از جلبك هم برق تولید میکنند!
آلایندگی و اثرهای زیستمحیطی مخرب گازهای گلخانهای حاصل از سوزاندن سوختهای فسیلی باعث توجه روزافزون محققان به ابداع روشهایی نوین و گاه حتی عجیب برای استفاده از انرژیهای پاك و سبز شده است. در این میان همواره فرآیند فتوسنتز برای پژوهشگران الهامبخش بوده است؛ فرآیندی طبیعی كه گیاهان با آن از نور خورشید انرژی میگیرند. چند هفته پیش در همین ستون مطلبی درباره برگی مصنوعی نوشتم كه از نور خورشید انرژی میگیرد و با واكنش دادن دیاكسید كربن با آب آن را تبدیل به سوخت میكند. آن برگ مصنوعی را محققان دانشكده شیمی دانشگاه كمبریج در بریتانیا ساختهاند، اما چقدر جالبتر میشد اگر میتوانستیم از گیاهان زنده و طبیعی برق بگیریم!
«جلبكها» ابزار جدید تولید برق
به تازگی پژوهشگرانی از همان دانشكده شیمی دانشگاه كمبریج موفق شدهاند با بهكارگیری جلبكهای اصلاح شده از تابش نور خورشید برق تولید كنند! البته جلبكها در دستهبندی علمی گیاه بهحساب نمیآیند و جزو آغازیان دستهبندی میشوند اما مشابه گیاهان با فرآیند فتوسنتز انرژی به دست میآورند.
مزیت مهم این فناوری زنده بودن و رشد خود به خودی جلبكهاست كه هزینههای ساخت مولد برق را در مقایسه با صفحههای خورشیدی، كه در حال حاضر بهطور گسترده برای تولید برق از نور خورشید به كار میروند، كاهش میدهد. همچنین به دلیل ارگانیك بودن، جلبكها نسبت به صفحههای خورشیدی سازگاری بهتری با طبیعت دارند و بعلاوه اگر آسیبی ببینند با رشد دوباره امكان خودترمیمی دارند.
مزیت دیگر استفاده از جلبكهای زنده برای تولید برق نسبت به صفحههای خورشیدی این است كه آنها بهطور طبیعی میتوانند مقداری انرژی در خود ذخیره كنند. این توانمندی قابلیت استفاده از انرژی ذخیرهشده درون جلبك را هنگامیكه آفتاب نمیتابد فراهم میكند.
این فناوری چقدر كاربردی است؟
فناوری تولید برق از جلبكها فعلا در حد تحقیقات آزمایشگاهی است و هنوز تا تجاری شدن آن راه درازی در پیش است. البته هرچند در حال حاضر برقی كه این جلبكها میتوانند تولید كنند در مقایسه با صفحههای خورشیدی بسیار كمتر است، اما پژوهشگران امیدوارند در آینده با توسعه این فناوری بتوانند مقدار برق قابلتوجهی از جلبكها تولید كنند. این محققان در حال حاضر روی بهبود كارایی این جلبكها تمركز كرده و تاكنون موفق شدهاند با بهكارگیری روشهایی مقدار برق تولیدی جلبكها را نسبت به نمونههای قبلی پنج برابر افزایش دهند كه گام بزرگی است.
آنان بهویژه امیدوارند در آینده این فناوری در مناطق محروم و فقیر آفریقا كه دسترسی به شبكه برق وجود ندارد، قابلاستفاده شود. در این مناطق دورافتاده و محروم زیرساختها و فناوری لازم برای تولید صفحههای خورشیدی وجود ندارد، اما اگر جلبكهای مولد برق روزی كاربردی شوند بومیان میتوانند آنها را پرورش و مورد استفاده قرار دهند.