ساخت اكوشهرهای جدید، بسترهای تازهای برای اسكان جمعیت رو به رشد جهان فراهم میكند
مسكونیسازی در جنگل ، اقیانوس و زیرزمین
با افزایش جمعیت جهان، فضا برای اسكان جمعیت انسانی در سیاره زمین كمتر و كمتر میشود. طبق اعلام سازمان ملل، جمعیت جهان تا سال 1429/ 2050 به بیش از 9میلیارد نفر خواهد رسید و بخش عمده این جمعیت، ساكن شهرها خواهند بود. این در حالی است كه نیمی از مناطق شهری مورد نیاز برای اسكان این جمعیت هنوز ساخته نشده است. از سوی دیگر با توجه به جمعیت فعلی جهان، در سیاره ما از لحاظ زیستی فقط 7/1 هكتار جهانی (gha)سطح حاصلخیز به ازای هر یك نفر وجود دارد. اما اكنون، در كشوری مثل انگلستان هر فرد 9/7هكتار ظرفیت زیستی یا ردپای بیولوژیك را به خود اختصاص داده. این یعنی استفاده از ظرفیت زیستی زمین بیشتر از میزانی است كه میتواند به هر فرد تعلق بگیرد. با توجه به شرایط موجود، تعداد فزایندهای از كشورها برای دستیابی به توسعه پایدار شهری، در حال برنامهریزی برای ساخت شهرهای جدید با استفاده از فناوریهای نوین هستند تا فضا و امكانات مورد نیاز را برای میزبانی از ساكنان خود فراهم كنند. در ادامه با سه نمونه از راهكارهای نوآورانهای آشنا میشوید كه جهان را آماده پذیرش جمعیت بیشتری میسازند. منابع: Sciencefocus، Divercity Mag، pnewswir
شركت اوسینیكس (Oceanix) مستقر در هنگكنگ، 12 سال است كه روی مفهوم شهرهای شناور كار میكند. اوایل سال جاری میلادی، اوسینیكس در همكاری با گروه معماری بینالمللی بیاركه اینگلس (BIG) و مركز مهندسی اقیانوس موسسه فناوری ماساچوست، ایده شهر شناور ده هزار نفری را ارائه كرد. از این ایده به عنوان بخشی از برنامه جدید شهری سازمان ملل متحد یاد میشود. مارك كولینز چن، مدیر اجرایی شركت اوسینكس میگوید رقم ده هزار نفر صرفا یك برآورد است و نحوه عملكرد شهر، تعیینكننده تعداد ساكنان آن خواهد بود. شهر شناور از سكوهای شناور تقریبا مثلثی تشكیل شده كه هركدام حدود
دو هكتار مساحت دارند و میتوانند 300 نفر را در خود اسكان دهند. هر سكو، یا محله، انرژی تجدیدپذیر خود را با استفاده از امواج و نور خورشید تولید خواهدكرد.
در كنار انرژی تجدیدپذیر، این شهر غذاهای گیاهی خود را پرورش میدهد و تمام پسابها را تصفیه كرده و دوباره از آنها استفاده میكند. چن میگوید برای تغذیه با گوشت و محصولات دامی به مساحت سطحی بیشتر و آب شیرین نیاز خواهد بود كه از نظر اقتصادی امكانپذیر نیست. سكوها با بیوراك (مادهای كه در حال حاضر برای ایجاد صخرههای مصنوعی در سراسر جهان استفاده میشود) به بستر دریا متصل میشوند. یك جریان الكتریكی با ولتاژ كم از یك قاب فولادی عبور كرده و با الكترولیز آب دریا در اطراف خود باعث میشود ذرات باردار (یونها) روی سطح فولادی جمع شوند و روی آن را با یك ماده سنگی كه به اندازه بتون مستحكم است، بپوشانند. چن میگوید با افزایش جمعیت جهانی ما باید رد پای اكولوژیك هر فرد را كاهش دهیم. او بر این باور است كه شركت اوسینكس رد پای اكولوژیك را به 5/0 هكتار جهانی به ازای هر فرد خواهد رساند. هرچند تحقق چنین چیزی درحال حاضر بعید به نظر میرسد اما اوسینكس اطمینان دارد در آینده نزدیك این طرح عملی خواهد شد. هنوز محل استقرار نمونه اولیه شهر شناور دقیقا مشخص نیست، اما اوسینكس مدعی است این نمونه را در طول دو سال و نیم آینده تكمیل خواهد كرد.
ساخت شهر هوشمند جنگلی
كشور مالزی كه با افزایش انفجاری جمعیت مواجه است، خود را برای انتقال جمعیت به یك شهر هوشمند جنگلی و غولپیكر در دهانه تنگهای كه ایالت جوهور این كشور را از سنگاپور جدا میسازد، آماده میكند. این شهر جدید كه از آن به عنوان «جنگلشهر» یاد میشود، در چهار جزیره مصنوعی در حال ساخت است.
چهار جزیره مصنوعی با سامانه حملونقل زیرزمینی به هم متصل شده و با قطار پرسرعت به كلانشهرهای دیگر وصل میشود. به گفته استفان بوئری، معمار ایتالیایی عاشق درختان و ارائهكننده این طرح، طبیعت زنده و معماری در ساخت این جنگلشهر درهمتنیده شده است. تمام ساختمانها در این شهر به شكلی طراحی شده كه پشتبام سبز و بالكنهای سبز داشتهباشند. شهر شامل خانههایی با نمای پوشش گیاهی، ساختمانهای اداری، پاركها و پیادهروهای معلق، هتلها، مدارس و مراكز خرید خواهد بود.
پروژه صد میلیارد دلاری ساخت جنگلشهر در زمینی به مساحت 1370 هكتار اجرا میشود و قرار است در 700 هزار خانه از ساكنانش استقبال كند. در ساخت این شهر از اكوسامانه جنگلهای بارانی با سامانه گردش هوشمند سبز برای استفاده دوباره از منابع و كنترل آنها استفاده شده است. بازیافت پنهان در زیر زمین و تولید انرژی از منابع تجدیدپذیر از دیگر ویژگیهای شهر است. ساكنان این جنگلشهر به اولین كتابخانه دیجیتال مبتنی بر فناوری رایانش ابری در مالزی دسترسی خواهند داشت.
به گفته بوئری، به منظور اطمینان از امنیت ساكنان شهر، جدیدترین سامانههای امنیتی هوشمند شامل درهای هوشمند و آسانسورهایی كه از تشخیص اثر انگشت و چهره و حصاركشی نامرئی الكترونیك استفاده میكنند، به كار گرفته خواهند شد. یكی از ویژگیهای این مجمعالجزایر مصنوعی این است كه آپارتمانهای آن با قیمت پنج برابر كمتر از آپارتمانهای زمینهای خشك ارائه میشود. گفته میشود روند گرمشدن هوا در سالهای آینده دیگر شهرهای بزرگ جهان را هم به سمت ساخت شهرهای جنگلی خواهد كشاند.
شهرهایی در عمق 20 تا 50 متری زمین
برای سنگاپور- سومین كشور با تراكم زیاد جمعیت جهان و خانه تقریبا ششمیلیون نفر- پاسخ مشكل اسكان جمعیت، حركت به سمت پایین بوده است. تغییرات آب و هوایی و بالا آمدن سطح آب دریاها به این معناست كه استحصال زمین از دریاها دیگر نمیتواند گزینه پایداری برای سنگاپور باشد. درعوض، این كشور به دنبال ایجاد شهری زیرزمینی است. اوایل سال جاری میلادی، سازمان بازآفرینی شهری سنگاپور پیشنویس طرح جامع خود را منتشر و مشخص كرد در 15 سال آینده این كشور به چه شكلی درخواهد آمد. تاكنون معادل 7/10 میلیون پوند برای تحقیق و توسعه فناوری زیرزمینی در این كشور سرمایهگذاری شده است. قوانین مالكیت خانهها هم تغییر یافته و مردم فقط تا زیرزمین، مالك خانههایشان هستند تا به این ترتیب، فضای زیر خانهها برای توسعه شهر آزاد باشد. اما مقامات سنگاپور میگویند در مرحله اول مردم در زیرزمین زندگی نمیكنند؛ بلكه شهر زیرزمینی با انتقال انبارها، آب و برق، تأسیسات صنعتی و حملونقل به زیر زمین شروع به كار خواهد كرد تا فضای آزاد بیشتری برای استفادههای مسكونی و تجاری در شهرهای روی زمین ایجاد شود.
در حال حاضر، سنگاپور از فضاهای زیرزمینی با عمق 20 متر برای سامانههای حملونقل و سرمایش استفاده میكند. ایجاد یك سامانه تونل فاضلاب در عمق 20 تا 50 متری زمین نیز پیشبینی شده است. سین تین فو، مدیر انستیتوی مطالعات املاك و مستغلات در دانشگاه ملی سنگاپور میگوید برای فضاهای عمیقتر از صد متر، میتوان كاركردهای سنگینتری از قبیل ذخیره مهمات و مواد پتروشیمی در نظر گرفت. یكی از پیشرفتهای مهم برنامهریزی شده، غارهای سنگی جورونگ است كه میتواند حدود 5/1 میلیون متر مكعب نفت خام و نفت را در خود نگه دارد.
تا سال 1403/ 2024، در فرودگاه چانگی سنگاپور یك مركز تبادل مسافر چهارمنظوره، شامل سه ایستگاه قطار و یك ایستگاه اتوبوس در زیر زمین ایجاد خواهد شد. تاسیس این مركز به سنگاپور كمك میكند تا سال 1409/ 2030 به كمك ریلهای زیرزمینی، شبكه قطارهای خود را دو برابر كند. همچنین انتقال مراكز حملونقل به زیر زمین به مردم سنگاپور كمك خواهد كرد از آب و هوای كشورشان كه بر اثر تغییرات آب و هوایی دستخوش افزایش گرما، رطوبت و بارش است فرار كنند. اكنون مهندسان و مسؤولان ساختوساز این كشور با استفاده از روش اسكن لیزری در حال ساخت یك مدل زمینشناختی سهبعدی هستند. این مدل با یك پایگاه داده مركزی تطبیق داده میشود تا امكان نقشهبرداری و برنامهریزی در فضای زیرزمینی فراهم شود.
دكتر كوین كوران، كارشناس امنیت سایبری در دانشگاه اولستر، میگوید فناوری در توسعه این نوع شهر بسیار مهم است. به عنوان مثال، كیفیت هوا عامل مهمی خواهد بود كه نیاز به نظارت مداوم دارد، زیرا هوا در زیرزمین به آسانی هوای روی سطح زمین جریان پیدا نمیكند. كوران میگوید دستگاههای دارای حسگر در حال حاضر به نظارت بر اثرات زیستمحیطی شهرهای سراسر جهان، گردآوری جزئیات مربوط به فاضلابها، كیفیت هوا و زبالهها كمك میكنند.
شهرهای زیرزمینی ممكن است به فناوریهایی مانند سطلهای زباله هوشمند كه در صورت نیاز به تخلیه آژیر میزنند و نورپردازی هوشمند كه فقط درصورت ایجاد ترافیك یا نزدیك شدن عابران پیاده عمل میكنند، مجهز باشند. گرچه تا سال 1409/2030 احتمالا بخش زیادی از سنگاپور به زیر زمین منتقل میشود، اما برای اینكه مردم این كشور در زیر زمین زندگی كنند به مدتزمان بیشتری نیاز است. او میگوید، استفاده از فضاهای زیر زمین برای زندگی و اهداف تجاری هنوز برنامهریزی نشده است، اما درصورت نیاز به زمینهای بیشتر، امكان آن در آینده بررسی خواهد شد.