علی صدری‌نیا، مستندهای دیده نشده را در تلویزیون رونمایی می‌كند
سه‌شنبه‌ها + مستند
نام «به اضافه مستند» را حتما شنیده‌اید و احتمالا بعد از این مدتی كه روی آنتن رفته است، بیننده آن هم بوده‌اید. این مجموعه تلویزیونی با اجرای علی صدری‌نیا و تهیه‌كنندگی محمدحسین میری هر سه‌شنبه ساعت 20 و 30 دقیقه از شبكه مستند پخش می‌شود و از مستندهایی كه غالبا پخش تلویزیونی نداشته‌اند، رونمایی می‌كند. بعد از آن هم ضمن نقد فرمی مستند، در گفت‌وگو با كارگردان و كارشناسان به نقد محتوایی اثر هم می‌پردازد. سوژه‌های مستندهایی كه به قاب این برنامه می‌آیند عموما داغ و چالشی است و همین به اضافه مستند را تا حدی از برنامه‌های مشابه خود متمایز می‌كند. صدری‌نیا به جام‌جم جرئیات بیشتری از این برنامه می‌گوید:
وقتی «به اضافه مستند» اضافه شد
برنامه به اضافه مستند تقریبا از دو سال پیش شروع شده است. صدری‌نیا، مجری این برنامه می‌گوید: آن زمان بنا بود یك باكس در شبكه مستند اضافه شود كه مستندهای ویژه و مساله‌محور را پخش كند و موضوع آن مستند مورد بحث قرار بگیرد. این مستندها غالبا دغدغه‌مند هستند و بعد از پخش به صورت بسیط در موردش صحبت می‌شود.
مستندساز بر مسند اجرا
مجری برنامه سابقه مستندسازی دارد و آثاری چون قائم‌مقام، زخم تازه، گام نهایی، چشم در برابر چشم، بحران خاموش و... را تولید كرده و به خاطر همین سابقه برای اجرای به اضافه مستند انتخاب شده است. سازندگان برنامه دنبال كسی بودند كه خود به حوزه مستند اشراف داشته باشد. صدری‌نیا می‌گوید: دوستان شبكه مستند و مجموعه تهیه‌كنندگی برنامه می‌خواستند اجرای برنامه با یك مستدساز باشد. من پنج شش سال قبل از برنامه به اضافه مستند، تولید یكسری از مستندها را با سوژه‌های سیاسی، اجتماعی - فرهنگی و... داشتم. بعد از این برنامه هم مستند «تهران دمشق» را تولید كردم.
خط قرمز بوده اما كم بوده
اینكه به اضافه مستند دست روی مستندهایی با دغدغه‌های اساسی می‌گذارد و بیشتر آنها را برای اولین‌بار پخش می‌كند، می‌تواند حساسیت‌برانگیز باشد. از صدری‌نیا درباره مشكلات احتمالی و خط قرمزهایی كه برای پخش این مستندها با آنها مواجه شدند، پرسیدیم و او پاسخ می‌دهد: طبیعتا مستندهایی بودند كه دچار خط قرمز شدند یا در هماهنگی‌ها، پخششان به بعد موكول شده ولی همكاری شبكه مستند و نگاهش به این برنامه خیلی خوب است.
به خاطر همین همكاری و نگاه مثبت اتفاقا ما در این مدت سراغ مستندهایی رفتیم كه به نظر خط قرمزی می‌آمدند و برخی سه چهار سال از ساختشان می‌گذشت اما به تلویزیون راه پیدا نكرده بودند. قاب به اضافه مستند یك فضای تخصصی را فراهم آورده است كه درباره موضوع و محتوای مستند با حضور كارشناسان صحبت می‌شود و می‌گوییم چقدر از حرف‌های مطرح شده در این مستند دقیق بوده؛ به همین خاطر تا كنون مشكلی پیش نیامده است.
تنوع در «به اضافه مستند»
صدری‌نیا بیان می‌كند: تلاش گروه برنامه‌ساز این است كه مستندهای دغدغه‌مند را برای پخش انتخاب كند. این تلاش بالای 90 - 80درصد در برنامه حفظ شده است و مستندهایی گزینش شدند كه هر كدام در حوزه موضوع خود بسیار كار كردند. مستندهایی با موضوع‌های متنوع سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، محیط زیستی و... داشتیم كه برخی از آنها تا پیش از به اضافه مستند در قاب دیگری پخش نشده بودند. همانگونه كه گفتم تنوع موضوعی داریم اما نقطه مشترك مستندها این است كه درباره یكی از مسائل مهم كشور هستند. به دنبال آن هستیم كه دغدغه مهمی باشد تا بتوانیم راجع‌به آن صحبت و ریشه‌یابی كنیم؛ این روح كلی انتخاب مستندها از سوی تیم سردبیری برنامه است. به گفته این مجری و برنامه‌ساز یكی دیگر از ویژگی‌های به اضافه مستند این است كه عمده مستندهای آن برای اولین بار در تلویزیون پخش می‌شود؛ یعنی رونمایی از آن مستند در تلویزیون با برنامه به اضافه مستند اتفاق می‌افتد.
تغییرات فصلی
به اضافه مستند از آغاز تا امروز با تغییرهایی همراه بوده است كه صدری‌نیا در این مورد می‌گوید: فكر می‌كنم در حال حاضر فصل سوم برنامه روی آنتن باشد كه تا پایان امسال ادامه دارد. به طور كلی در این دو سال، چند فصل جلو آمدیم و میان فصول گاهی وقفه‌هایی برای تولید فصل بعدی و ایجاد تغییرات داشتیم. برای مثال بخش‌هایی از برنامه با نظر كارشناسان و مخاطبان تغییر كرد. در سری اول بخش معرفی كارگردان داشتیم كه تغییراتی در فصل‌های بعد داشت. در فصل‌های جدید بخش نظر منتقدان اضافه شد كه سعید قطبی‌زاده و محمدتقی فهیم حضور دارند و از نظر فنی اثر را بررسی می‌كنند.
برنامه ما بیشتر بر دغدغه‌ای كه در مستند مطرح شده است، می‌پرداخت و شاید از نگاه فرمی غافل بود اما با افزودن نقد فرمی، این هم مرتفع شد. كارشناسان بخش فرمی، ثابت هستند و كارشناسان بخش محتوایی هر هفته تغییر می‌كنند. او ادامه می‌دهد: حضور كارگردان و كارشناسان در میز كارشناسی متغیر است. یعنی در یك برنامه ممكن است كارگردان و كارشناس حضور داشته باشند و گفت‌وگو كنیم و در برنامه‌ای دیگر دو كارشناس مناظره كنند. این به كارگردان مستند بستگی دارد، بعضی از كارگردانان خودشان درباره موضوعی كه مستند ساخته‌اند تحقیقات گسترده دارند و صاحب نظر هستند؛ كارگردانانی هم داریم كه ترجیح می‌دهند كارشناسان درباره آن موضوع صحبت كنند و خودشان حضور پیدا نمی‌كنند.
برنامه به اضافه مستند تقریبا از دو سال پیش شروع شده است. صدری‌نیا، مجری این برنامه می‌گوید: آن زمان بنا بود یك باكس در شبكه مستند اضافه شود كه مستندهای ویژه و مساله‌محور را پخش كند و موضوع آن مستند مورد بحث قرار بگیرد. این مستندها غالبا دغدغه‌مند هستند و بعد از پخش به صورت بسیط در موردش صحبت می‌شود.
مستندساز بر مسند اجرا
مجری برنامه سابقه مستندسازی دارد و آثاری چون قائم‌مقام، زخم تازه، گام نهایی، چشم در برابر چشم، بحران خاموش و... را تولید كرده و به خاطر همین سابقه برای اجرای به اضافه مستند انتخاب شده است. سازندگان برنامه دنبال كسی بودند كه خود به حوزه مستند اشراف داشته باشد. صدری‌نیا می‌گوید: دوستان شبكه مستند و مجموعه تهیه‌كنندگی برنامه می‌خواستند اجرای برنامه با یك مستدساز باشد. من پنج شش سال قبل از برنامه به اضافه مستند، تولید یكسری از مستندها را با سوژه‌های سیاسی، اجتماعی - فرهنگی و... داشتم. بعد از این برنامه هم مستند «تهران دمشق» را تولید كردم.
خط قرمز بوده اما كم بوده
اینكه به اضافه مستند دست روی مستندهایی با دغدغه‌های اساسی می‌گذارد و بیشتر آنها را برای اولین‌بار پخش می‌كند، می‌تواند حساسیت‌برانگیز باشد. از صدری‌نیا درباره مشكلات احتمالی و خط قرمزهایی كه برای پخش این مستندها با آنها مواجه شدند، پرسیدیم و او پاسخ می‌دهد: طبیعتا مستندهایی بودند كه دچار خط قرمز شدند یا در هماهنگی‌ها، پخششان به بعد موكول شده ولی همكاری شبكه مستند و نگاهش به این برنامه خیلی خوب است.
به خاطر همین همكاری و نگاه مثبت اتفاقا ما در این مدت سراغ مستندهایی رفتیم كه به نظر خط قرمزی می‌آمدند و برخی سه چهار سال از ساختشان می‌گذشت اما به تلویزیون راه پیدا نكرده بودند. قاب به اضافه مستند یك فضای تخصصی را فراهم آورده است كه درباره موضوع و محتوای مستند با حضور كارشناسان صحبت می‌شود و می‌گوییم چقدر از حرف‌های مطرح شده در این مستند دقیق بوده؛ به همین خاطر تا كنون مشكلی پیش نیامده است.
تنوع در «به اضافه مستند»
صدری‌نیا بیان می‌كند: تلاش گروه برنامه‌ساز این است كه مستندهای دغدغه‌مند را برای پخش انتخاب كند. این تلاش بالای 90 - 80درصد در برنامه حفظ شده است و مستندهایی گزینش شدند كه هر كدام در حوزه موضوع خود بسیار كار كردند. مستندهایی با موضوع‌های متنوع سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، محیط زیستی و... داشتیم كه برخی از آنها تا پیش از به اضافه مستند در قاب دیگری پخش نشده بودند. همانگونه كه گفتم تنوع موضوعی داریم اما نقطه مشترك مستندها این است كه درباره یكی از مسائل مهم كشور هستند. به دنبال آن هستیم كه دغدغه مهمی باشد تا بتوانیم راجع‌به آن صحبت و ریشه‌یابی كنیم؛ این روح كلی انتخاب مستندها از سوی تیم سردبیری برنامه است. به گفته این مجری و برنامه‌ساز یكی دیگر از ویژگی‌های به اضافه مستند این است كه عمده مستندهای آن برای اولین بار در تلویزیون پخش می‌شود؛ یعنی رونمایی از آن مستند در تلویزیون با برنامه به اضافه مستند اتفاق می‌افتد.
تغییرات فصلی
به اضافه مستند از آغاز تا امروز با تغییرهایی همراه بوده است كه صدری‌نیا در این مورد می‌گوید: فكر می‌كنم در حال حاضر فصل سوم برنامه روی آنتن باشد كه تا پایان امسال ادامه دارد. به طور كلی در این دو سال، چند فصل جلو آمدیم و میان فصول گاهی وقفه‌هایی برای تولید فصل بعدی و ایجاد تغییرات داشتیم. برای مثال بخش‌هایی از برنامه با نظر كارشناسان و مخاطبان تغییر كرد. در سری اول بخش معرفی كارگردان داشتیم كه تغییراتی در فصل‌های بعد داشت. در فصل‌های جدید بخش نظر منتقدان اضافه شد كه سعید قطبی‌زاده و محمدتقی فهیم حضور دارند و از نظر فنی اثر را بررسی می‌كنند.
برنامه ما بیشتر بر دغدغه‌ای كه در مستند مطرح شده است، می‌پرداخت و شاید از نگاه فرمی غافل بود اما با افزودن نقد فرمی، این هم مرتفع شد. كارشناسان بخش فرمی، ثابت هستند و كارشناسان بخش محتوایی هر هفته تغییر می‌كنند. او ادامه می‌دهد: حضور كارگردان و كارشناسان در میز كارشناسی متغیر است. یعنی در یك برنامه ممكن است كارگردان و كارشناس حضور داشته باشند و گفت‌وگو كنیم و در برنامه‌ای دیگر دو كارشناس مناظره كنند. این به كارگردان مستند بستگی دارد، بعضی از كارگردانان خودشان درباره موضوعی كه مستند ساخته‌اند تحقیقات گسترده دارند و صاحب نظر هستند؛ كارگردانانی هم داریم كه ترجیح می‌دهند كارشناسان درباره آن موضوع صحبت كنند و خودشان حضور پیدا نمی‌كنند.
