مستقیم از زندان

سینما یك‌بار دیگر سراغ گوانتانامو و حواشی آن می‌رود

مستقیم از زندان

گوانتانامو نه‌تنها نامی آشنا در دنیای سیاست كه نام‌آشنای صنعت سینما هم هست. آنچه در گوانتانامو و زندان‌های آن گذشت، خیلی زود مورد توجه دو دنیای ادبیات و سینما قرار گرفت و فیلم‌هایی با این مضمون ساخته شد. حمله ارتش آمریكا به عراق و تلاش برای نابودی القاعده كه از سوی جورج بوش پسر عنوان شد، سرآغاز خلق مشكلاتی برای اقلیت‌های قومی و مذهبی در داخل خاك آمریكا بود. نیروهای امنیتی و سرویس‌های اطلاعاتی آمریكا، به بهانه دستگیری «عوامل تروریستی»، اقدام به دستگیری آدم‌های بی‌گناهی كردند كه تنها جرم‌شان مسلمان بودن و آسیایی بودن بود. افراد زیادی بی‌دلیل و مدرك در گوانتانامو زندانی و شكنجه شدند و تلاش‌شان برای رهایی و آزادی به نتیجه‌ای نرسید. درام افشاگرانه و سیاسی «زندانی شماره 760» یكی از فیلم‌هایی است كه قصد دارد واقعیت‌های پشت پرده گوانتانامو را به نمایش بگذارد. این فیلم با نگاهی به یك داستان بسیار موفق و پرخواننده ساخته می‌شود و تعدادی از چهره‌های مطرح سینما با آن همكاری می‌كنند.

به نوشته نشریه هالیوود ریپورتر، داستان «خاطرات روزانه گوانتانامو» آن‌قدر جذابیت داشته كه كسانی چون جودی فاستر و بندیكت كامبربچ را جذب محتوا و حال و هوای خود كند. داستان برگرفته از واقعیت است و نویسنده‌اش، خود قربانی سیاست‌های ارتجاعی و تجاوزگرانه دولتمردان وقت آمریكاست. منتقدان ادبی از داستان خاطرات روزانه گوانتانامو به عنوان تلاش و نبردی صادقانه برای ادامه حیات و علیه تمامی تبعیض‌ها و نابرابری‌ها و بی‌عدالتی‌ها اسم برده‌اند. نویسنده داستان یكی از شهروندان معمولی آمریكا محمدو كولد صلاحی است. او توسط سرویس‌های امنیتی دولت آمریكا و به ظن همدستی با شبكه‌های تروریستی القاعده دستگیر شد. صلاحی بدون این كه تفهیم اتهام شود یا دادگاهی برایش برپا شود، چند سال را در زندان گوانتانامو گذراند. مسؤولان امنیتی كه ده‌ها نفر دیگر را هم مثل صلاحی دستگیر و زندانی كرده بودند، دلیلی نمی‌دیدند كه مدركی علیه این قربانیان ارائه دهند و به همین دلیل، توضیحی در باب دستگیری‌شان به خانواده‌های قربانیان و رسانه‌های گروهی نمی‌دادند.
انتشار کتاب خاطرات
صلاحی بعد از آزادی از زندان، خاطراتش را نوشت و منتشر كرد. با انتشار كتاب خاطرات، مردم عادی متوجه ظلم و ستمی شدند كه به امثال صلاحی وارد شده بود، اما صلاحی یك فرق با دیگران داشت.
او یك وكیل زبردست برای خود انتخاب می‌كند. نانسی هولندر و دستیارش تری دانكان، تمام تلاش خود را به‌كار می‌گیرند تا در دفاع از صلاحی، سیستم حاكم بر بازداشت‌ها را زیر سؤال ببرند. این جمع سه نفره برای رسیدن به عدالت، با موانع و دست‌اندازهای زیادی روبه‌رو می‌شود. دفاعیه بحث‌بر‌انگیز و جنجالی این جمع، با همراهی مستنداتی كه یكی از نیروهای نظامی به نام ستوان استوارت كوچ ارائه می‌دهد، به نتیجه‌ای شوك‌آور و غیرقابل‌باور ختم می‌شود. به‌زودی مشخص می‌شود یك تئوری توطئه در جریان بوده تا به بهانه مبارزه با تروریسم، یك نسل‌كشی بیرحمانه انجام شود. طاهر رحیم، بازیگر سیاهپوست سینما، نقش صلاحی را جلوی دوربین زندانی شماره 760 بازی می‌كند. جودی فاستر و شایلین وودی هم وكیل و دستیار او هستند كه به كمك صلاحی می‌آیند. بندیكت كامبربچ هم استوارت كوچ ماجراست. نكته جالب
این که كامبرباخ كه سخت مجذوب داستان نول شده، یكی از تهیه كنندگان فیلم هم است.
تلاش برای خرید امتیاز اقتباس
منتقدان ادبی نیویورك‌تایمز از نول صلاحی به عنوان یكی از بهترین آثار ادبی دو دهه اخیر یاد كرده‌اند. بسیاری از شركت‌ها و كمپانی‌های فیلمسازی به دنبال خرید امتیاز برگردان سینمایی این اثر بوده‌اند. بی‌بی‌سی فیلمز هم كه از مدت‌ها قبل به دنبال تولید فیلمی سینمایی براساس داستان صلاحی بود، به عنوان یكی از سرمایه‌گذاران اروپایی با طرح زندانی شماره 760 همكاری می‌كند. كلید فیلمبرداری فیلم دسامبر زده می‌شود. مكان‌های مختلف كشور آفریقای جنوبی، پذیرای سازندگان این درام پرتنش انسانی است. فیلمنامه فیلم را مایكل برانر آماده كرده است. منتقدان سینمایی از او به عنوان یكی از چهره‌های شاخص فیلمنامه‌نویسی در گونه اجتماعی و سیاسی اسم می‌برند. برانر كه تجربه خوبی در انتقال داستان‌ها و ماجراهای واقعی روی پرده سینما دارد، در كارنامه‌اش آثاری چون «یونایتد 93» پل گرینگراس
« منطقه سبز» و «كاپیتان فیلیپس» را ثبت كرده است. تمام این فیلم‌ها لحنی اجتماعی و انتقادی داشته‌اند. برای كارگردانی فیلم هم كوین مكدونالد انتخاب شده است.
شنیده‌ها حكایت از آن می‌كند كه قبل از مكدونالد نام جودی فاستر به عنوان كارگردان فیلم مطرح بوده است. تهیه‌كنندگان فیلم بر این باور بوده‌اند كه حضور این بازیگر سرشناس و شناخته شده در پشت دوربین زندانی شماره 760، كمك زیادی به مطرح‌تر شدن آن در محافل هنری و اجتماعی خواهد داشت. اما بازیگر كه بعد از خواندن فیلمنامه شیفته نقش و شخصیت خود در آن شده، حاضر به پذیرش وظیفه كارگردانی فیلم نمی‌شود و اعلام می‌كند قصد دارد تمام توجه و توان خود را روی ارائه یك بازی یك‌دست و جذاب در نقش نانسی هولندر بگذارد. هدف او این است كه تمام وقت خود را به عنوان بازیگر در اختیار این درام پرتنش واقع‌گرا
قرار دهد. زندانی شماره 760 از آن دست
كارهایی به حساب می‌آید كه جودی فاستر در مقام فیلمساز، معمولا علاقه خاصی به كارگردانی‌شان دارد.