دور و نزدیك عازم مشهد می‌شود، در داخل مشهد هم خیلی‌ها خودشان را آماده می‌كنند برای پذیرایی از زائران. اینجا هم حكایت همان حكایت خدمت است و همراهی؛ همان اتفاقی كه باعث شده مشهد در این ایام یكپارچه مهمانخانه بشود و موكب و ایستگاه صلواتی؛ آنقدر كه عده‌ای نذر زیارت كنند در ایام شهادت امامشان و عده‌ای نذر خدمت؛ بین همه گروه‌ها و نهادهایی كه در این ایام میزبانی زائران حرم رضوی را به عهده دارند، یك‌گروه مردم‌نهاد هم سال‌هاست بیرق خدمت برافراشته و تمام‌قد ایستاده‌اند به خدمتگزاری عاشقان علی بن موسی‌الرضا(ع)؛ جمعیتی كه ته دلشان بند شده به یك بیت شعر: به هرگز نمیرد آن‌كه دلش جلد مشهد است.
«در احادیث ما حتی دادن یك لیوان آب به فرد تشنه پاداش و اجر فراوان دارد؛ حالا اگر این خدمت در جهت رفاه حال زائران باشد، یعنی در سرما و گرما به فراهم آوردن مكانی برای استراحت، سیراب كردن یا سیر كردن یا درمان او منتهی شود، خدمتی است كه اجرش قابل توصیف نیست.» این را حجت‌الاسلام‌والمسلمین سید محسن علوی به ما می‌گوید؛ رئیس هیأت‌مدیره جمعیت خدمتگزار زائران پیاده امام رضا(ع)؛ جمعیتی كه افتخارشان همین خدمتگزاری است، آنقدر كه این افتخار بشود نام و نشانشان. علوی در توضیح سابقه این فعالیت می‌گوید: زائران پیاده از خیلی سال قبل برای زیارت در دهه پایانی صفر راهی مشهد می‌شدند اما این پیاده روی منسجم نبود، تك و توك یا به صورت چند نفره می‌آمدند و هیچ خدمت خاص و نهادینه‌شده‌ای هم به آنها ارائه نمی‌شد. مثلا در مسیر گذرشان در كنار جاده‌ها هرجا به كارخانه‌ای می‌رسیدند مهمان یك شربت یا چای می‌شدند... این موضوع به چشم اعضای جمعیت ما آمد و از سال 81 بالاخره خدمت به زائران را استان خراسان به صورت نهادیه مطرح و اجرایی كردیم. خدمت‌رسانی اعضای این جمعیت، 17 سال پیش با همراهی افراد خیر شروع شد، افرادی كه دل به دل آقا امام رضا (ع) داده بودند و سرشان درد می‌كرد برای كمك و همراهی. این اما آغاز ماجرا بود و كم‌كم به بركت امام هشتم پای همراهی نهادها و ارگان‌های مختلف هم به این ماجرا باز شد: درحقیقت جرقه خدمت‌رسانی به زائرین پیاده توسط جمعیت ما زده و كم‌كم زمینه‌ها فراهم شد و مسؤولان هم پای كار آمدند، اما مجموعه‌ای كه آن سال‌های اول واقعا با ما همكاری كرد و پای كار بود، سپاه بود... بعد كم‌كم نیروهای دولتی دیگر هم با ما همراهی كردند.
جاماندگان یك پیاده‌روی بزرگ
برای حجت‌الاسلام علوی، پیاده‌روی زائران امام هشتم، نشان یك پیاده‌روی بزرگ دیگر بر سینه دارد، پیاده‌روی یك جمعیت چند میلیونی كیلومترها آن‌طرف‌تر از مشهد در كشور عراق: همه ما به اهمیت پیاده‌روی اربعین واقفیم، به فرموده مقام معظم رهبری هم پیاده‌روی اربعین باید در اوج قله باشد چرا كه یك همایش بزرگ بین‌المللی در جهان تشیع است ... اما برای جاماندگان اربعین حسینی، این پیاده‌روی به سمت حرم علی بن موسی‌الرضا(ع) یك اتفاق خوب است و به همین مناسبت افتتاحیه خدمت‌رسانی ما از زائران پیاده امام رضا (ع)، از روز اربعین شروع می‌شود و البته از چند روز قبل‌تر یعنی از 25 محرم، همیشه همایش مدیران كاروان‌های پیاده را برگزار می‌كنیم كه امسال این تعداد به 800 كاروان رسیده است.
او اما معتقد است كه هنوز برای بهتر برگزار شدن این میزبانی راه درازی در پیش است: ما سال اولی كه خدمت‌رسانی را شروع كردیم پذیرای 23 هزار و 198 زائر پیاده بودیم، اما سال گذشته به بركت وجود آقا امام رضا، از 435 هزار و 892 نفر پذیرایی كردیم، این یعنی یك رشد 21 درصدی. با این تفاسیر تا پنج سال دیگر، بیش از یك میلیون زائر پیاده وارد مشهد می‌شوند و هنوز مشهد برای این میزبانی آماده نیست. برای این جمعیت نه ایستگاه‌های صلواتی ما، نه محل‌های اسكان ما و نه امكانات موجود، جوابگو نیستند و ما باید به این موضوع فكر كنیم.»
شوق خدمت در 276 ایستگاه
حسین رضایی شاید سخنگوی جمعیت خدمتگزار به زائران پیاده امام رضا (ع) باشد، اما قبل از هرچیز یكی از دلداده‌های علی بن موسی‌الرضاست، یكی از همان‌ها كه دغدغه‌اش حال خوب زائری است كه با پای خسته از راه می‌رسد تا پای گنبد طلایی امام رضا آرام بگیرد. او هم درباره فعالیت این جمعیت به ما می‌گوید: در آغاز فعالیت جمعیت مردم نهاد، ما با 13 ایستگاه صلواتی در مسیرهای منتهی به مشهد به‌خصوص مسیر نیشابور شروع كردیم اما الان تعداد این ایستگاه‌های صلواتی به 276 ایستگاه رسیده است.
رضایی برای ما می‌گوید كار خدمت‌رسانی در این جمعیت در سه حوزه انجام می‌شود: خدمات رفاهی، خدمات درمانی و خدمات فرهنگی: درحوزه خدمات رفاهی همه ایستگاه‌های صلواتی‌ای كه در مسیر دایر شده، امكانات متعددی را برای زائران فراهم كرده‌اند اعم از غذا، صبحانه، ناهار، شام، میان وعده و... همچنین تمام امكانات مثل سرویس‌های بهداشتی و حمام را هم در دسترس زائران پیاده قرار می‌دهیم. در بحث درمانی، در سال‌های اول ما از موسسات خدماتی درمانی خیریه استفاده می‌كردیم اما كم‌كم به لطف امام هشتم، سازمان‌های دولتی هم كه در این حوزه می‌توانستند كمك كنند به ما پیوستند و الحمدلله در دو حوزه بهداشت و درمان و امنیت از امكانات دولتی استفاده می‌كنیم. در حوزه خدمات فرهنگی هم ما یك كمیته خدمات فرهنگی داریم كه در ارتباط با نیازهای فرهنگی زائران پیاده در مسیر، چه در مبدا و چه در مقصد خدمت‌رسانی می‌كنیم.
عبور از 9 محور مواصلاتی
زائران پیاده امام هشتم، از مسیرهای مختلفی خودشان را برای زیارت حرمش در ایام شهادتش به مشهد می‌رسانند، رضایی در همین رابطه می‌گوید: زائران پیاده بیشتر از استان‌های مازندران گلستان، خراسان شمالی و جنوبی در مسیر تردد به سمت مشهد هستند و برای این جمعیت، ما شش محور ورودی اصلی داریم؛ محور نیشابور، محور تربت حیدریه، محور فریمان و تربت جام، محور سرخس، محور كلات و محور جاده قوچان. البته دو محور فرعی دیگر هم داریم كه در ایام آخر صفر زائر می‌پذیرد، یكی جاده قدیم قوچان است و یكی هم محور ایستگاه‌های طرف سیدی به مشهد. به‌جز این یك محور هم داریم كه فقط در روز آخر به مسیر پیاده‌روی تبدیل می‌شود، یعنی محور طرقبه - شاندیز به مشهد. درمجموع زائران از 9 محور به سمت حرم حركت می‌كنند. 17 سال فعالیت این گروه مردم نهاد و عاشق یعنی خاطره سال‌ها خدمت‌رسانی به كاروان‌های مختلف، كاروان‌هایی كه هركدام از یك شهر و یك نقطه به دل جاده می‌زنند. رضایی اما به ما از حركت بزرگ‌ترین كاروان پیاده‌ای می‌گوید كه افتخارش به نام زنان نیشابوری ثبت شده است: «بزرگ‌ترین كاروان زیارتی ما شامل 2500 نفر خانم است كه از نیشابور عازم مشهد می‌شوند و دوروز در راه هستند. این كاروان پانزدهمین سالی است كه در این مسیر قدم برمی‌دارد. یك كاروان بزرگ دیگر هم داریم كه هزار نفر از دانشجویان هستند و یك روز قبل از شهادت امام رضا (ع) از ملك‌آباد به سمت مشهد حركت می‌كنند و یك روز در مسیر هستند. البته كاروان‌های پیاده كلا در روز بین30 تا 35 كیلومتر پیاده طی می‌كنند.»
ترویج فرهنگ میزبانی از زوار
حسن موحدیان، الان رئیس هیات متوسلین به جواد‌الائمه (ع) است و یكی از هیات‌های پای كار خدمتگزاری به زائران رضوی كه مسؤول خدمت‌رسانی به 15 هزار زائری است كه از حوزه استان‌های شمالی وارد مشهد می‌شوند؛ او اما در روزگاری نه‌چندان دور فرماندار مشهد بوده و حالا با كوله‌باری از تجربه خدمتگزاری، كمر بسته به خدمت زائران پیاده. او هم مثل بقیه اعضای این جمعیت، در این خدمتگزاری یك انگیزه بیشتر ندارد: ما مشهدی‌ها از 365 روز سال، 362 روزش را مهمان آقا و مجاورش هستیم و این سه روز آخر صفر واقعا یك فرصت است برای این‌كه میزبان زائرانش باشیم. چون آقا در این ایام مخصوصا زائر پیاده زیاد دارد، از راه‌های دور همه عاشق و خسته با پای تاول‌زده از راه می‌رسند و ما وظیفه‌مان پذیرایی از آنهاست. او اما معتقد است كه هدف در این میزبانی رسیدن به روزی است كه پذیرایی از زائران امام هشتم در این ایام در همه جای مشهد رایگان باشد و مانند زائران كربلای حسینی، در خانه‌های مردم به روی زائران باز باشد.
با این حال موحدیان می‌گوید: این راهبرد اساسی ماست اما تا رسیدن به آن زمان باید فرهنگ میزبانی را در شهرمان و در بین مجاورین جا‌بیندازیم.
جاماندگان یك پیاده‌روی بزرگ
برای حجت‌الاسلام علوی، پیاده‌روی زائران امام هشتم، نشان یك پیاده‌روی بزرگ دیگر بر سینه دارد، پیاده‌روی یك جمعیت چند میلیونی كیلومترها آن‌طرف‌تر از مشهد در كشور عراق: همه ما به اهمیت پیاده‌روی اربعین واقفیم، به فرموده مقام معظم رهبری هم پیاده‌روی اربعین باید در اوج قله باشد چرا كه یك همایش بزرگ بین‌المللی در جهان تشیع است ... اما برای جاماندگان اربعین حسینی، این پیاده‌روی به سمت حرم علی بن موسی‌الرضا(ع) یك اتفاق خوب است و به همین مناسبت افتتاحیه خدمت‌رسانی ما از زائران پیاده امام رضا (ع)، از روز اربعین شروع می‌شود و البته از چند روز قبل‌تر یعنی از 25 محرم، همیشه همایش مدیران كاروان‌های پیاده را برگزار می‌كنیم كه امسال این تعداد به 800 كاروان رسیده است.
او اما معتقد است كه هنوز برای بهتر برگزار شدن این میزبانی راه درازی در پیش است: ما سال اولی كه خدمت‌رسانی را شروع كردیم پذیرای 23 هزار و 198 زائر پیاده بودیم، اما سال گذشته به بركت وجود آقا امام رضا، از 435 هزار و 892 نفر پذیرایی كردیم، این یعنی یك رشد 21 درصدی. با این تفاسیر تا پنج سال دیگر، بیش از یك میلیون زائر پیاده وارد مشهد می‌شوند و هنوز مشهد برای این میزبانی آماده نیست. برای این جمعیت نه ایستگاه‌های صلواتی ما، نه محل‌های اسكان ما و نه امكانات موجود، جوابگو نیستند و ما باید به این موضوع فكر كنیم.»
شوق خدمت در 276 ایستگاه
حسین رضایی شاید سخنگوی جمعیت خدمتگزار به زائران پیاده امام رضا (ع) باشد، اما قبل از هرچیز یكی از دلداده‌های علی بن موسی‌الرضاست، یكی از همان‌ها كه دغدغه‌اش حال خوب زائری است كه با پای خسته از راه می‌رسد تا پای گنبد طلایی امام رضا آرام بگیرد. او هم درباره فعالیت این جمعیت به ما می‌گوید: در آغاز فعالیت جمعیت مردم نهاد، ما با 13 ایستگاه صلواتی در مسیرهای منتهی به مشهد به‌خصوص مسیر نیشابور شروع كردیم اما الان تعداد این ایستگاه‌های صلواتی به 276 ایستگاه رسیده است.
رضایی برای ما می‌گوید كار خدمت‌رسانی در این جمعیت در سه حوزه انجام می‌شود: خدمات رفاهی، خدمات درمانی و خدمات فرهنگی: درحوزه خدمات رفاهی همه ایستگاه‌های صلواتی‌ای كه در مسیر دایر شده، امكانات متعددی را برای زائران فراهم كرده‌اند اعم از غذا، صبحانه، ناهار، شام، میان وعده و... همچنین تمام امكانات مثل سرویس‌های بهداشتی و حمام را هم در دسترس زائران پیاده قرار می‌دهیم. در بحث درمانی، در سال‌های اول ما از موسسات خدماتی درمانی خیریه استفاده می‌كردیم اما كم‌كم به لطف امام هشتم، سازمان‌های دولتی هم كه در این حوزه می‌توانستند كمك كنند به ما پیوستند و الحمدلله در دو حوزه بهداشت و درمان و امنیت از امكانات دولتی استفاده می‌كنیم. در حوزه خدمات فرهنگی هم ما یك كمیته خدمات فرهنگی داریم كه در ارتباط با نیازهای فرهنگی زائران پیاده در مسیر، چه در مبدا و چه در مقصد خدمت‌رسانی می‌كنیم.
عبور از 9 محور مواصلاتی
زائران پیاده امام هشتم، از مسیرهای مختلفی خودشان را برای زیارت حرمش در ایام شهادتش به مشهد می‌رسانند، رضایی در همین رابطه می‌گوید: زائران پیاده بیشتر از استان‌های مازندران گلستان، خراسان شمالی و جنوبی در مسیر تردد به سمت مشهد هستند و برای این جمعیت، ما شش محور ورودی اصلی داریم؛ محور نیشابور، محور تربت حیدریه، محور فریمان و تربت جام، محور سرخس، محور كلات و محور جاده قوچان. البته دو محور فرعی دیگر هم داریم كه در ایام آخر صفر زائر می‌پذیرد، یكی جاده قدیم قوچان است و یكی هم محور ایستگاه‌های طرف سیدی به مشهد. به‌جز این یك محور هم داریم كه فقط در روز آخر به مسیر پیاده‌روی تبدیل می‌شود، یعنی محور طرقبه - شاندیز به مشهد. درمجموع زائران از 9 محور به سمت حرم حركت می‌كنند. 17 سال فعالیت این گروه مردم نهاد و عاشق یعنی خاطره سال‌ها خدمت‌رسانی به كاروان‌های مختلف، كاروان‌هایی كه هركدام از یك شهر و یك نقطه به دل جاده می‌زنند. رضایی اما به ما از حركت بزرگ‌ترین كاروان پیاده‌ای می‌گوید كه افتخارش به نام زنان نیشابوری ثبت شده است: «بزرگ‌ترین كاروان زیارتی ما شامل 2500 نفر خانم است كه از نیشابور عازم مشهد می‌شوند و دوروز در راه هستند. این كاروان پانزدهمین سالی است كه در این مسیر قدم برمی‌دارد. یك كاروان بزرگ دیگر هم داریم كه هزار نفر از دانشجویان هستند و یك روز قبل از شهادت امام رضا (ع) از ملك‌آباد به سمت مشهد حركت می‌كنند و یك روز در مسیر هستند. البته كاروان‌های پیاده كلا در روز بین30 تا 35 كیلومتر پیاده طی می‌كنند.»
ترویج فرهنگ میزبانی از زوار
حسن موحدیان، الان رئیس هیات متوسلین به جواد‌الائمه (ع) است و یكی از هیات‌های پای كار خدمتگزاری به زائران رضوی كه مسؤول خدمت‌رسانی به 15 هزار زائری است كه از حوزه استان‌های شمالی وارد مشهد می‌شوند؛ او اما در روزگاری نه‌چندان دور فرماندار مشهد بوده و حالا با كوله‌باری از تجربه خدمتگزاری، كمر بسته به خدمت زائران پیاده. او هم مثل بقیه اعضای این جمعیت، در این خدمتگزاری یك انگیزه بیشتر ندارد: ما مشهدی‌ها از 365 روز سال، 362 روزش را مهمان آقا و مجاورش هستیم و این سه روز آخر صفر واقعا یك فرصت است برای این‌كه میزبان زائرانش باشیم. چون آقا در این ایام مخصوصا زائر پیاده زیاد دارد، از راه‌های دور همه عاشق و خسته با پای تاول‌زده از راه می‌رسند و ما وظیفه‌مان پذیرایی از آنهاست. او اما معتقد است كه هدف در این میزبانی رسیدن به روزی است كه پذیرایی از زائران امام هشتم در این ایام در همه جای مشهد رایگان باشد و مانند زائران كربلای حسینی، در خانه‌های مردم به روی زائران باز باشد.
با این حال موحدیان می‌گوید: این راهبرد اساسی ماست اما تا رسیدن به آن زمان باید فرهنگ میزبانی را در شهرمان و در بین مجاورین جا‌بیندازیم.
